Ο ρόλος της τεχνολογίας στην ανάπτυξη των ενεργειακών σχεδιασμών της Κύπρου

Με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου (ΦΑ) που έχουν ήδη ανακαλυφθεί καθώς και με τη δυνατότητα για περαιτέρω ανακαλύψεις, η Κύπρος θα πρέπει να αναπτύξει τους πόρους της και να συμβάλει στον παγκόσμιο ενεργειακό ισοζύγιο, αλλά και να υποστηρίξει μέσω της παραγωγής ΦΑ τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για ενεργειακή μετάβαση. Ως μελλοντικός παραγωγός, η Κύπρος θα πρέπει να διασφαλίσει ότι το ΦΑ που θα παράγει να είναι όσο το δυνατόν πιο καθαρό.

Σήμερα, που βρισκόμαστε στο στάδιο του σχεδιασμού, και όχι της παραγωγής, έχουμε την ευκαιρία να προωθήσουμε και να ενσωματώσουμε στα αναπτυξιακά έργα ΦΑ νέες τεχνολογίες και λύσεις για την επίτευξη των στόχων μας. Η ΕΥΚ με την εμπλοκή της σε όλες αυτές τις δραστηριότητες, όχι μόνο μελετά τρόπους που θα βοηθήσουν στη βέλτιστη ανάπτυξη των κοιτασμάτων ΦΑ της περιοχής, αλλά ταυτόχρονα στηρίζει και την ανάπτυξη της τοπικής γνώσης, δημιουργώντας τις απαραίτητες συνθήκες οι οποίες στη συνέχεια θα εξασφαλίσουν την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη παρουσία κυπριακών υπηρεσιών κατά την ανάπτυξή των έργων της περιοχής, αλλά και άλλων κοιτασμάτων με παρόμοια χαρακτηριστικά σε παγκόσμιο επίπεδο.

Χαρακτηριστικά των κοιτασμάτων ΦΑ της Κύπρου

Τα κοιτάσματα ΦΑ που εντοπίζονται σε μεγάλα θαλάσσια βάθη έχουν γενικότερα μεγάλο οικονομικό κόστος εκμετάλλευσης και προϋποθέτουν πολύπλοκα έργα και διεργασίες. Επιπλέον, τα κοιτάσματα που έχουν ανακαλυφθεί εντός της Κυπριακής ΑΟΖ βρίσκονται σε σχετικά μεγάλη απόσταση από τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις στην ξηρά και οι ποσότητες αερίου που ανακαλύφθηκαν μέχρι στιγμής χρήζουν προσεκτικού σχεδιασμού. Οι προτάσεις εκμετάλλευσης πρέπει να πληρούν τα τεχνικά και οικονομικά κριτήρια που απαιτούν ανάλογα έργα σε παγκόσμια κλίμακα. 

Επίσης, τα Κυπριακά κοίτασμα κατέχουν κάποια τεχνικά χαρακτηριστικά πάνω στα οποία μπορούμε να βασιστούμε για να δώσουμε λύσεις και επιλογές στα πιο πάνω θέματα. Η φύση των κοιτασμάτων και ιδιαίτερα η χημική σύσταση του αερίου δεν απαιτεί αποτρεπτικές μεθόδους επεξεργασίας, διευκολύνοντας έτσι την όλη διαδικασία εξαγωγής και μεταφοράς του. Επιπλέον, τα Κυπριακά κοιτάσματα βρίσκονται σε κοντινές αποστάσεις μεταξύ τους και γειτνιάζουν με τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Αιγύπτου που βρίσκονται ήδη στο στάδιο της παραγωγής. Οι υπάρχουσες θαλάσσιες υποδομές που εξυπηρετούν τα γειτονικά κοιτάσματα καθώς και το γεγονός ότι τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους δεν έχουν σημαντικές διαφορές προσφέρουν ευκαιρίες για συνεργασία. Τέτοιου είδους συνθήκες συμβάλουν στη μείωση των ρίσκων κατά τον σχεδιασμό, αλλά και κατά την παραγωγή, δημιουργώντας ουσιαστικά βάση για την ευρύτερη ανάπτυξη των κοιτασμάτων, καθώς ταυτόχρονα αυξάνεται και η ανταγωνιστικότητα της περιοχής σε σχέση με παρόμοιες επενδύσεις σε άλλα ενεργειακά κέντρα. Το γεγονός ότι οι εταιρείες που είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη των Κυπριακών κοιτασμάτων κατέχουν παρόμοιες υποχρεώσεις στα κοιτάσματα γειτονικών χώρων είναι λόγοι που υποβοηθούν τις περιφερειακές αναπτύξεις.

