Κ. Πετρίδης: Οι κύριες πηγές κινδύνου του χρηματοοικονομικού τομέα

Τη βεβαιότητα ότι οι κυπριακές τράπεζες είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την όποια πρόκληση τυχόν προκύψει, εξέφρασε ο υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, κατά τον χαιρετισμό του στην ετήσια γενική συνέλευση του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου.

Ο κ. Πετρίδης υπογράμμισε ότι κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει πως κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, ο τραπεζικός τομέας βαδίζει σε μία σταθερή πορεία προς την βιωσιμότητα, υποδεικνύοντας συναφώς ότι η βιωσιμότητα των τραπεζών, αποτελεί σίγουρα βασική προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα της οικονομίας.

«Εν μέσω των εξελίξεων και προκλήσεων που η ανθρωπότητα και κατ’ επέκταση η οικονομία βιώνουν», είπε ο υπουργός Οικονομικών, «ο τραπεζικός τομέας συνεχίζει να βελτιώνεται σημαντικά. Τα τελευταία δύο έτη, ο αριθμός των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων μειώθηκε σημαντικά και η ρευστότητα συνεχίζει να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα».

Την ίδια ώρα ωστόσο, σημείωσε πως κύριες πηγές κινδύνου, τόσο του χρηματοοικονομικού τομέα όσο και της οικονομίας γενικότερα είναι άμεσα συνυφασμένες με την διαχείριση των ΜΕΧ, για να προσδιορίσει τις εξής:

Πρώτο: Τη χαμηλή ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου των πιστωτικών ιδρυμάτων, λόγω της υπερβολικής έκθεσης του τραπεζικού τομέα σε ΜΕΧ.

Δεύτερο: Τις μειωμένες προοπτικές κερδοφορίας των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Τρίτο: Το υπέρμετρο χρέος του μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα.

Αναφερόμενος στην πρόσφατη αύξηση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ο υπουργός Οικονομικών τόνισε πως δεν πρέπει να φοβίζει.

«Αποτελεί μέτρο διασφάλισης της σταθερότητας των τιμών και έχει ως στόχο την μείωση του πληθωρισμού ή έστω την αποτροπή περαιτέρω αύξησής του. Απώτερος σκοπός είναι η προστασία των οικονομιών της ευρωζώνης», επισήμανε.

Διαβάστε πιο κάτω αυτούσιο τον χαιρετισμό του υπουργού Οικονομικών, Κωνσταντίνου Πετρίδη:

Αγαπητέ Πρόεδρε και Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου

Αγαπητέ Γενικέ Διευθυντή του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου

Κυρίες και Κύριοι

Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση σας στην ετήσια Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, ενός Συνδέσμου αρωγού στην εύρυθμη λειτουργία του τραπεζικού τομέα.

Είναι γεγονός πως σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο, επικρατεί αβεβαιότητα λόγω της γεωπολιτικής, πανδημικής και ενεργειακής κρίσης. Και σαφώς ο τραπεζικός τομέας εξαρτάται άμεσα από το γενικό οικονομικό περιβάλλον στην Κύπρο και ευρύτερα. Συγκεκριμένα, η πανδημία του COVID – 19, όπως και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, επηρέασαν αρνητικά την ανάπτυξη της οικονομίας, αν και ακόμη δεν έχει διαφανεί επακριβώς το μέγεθος της επίδρασής τους.

Είναι μέσα σε αυτό το πλαίσιο που το Υπουργείο Οικονομικών και η Κυβέρνηση άσκησαν και θα συνεχίσουν να ασκούν συνετή οικονομική πολιτική ώστε να διατηρούν οικονομική σταθερότητα. Επιβεβαίωση της ορθής χάραξης της πολιτικής, αποτελεί η πρόσφατη αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας μας από τον οίκο Standard & Poor’s και ο καθορισμός της προοπτικής της Κύπρου ως σταθερής, γεγονός που αποδεικνύει πως οι κίνδυνοι για την οικονομία είναι ισοζυγισμένοι.

Κυρίες και Κύριοι,

Βαδίζουμε σε μία νέα οικονομική εποχή. Μία εποχή που, εν μέσω προκλήσεων, έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την ανάγκη πράσινης μετάβασης. Η ανθεκτικότητα κάθε οικονομίας, όπως και της κυπριακής, θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα θα υλοποιηθεί η πράσινη μετάβαση. 