Αξιολόγηση και προώθηση τεχνολογιών

Με τη χρήση της τεχνολογίας μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα πλεονεκτήματα των Κυπριακών κοιτασμάτων και ταυτόχρονα να χρησιμοποιηθούν οι υφιστάμενες υποδομές της περιοχής. Η Εταιρεία Υδρογονανθράκων Κύπρου (ΕΥΚ) συνεργάζεται με προμηθευτές τεχνολογίας και συμμετέχει ενεργά σε έργα εφαρμοσμένης έρευνας και ανάπτυξης (applied R&D) που στοχεύουν στη δημιουργία νέων τεχνολογιών που μπορούν να ξεκλειδώσουν την αξία των υπεράκτιων κοιτασμάτων.

Τα ερευνητικά έργα προσβλέπουν στην κατασκευή και δοκιμή πιλοτικών μονάδων μεγάλης κλίμακας, έτσι ώστε με το πέρας των διεργασιών, η υπό δοκιμασία τεχνολογία να φτάσει σε τέτοιο τεχνολογικό επίπεδο (technology readiness level (TRL)) που να μπορεί να θεωρηθεί ως πιθανή επιλογή σε πραγματικά σενάρια ανάπτυξης. Έτσι, η Κύπρος, αποκτά γνώσεις και δεξιότητες σε πρωτότυπες ιδέες, οι οποίες στηρίζονται στα χαρακτηριστικά των κοιτασμάτων της περιοχής και μπορούν να προσφέρουν ουσιαστικές λύσεις επιτρέποντας κατ’ επέκταση στην ΕΥΚ να μετέχει σε εποικοδομητικές συζητήσεις με τις εταιρείες που διαχειρίζονται τα αδειοδοτημένα τεμάχια. Στην ΕΥΚ διερευνούμε τεχνολογίες και μεθόδους που καλύπτουν διάφορα στάδια της τεχνικής αλυσίδας, όπως στο στάδιο της εξερεύνησης και ανακάλυψης κοιτασμάτων, της παραγωγής και επεξεργασίας ΦΑ με υποθαλάσσια ή και χρήση πλωτής εξέδρας, μέχρι τη μεταφορά του ΦΑ στις αγορές μέσω υποθαλάσσιων αγωγών ή και πλωτών μέσων μεταφοράς.

Επίσης, η εταιρεία στοχεύει να συμμετέχει και στη διερεύνηση τεχνολογιών δέσμευσης, χρήσης ή και αποθήκευσης (CCUS) διοξειδίου του άνθρακα (CO2) (που παράγεται με την καύση του ΦΑ), αλλά και την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ), τις υπεράκτιες ανεμογεννήτριες, πλωτές εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών, κτλ. Με τον συνδυασμό των πιο πάνω τεχνολογιών επιτυγχάνεται η μείωση της παραγωγής αέριων ρύπων κατά τις διεργασίες ΦΑ, η διερεύνηση επιπλέον τρόπων παραγωγής ενέργειας, αλλά και καυσίμων του μέλλοντος, όπως είναι το υδρογόνο (H2). Όσον αφορά το H2, η ΕΥΚ ενδιαφέρεται περισσότερό για την παραγωγή του από την επεξεργασία του ΦΑ σε συνδυασμό με τεχνολογίες CCUS ("μπλε" H2), αλλά και για την παραγωγή H2 κατευθείαν από ΑΠΕ μέσω ηλεκτροχημικών εφαρμογών, μια διεργασία που μειώνει δραστικά την παράγωγη CO2 ("πράσινο" H2). Η μελέτη τεχνολογιών δεν αποσκοπεί μόνο στην μείωση του κόστους παραγωγής ΦΑ και στην εφαρμογή φιλικών προς το περιβάλλον τρόπων παραγωγής, αλλά γενικότερα στη βέλτιστη αξιοποίηση του θαλάσσιου και υποθαλάσσιο δυναμικού της χωράς.

Μέχρι στιγμής το αέριο που έχει βρεθεί εντός της Κυπριακής ΑΟΖ αποτελείται ως επί το πλείστον από μεθάνιο, το οποίο και συνυπάρχει στα κοιτάσματα σε μεγάλες πιέσεις και θερμοκρασίες μαζί με βαρύτερους υδρογονάνθρακες, νερό και άλλες χημικές ενώσεις και στοιχεία. Τα κυπριακά κοιτάσματα λόγω των μεγάλων πιέσεων που τα χαρακτηρίζουν, καθώς και του μικρού ποσοστού υγρού έναντι του αερίου (oil gas ratio), θα μπορούσαν θεωρητικά να μεταφερθούν με υποθαλάσσιους αγωγούς κατευθείαν από τα κοιτάσματα στις περιφερειακές αγορές, όπως για παράδειγμα Κύπρος, Ισραήλ, Αίγυπτος. Η απευθείας σύνδεση, χωρίς την χρήση ενδιάμεσων πλωτών μονάδων επεξεργασίας, μειώνει το κόστος ανάπτυξης και συντήρησης καθώς και το όλο στάδιο μεταφοράς συμπεριλαμβάνει λιγότερα ανθρώπινα και περιβαλλοντικά ρίσκα, λιγότερη παραγωγή ρύπων, κτλ. Ο συγκεκριμένος τρόπος εκμετάλλευσης στηρίζεται στη φυσική ενέργεια/πίεση του κοιτάσματος, η οποία σπρώχνει τα μόρια από το κοίτασμα στην έξοδο από τον αγωγό. Καθώς η πίεση του κοιτάσματος εξαντλείται, η παραγωγή μειώνεται μέχρι το κοίτασμα να σταματήσει να παράγει με φυσικό τρόπο. Η εναπομείναντα πίεση, ουσιαστικά, ισοδυναμεί και σε μια ορισμένη ποσότητα αερίου, η οποία θα παραμείνει κλειδωμένη στο κοίτασμα. Τέτοιου είδους αναπτύξεις έχουν εφαρμοστεί επιτυχώς στην περιοχή σε αρκετά μεγαλύτερα κοιτάσματα, όπως π.χ. τα κοιτάσματα Ταμάρ (Ισραήλ) και Ζόρ (Αίγυπτο) που κατέχουν την παγκόσμια πρωτιά για απευθείας μεταφορά του αερίου στις αγορές που βρίσκονται πέραν των 150 και 200 χιλιομέτρων, αντίστοιχα. Δυστυχώς, η απευθείας σύνδεση πολλές φορές δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Όσο αφορά την εφαρμογή του συγκεκριμένου τρόπου ανάπτυξης για τα κυπριακά κοιτάσματα που έχουν ανακαλυφτεί μέχρι στιγμής, αν και η ποσότητα υγρών στο αέριο είναι μικρή, το συνολικό βάρος τους σε συνδυασμό με μεγάλες αποστάσεις πέραν των 300 χιλιομέτρων και με διαδρομές αγωγών που εμπερικλείουν απότομες υψομετρικές διαφορές του πυθμένα, όχι μόνο μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά θέματα στην ροή, αλλά και να έχουν και ως αποτέλεσμα να παραμείνει σημαντική ποσότητα ΦΑ κλειδωμένη στο κοίτασμα, με κίνδυνο τη μη βιώσιμη ανάπτυξη του. Εάν προστεθούν και προβλήματα που μπορεί να παρουσιαστούν σε μακροχρόνιες διεργασίες εκμετάλλευσης π.χ. απρόβλεπτες επιπλέον ποσότητες υγρών ή και λανθασμένοι χειρισμοί κατά την παραγωγή, τότε η διαχείριση του κλειστού συστήματος, που δημιουργεί η απευθείας σύνδεση κοιτάσματος/αγοράς, μεγεθύνει τους προβληματισμούς μίας τέτοιας επιλογής.