Ήδη η Κυβέρνηση προετοιμάστηκε για την έκδοση «πράσινου ομολόγου» με στόχο την έκδοση του πριν το τέλος του έτους. Ενός ομολόγου που αποτελεί χρηματοδοτικό εργαλείο το οποίο προσελκύει ιδιαίτερο ενδιαφέρον από τους διεθνείς επενδυτές. Η έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου για την έκδοση πράσινου ομολόγου, υποδηλώνει τη βούληση και προσήλωση του κράτους σε περιβαλλοντικά θέματα και είναι ένα μέτρο για μετάβαση στην πράσινη οικονομία.

Ταυτόχρονα, στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και συγκεκριμένα στο Next Generation EU, το έκτακτο και προσωρινό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για χρηματοδότηση της ανάπτυξης και έξοδο από την κρίση,  το 41% των κονδυλίων αφορά έργα πράσινης μετάβασης. Επιπλέον, το υπό συζήτηση πακέτο fit for fifty – five, στοχεύει – μέσω αναθεώρησης της ενωσιακής νομοθεσίας - να μειωθούν οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% μέχρι το 2030.  Όραμα μας είναι να μετατραπεί η Κύπρος σε «Αειφόρο Επιχειρηματικό και Εμπορικό Κέντρο της Ευρώπης».

Εν μέσω των εξελίξεων και προκλήσεων που η ανθρωπότητα και κατ’ επέκταση η οικονομία βιώνουν, ο τραπεζικός τομέας συνεχίζει να βελτιώνεται σημαντικά. Τα τελευταία δύο έτη, ο αριθμός των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων μειώθηκε σημαντικά και η ρευστότητα συνεχίζει να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα.

Συγκεκριμένα, επιτυγχάνεται συνεχής ενδυνάμωση της ποιότητας ενεργητικού του τραπεζικού τομέα με το ύψος των ΜΕΔ να φτάνει στο 11%. Επιπλέον, η κεφαλαιακή θέση στο τραπεζικό σύστημα παραμένει ανθεκτική παρά τις αβεβαιότητες που παρουσίασε το μακροοικονομικό περιβάλλον και η ρευστότητα και χρηματοδότηση του τραπεζικού συστήματος παραμένει ισχυρή.

Όλα αυτά βέβαια, αποτελούν απόρροια των συνεχιζόμενων προσπαθειών του Υπουργείου Οικονομικών σε συνεργασία με τα τραπεζικά ιδρύματα της Κύπρου. Η αναθεώρηση του κανονιστικού και εποπτικού πλαισίου συνέβαλαν στα πιο πάνω.

Στόχος είναι η περαιτέρω μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων, οι οποίες εξακολουθούν, σε αναλογία με το μέγεθος της οικονομίας, να παραμένουν σε μεγάλα ποσοστά.

Τονίζω  τη βαρύτητα που δίνουν οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης κατά την αξιολόγηση της κυπριακής οικονομίας, στο υπό αναφορά θέμα και την εντατικοποίηση της  προσπάθειας που χρειάζεται να γίνει. Όλοι οι Οίκοι Πιστοληπτικής Αξιολόγησης  θέτουν ως βασικό κριτήριο για αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Κυπριακής οικονομίας την περαιτέρω μείωση των ΜΕΧ σε βιώσιμα επίπεδα.

Είμαι βέβαιος πως οι κυπριακές τράπεζες είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν σχεδόν την όποια πρόκληση τυχόν προκύψει. Αξιοσημείωτα είναι τα άλματα προόδου των τραπεζών στην ψηφιακή μετεξέλιξη, αποτέλεσμα του στρατηγικού στόχου των τραπεζών για ψηφιακό μετασχηματισμό.  Αναντίλεκτα, το φάσμα υπηρεσιών που προσφέρουν, χωρίς ανάγκη φυσικής παρουσίας στα καταστήματα, εξοικονομεί χρόνο και πόρους και είναι ταυτόχρονα αποτελεσματικό.