Σύστημα υποθαλάσσιου διαχωριστή (Subsea separation)

Η τεχνολογία Pseudo Dry Gas System (PDGS) είναι ένα έξυπνα σχεδιασμένο σύστημα υποθαλάσσιου διαχωριστή αερίων και υγρών ενώσεων. Το σύστημα εφαρμόζεται σε διάφορα σημεία, του κυρίως αγωγού και σε κάθε σημείο επιτυγχάνει τον διαχωρισμό της πολυφασικής ροής, σε αέρια και υγρά, ακολουθώντας κατά βάση τον νόμο της βαρύτητας. Τα υγρά διαχωρίζονται από τα αέρια και διοχετεύονται σε ένα άλλο μικρότερο αγωγό, που τρέχει παράλληλα με τον κυρίως αγωγό, όπου παρέχεται τεχνητή ενέργεια/πίεση, από μια υποθαλάσσια αντλία υγρών, που τα σπρώχνει μέχρι την τελική έξοδο. Η υποθαλάσσια αντλία υγρών λειτουργεί με ενέργεια που δεν είναι απαγορευτική (επίπεδο κιλοβάτ) και μπορεί να προσφερθεί με διάφορους τρόπους, όπως ηλεκτρικές συνδέσεις από την ξηρά ή ακόμα και από υπεράκτιες ΑΠΕ. Ο διαχωριστής και η αντλία υγρών σχεδιάζονται για εγκατάσταση σε βάθη και χημική σύσταση αερίου τα οποία ενδιαφέρουν την ΕΥΚ.

Επιπλέον, η τεχνολογία είναι συμβατή και με τον καθιερωμένο τρόπο κατασκευής και τοποθέτησης των θαλάσσιων αγωγών. Ουσιαστικά, η χρήση του μπορεί να επιτρέψει την επιλογή της απευθείας σύνδεσης κοιτάσματος/αγοράς σε περιπτώσεις μεγαλύτερων αποστάσεων καθώς δίνει στους μηχανικούς μια αποτελεσματική λύση για τη διαχείριση των ρίσκων κατά το στάδιο παραγωγής και μεταφοράς των ρευστών καθόλη τη διάρκεια ζωής του κοιτάσματος. Επιπλέον, ένεκα του διαχωρισμού αερίων/υγρών, στον κυρίως αγωγό παραμένουν μόνο τα ελαφρύτερα αέρια μόρια, πετυχαίνοντας έτσι χαρακτηριστικά της μονοφασικής ροής, η οποία μειώνει τους κινδύνους που επηρεάζουν την ροή του συστήματος και έτσι μειώνεται περαιτέρω και το κόστος συντήρησης. Το σημαντικότερο είναι ότι τα αέρια μόρια χρειάζονται λιγότερη ενέργεια για να μεταφερθούν, οπότε επιτυγχάνετε ουσιαστικότερη διαχείριση της φυσικής ενέργειας του κοιτάσματος, η οποία επιτρέπει την απελευθέρωση περισσότερων ποσοτήτων αερίου από το κοίτασμα, συγκριτικά πάντα με την παραδοσιακή απευθείας σύνδεση, και αυτό είναι επιπλέον κίνητρο στις περιπτώσεις των μικρομεσαίων κοιτασμάτων. Επιπλέον, μια άλλη τεχνολογία την οποία παρακολουθεί η ΕΥΚ και επίσης εφαρμόζεται στις απευθείας συνδέσεις, είναι αυτή του υποθαλάσσιου πολυφασικού (αέριου και υγρού) συμπιεστή, που προσφέρει τεχνητή ενέργεια/πίεση στο σύστημα έτσι ώστε να ελευθερωθούν επιπλέον ποσότητες αερίου από το κοίτασμα. Παρόλο που η συγκεκριμένη τεχνολογία βρίσκεται σε πιο ώριμο στάδιο από τον υποθαλάσσιο διαχωριστή, η χρήση της περικλείει αρκετούς προβληματισμούς. Υπάρχουν όρια μέχρι πόση ενέργεια/πίεση μπορεί να προστεθεί στο σύστημα με την συγκεκριμένη τεχνολογία, και επιπλέον θα πρέπει να προσμετρήσει κανείς και το υψηλό κόστος αγοράς και εγκατάστασης για κάθε συμπιεστή. Επιπλέον, το σύστημα συμπιεστών χρειάζεται τροφοδοσία ηλεκτρισμού σε επίπεδο μεγαβάτ (μια μεγάλη ποσότητα ηλεκτρισμού), η οποία θα φτάσει με καλώδια, και επομένως με απώλειες, στις απομονωμένες υπεράκτιες περιοχές. Εάν ο ηλεκτρισμός παράγεται από μη ΑΠΕ, τότε υπάρχουν και οι προβληματισμοί για παραγωγή αέριων ρύπων, κτλ.