Η αύξηση δε των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δεν πρέπει να μας φοβίζει. Αποτελεί μέτρο διασφάλισης της σταθερότητας των τιμών και έχει ως στόχο την μείωση του πληθωρισμού ή έστω την αποτροπή περαιτέρω αύξησής του. Απώτερος σκοπός είναι η προστασία των οικονομιών της ευρωζώνης.

Aγαπητές/Αγαπητοί

Καταλήγοντας σημειώνω ότι οι κύριες πηγές κινδύνου τόσο του χρηματοοικονομικού τομέα όσο και της οικονομίας γενικότερα είναι άμεσα συνυφασμένες με την διαχείριση των ΜΕΧ. Πιο συγκεκριμένα σημειώνω τα ακόλουθα:

(α) Η χαμηλή ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου των πιστωτικών ιδρυμάτων, λόγω της υπερβολικής έκθεσης του τραπεζικού τομέα σε ΜΕΧ.

Η υπερβολική έκθεση του τραπεζικού τομέα σε ΜΕΧ και ο αργός ρυθμός μείωσής τους, δυσχεραίνουν τις προσπάθειες επίτευξης βιώσιμης ανάπτυξης και βελτίωσης της σταθερότητας του χρηματοοικονομικού συστήματος. Η αποδυναμωμένη αποτελεσματικότητα του νομοθετικού πλαισίου, λόγω των πολύπλοκων διαδικασιών και ο μεγάλος χρόνος που απαιτείται για την εκδίκαση υποθέσεων από το Δικαστήριο, συνεχίζουν να αποτελούν εμπόδια που δυσκολεύουν τις προσπάθειες για τη ριζική μείωση του επιπέδου των ΜΕΧ. Επιβάλλεται η εντατικοποίηση των διαδικασιών αναδιάρθρωσης, η αποφασιστική εφαρμογή του πλαισίου αφερεγγυότητας και η χρήση όλων των εργαλείων που έχουν στη διάθεσή τους τα πιστωτικά ιδρύματα, ώστε να μειωθεί ουσιαστικά το επίπεδο των ΜΕΧ.

(β) Οι μειωμένες προοπτικές κερδοφορίας των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Η κερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτων συνεχίζει να παραμένει υπό πίεση και επιβαρύνετο μέχρι πρόσφατα από τα χαμηλά περιθώρια επιτοκίων και τις αυξημένες προβλέψεις για επισφαλείς χορηγήσεις. Τα πιστωτικά ιδρύματα πρέπει να αναθεωρήσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο για την ενίσχυση της κερδοφορίας τους.

(γ)Το υπέρμετρο χρέος του μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα.

Ο υπερδανεισμός των νοικοκυριών και των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων, εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρή πρόκληση. Η μείωση του ιδιωτικού χρέους είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και για τη βελτίωση της σταθερότητας του χρηματοοικονομικού συστήματος.

Τέλος, θα ήθελα να τονίσω την τεράστια σημασία ενός σταθερού νομικού πλαισίου το οποίο θα διέπει τους εξωδικαστικούς φυσικούς και ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς παράλληλα με την ύπαρξη ενός αποτελεσματικού πλαισίου αφερεγγυότητας έτσι ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης των ΜΕΧ.

Πρέπει να διασφαλιστεί ότι εκείνοι οι οποίοι επιλέγουν στρατηγικά να μην ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους θα βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα αποτελεσματικό νομικό πλαίσιο.

Επίσης, το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης πρέπει να εκσυγχρονιστεί με τρόπο ώστε οι αποφάσεις να παίρνονται εντός σύντομου χρονικά διαστήματος. Μόνον έτσι θα ενδυναμωθεί η κουλτούρα τήρησης των υποχρεώσεων (payment culture) και θα προσελκυστούν ξένες επενδύσεις στην Κύπρο.

Κυρίες και Κύριοι,

Το αύριο είναι εδώ. Και δεν μας φοβίζει. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει πως κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, ο τραπεζικός τομέας βαδίζει μία σταθερή πορεία προς την βιωσιμότητα. Και η βιωσιμότητα των τραπεζών, αποτελεί σίγουρα βασική προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα της οικονομίας.

Σας διαβεβαιώ ότι η Κυβέρνηση θα συνεχίσει την στενή συνεργασία με τον Σύνδεσμο Τραπεζών. Στόχος η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών στις τράπεζες και η περαιτέρω ενίσχυση της αξιοπιστίας τους.