Η Worley Ltd. ηγείται των ερευνητικών δραστηριοτήτων όσον αφορά την τεχνολογία PDGS μέσω της χρηματοδότησης από ένα σύνολο ιδιωτικών και κρατικών οργανισμών που ως επί το πλείστον έχουν έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ). Το πρώτο σημαντικό αποτέλεσμα παρουσιάστηκε το 2016, με δεδομένα που δόθηκαν για έρευνα από το Kρατικό Kέντρο Tεχνολογίας και Έρευνας Yδρογονανθράκων του ΗΒ (σήμερα γνωστό ως Κέντρο Μηδενικών Ρύπων)  για κοιτάσματα στην περιοχή της Βορείου Θάλασσας των οποίων τα δικαιώματα εκμετάλλευσης κατέχουν διεθνείς εταιρείες και μέχρι στιγμής δεν είναι βιώσιμα για αξιοποίηση.

Το ερευνητικό πρόγραμμα περιλαμβάνει την μοντελοποίηση της απευθείας σύνδεσης κοιτασμάτων με χρήση του συγκεκριμένου συστήματος διαχωριστή και τη θεωρητική τεχνοοικονομική σύγκριση των αποτελεσμάτων με άλλους τρόπους εκμετάλλευσης, όπως για παράδειγμα την παραδοσιακή  απευθείας σύνδεση με ένα ή και δυο αγωγούς, απευθείας σύνδεση και ενσωμάτωση υποθαλάσσιου συμπιεστή, καθώς ακόμα και μη απευθείας σύνδεση, που ουσιαστικά είναι η χρήση πλωτής μονάδας επεξεργασίας και μεταφοράς του καθαρού αερίου με αγωγό. Το σύστημα του διαχωριστή μελετάται και σε πρακτική βάση, έτσι ώστε οι παράμετροι που χρησιμοποιούνται στην μοντελοποίηση να έχουν πραγματική βάση. Το εργαστηριακό μοντέλο έχει σχεδιαστεί και κατασκευαστεί στο ΗΒ και έχει ελεγχθεί στα εργαστήρια του Cranfield University, UK φτάνοντας την τεχνολογία στο επίπεδο TRL 4. Η ΕΥΚ συμμετέχει ενεργά στην διερεύνηση του συστήματος από το 2018 και πρόσφατα η εταιρεία συμφώνησε να συμμετέχει στην ανάπτυξη ενός πιλοτικού προγράμματος με δοκιμές σε πραγματικές συνθήκες που θα φέρει τον υποθαλάσσιο διαχωριστή σε TRL 5 (επίπεδο που θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε πραγματικά σενάρια) εντός του 2022, ενώ μέχρι το 2024 η τεχνολογία θα φτάσει σε TRL 7. Ένα ακόμα σημαντικό σημείο που πρέπει να αναφερθεί, είναι ότι το κυπριακό αποτύπωμα σε αυτό το έργο έχει μεγαλώσει, αφού η Lavar Shipping, του ομίλου εταιρειών RTP Tsanos Group, έχει συμπεριληφθεί στις εταιρείες που υποστηρίζουν την ανάπτυξη της τεχνολογίας και μάλιστα έχει αναλάβει την κατασκευή του διαχωριστή μεγέθους 10 x 3 μέτρα, με ύψος 2.5 μέτρα και συνολικό βάρος 5 τόνων, καθώς και μερικών ελέγχων του συστήματος στις εγκαταστάσεις της εταιρείας στη Λάρνακα. Τον Οκτώβριο πρόκειται να διοργανωθεί τεχνολογικό συνέδριο στην Κύπρο με επίκεντρο τη συγκεκριμένη τεχνολογία, αλλά και την ανάδειξη του τομέα της εφαρμοσμένης έρευνας και ανάπτυξης.

Mεταφορά συμπιεσμένου ΦΑ

Επίσης, η ΕΥΚ συμμετέχει στην ανάπτυξη τεχνολογίας για τη μεταφορά συμπιεσμένου φυσικού αερίου (ΣΦΑ), η οποία σήμερα βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο πιλοτικών δοκιμών μεγάλης κλίμακας. Η ιδέα της αγοράς ΣΦΑ ακολουθεί τα βασικά χαρακτηριστικά της επιτυχημένης βιομηχανίας υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) και ως εκ τούτου θα μπορούσε να έχει, είτε συμπληρωματική φύση, είτε και ακόμα να αποτελέσει μια εναλλακτική επιλογή. Οι υπέρμαχοι της συγκεκριμένης εφαρμογής υποστηρίζουν ότι η συμπίεση και αποσυμπίεση του αερίου κοστίζει πολύ λιγότερο από τις εγκαταστάσεις υγροποίησης και αεριοποίησης που χρειάζεται η αλυσίδα ΥΦΑ, και επιπλέον διατηρεί όλα τα πλεονεκτήματα ευελιξίας στην τροφοδοσία και μεταφορά φορτιού σε αντίθεση με τους υποθαλάσσιους αγωγούς. Το επιχειρηματικό βάρος της ιδέας έχει μπλοκαριστεί εδώ και χρόνια λόγω του κόστους μεταφοράς του ΣΦΑ μέσω θαλάσσης. 

Στην αγορά υπάρχουν περίπου τέσσερις βασικές τεχνολογίες κατασκευής κυλίνδρων ΣΦΑ, οι οποίες διαφοροποιούνται κυρίως με βάση την αναλογία βάρους και χωρητικότητας (επομένως και κόστους κατασκευής), αλλά και χρήσης (περιορισμένης ή ευρείας). Για μεγάλες ποσότητες μεταφοράς, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις που αφορούν την ΕΥΚ, η παραδοσιακή τεχνολογία κυλίνδρων είναι αυτή που βασίζεται στην κατασκευή ενός χαλύβδινου σκελετού για συγκράτηση του αερίου, ο οποίος στη συνέχεια επενδύεται με ανθρακονήματα (υλικό ελαφρύ και εξαιρετικά ανθεκτικό) έτσι ώστε ο κύλινδρος να μπορεί να αντέξει τις μεγάλες πιέσεις. Στη συνέχεια, αυτό που έχει προταθεί μέχρι στιγμής είναι η τοποθέτηση τους σε πλοία στα οποία οι κύλινδροι τοποθετούνται σε δομές, σε οριζόντια ή κάθετη μορφή, είτε ακόμα και σε μορφή ρολού. Αυτό που έχει αποτρέψει την επιχειρηματική εφαρμογή μέχρι σήμερα είναι ότι για να μπορέσει να μεταφερθεί ικανοποιητική ποσότητα ΣΦΑ, θα πρέπει είτε να επενδυθεί μεγαλύτερη ποσότητα χάλυβα για την κατασκευή του κυρίως σκελετού, είτε ο κύλινδρος πρέπει να ντυθεί με περισσότερο ανθρακόνημα. Στη μεν πρώτη περίπτωση το βάρος του κυλίνδρου φτάνει σε μεγέθη που επηρεάζουν την κατασκευή των πλοίων, η οποία γίνεται και οικονομικά ασύμφορη, ενώ στη δεύτερη περίπτωση, όχι μόνο το υλικό είναι ακριβό, αλλά υπάρχουν τεχνικά όρια στην αντοχή του για τις εφαρμογές που μας ενδιαφέρουν.

Οι προσπάθειες της ΕΥΚ και των συνεργατών της επικεντρώνονται στην ανάπτυξη μιας καινοτόμου λύσης μέσω ενός 4ετούς έργου ύψους 12 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο υποστηρίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του ερευνητικού προγράμματος Ορίζοντες 2020 και το οποίο βρίσκεται και στο τελικό του στάδιο. Σκοπός είναι η αναβάθμιση αρκετών σημείων της αλυσίδας μεταφοράς ΣΦΑ μεσώ θαλάσσης. Αυτά τα σημεία είναι; α) δημιουργία καινούργιας τεχνολογίας κατασκευής του χαλύβδινου σκελετού, β) εφαρμογή καινούργιας συνταγής ανθρακονημάτων, γ) αυτοματισμός και εκμοντερνισμός της εφαρμογής των ανθρακονημάτων, δ) σχεδιασμός ενός αναβαθμισμένου πλοίου μεταφοράς, ε)  σχεδιασμός συστήματος ασφαλούς φόρτωσης/εκφόρτωσης και ζ) δημιουργία λογισμικού για υποστήριξη τεχνικών και επιχειρηματικών αποφάσεων. Το εγχείρημα στηρίζεται στη νέα τεχνολογία για κατασκευή κυλίνδρων με εξαιρετικά λεπτών και ανθεκτικών χαλύβδινων σκελετών, η οποία επιτυγχάνεται με συνδυασμό διαφόρων μεθόδων επεξεργασίας και κυρίως της διαδικασίας υδροδιαμόρφωσης.

Επιπλέον, με την αναβάθμιση του τρόπου προετοιμασίας του ρευστού μείγματος ανθρακονήματος/ρητίνης γίνεται ορθολογιστική χρήση του υλικού και με την ανάπτυξη ρομποτικού τρόπου περιτύλιξης του ανθρακονήματος πάνω στον χαλύβδινο σκελετό επιτυγχάνεται η δημιουργία βέλτιστης αντοχής του μανδύα επένδυσης. Το αποτέλεσμα στοχεύει στην κατασκευή οικονομικών κυλίνδρων, κατά πολύ ελαφρότερων σε σχέση με την σημερινή τεχνολογία, με ύψος μέχρι 30 μέτρα, διάμετρο 3 μέτρα και πίεση λειτουργίας στα 300 μπαρ, αλλά και τη δοκιμή τους κάτω από ένα εξαιρετικά απαιτητικό πρόγραμμα που θα φέρει την τεχνολογία σε επίπεδο εφαρμογής σε πραγματικά σενάρια.

Επιπλέον, η επιτυχία του εγχειρήματος επικεντρώνεται και στην διερεύνηση των κατάλληλων συνθηκών αγοράς του ΦΑ, όπου η αλυσίδα του ΣΦΑ θα μπορούσε να έχει πλεονεκτήματα σε σχέση με την αλυσίδα ΥΦΑ ή μεταφοράς ΦΑ μεσώ υποθαλάσσιων αγωγών. Οι συνθήκες αγοράς που μελετώνται είναι για παράδειγμα διαφορετικά μεγέθη κοιτασμάτων, διαφορετικού μεγέθους αγορές, ιδιαιτερότητες των αγορών (μέρος μεγαλύτερων συστημάτων ή απομονωμένες), αποστάσεις μεταξύ πηγής αερίου και αγοράς.

*Δρ. Νικόλας Δρουσιώτης, Ανώτερος Μηχανικός Έργων, Εταιρεία Υδρογονανθράκων Κύπρου (ΕΥΚ)