Η νίκη του Μακρόν, ο διχασμός της Γαλλίας, η χαρά της Ευρώπης και οι προβληματισμοί

Οι γαλλικές εκλογές τελείωσαν, όχι όμως και τα μεγάλα ερωτηματικά για την επόμενη μέρα στη χώρα. Η νίκη του Μακρόν με 58,5% και η ανάληψη της προεδρίας της χώρας για δεύτερη συνεχή θητεία, συνοδεύτηκε αφενός από τη μεγάλη αποχή (28%) και αφετέρου από την αύξηση της δύναμης της άκρας δεξιάς της Μαρί Λεπέν (41%), εξελίξεις που προβληματίζουν πανευρωπαϊκά, αν όχι παγκόσμια. Ο ίδιος ο Γάλλος πρόεδρος αποκωδικοποιώντας αυτά τα νούμερα, έδειξε να αντιλαμβάνεται πλήρως ότι η γαλλική κοινωνία είναι βαθιά διχασμένη. Και αυτή, η διαπίστωση επαυξάνει τις ευθύνες του.

Ήδη, έχει μπροστά του τις δύσκολες βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου από το αποτέλεσμα των οποίων θα εξαρτηθεί με ποιους θα κυβερνήσει για τα επόμενα χρόνια. Ακόμα είναι αντιμέτωπος με τα εσωτερικά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που ταλανίζουν τη Γαλλία (τα «κίτρινα» γιλέκα δεν εξαφανίστηκαν) και τα οποία ήταν η αιτία που οδήγησαν πολλούς ψηφοφόρους στο να επιλέξουν τη Λεπέν.

Ο ρόλος του Μακρόν, όμως, δεν τελειώνει στη Γαλλία. Ως η κινητήρια δύναμη της Ευρώπης, η Γαλλία (και κατ’επέκταση ο Μακρόν) πρέπει να πάρει πρωτοβουλίες και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μπορεί σήμερα, η Ευρώπη και γενικά ο δυτικός κόσμος να υποδέχθηκαν με μεγάλη ανακούφιση και αίσθημα αισιοδοξίας την επανεκλογή Μακρόν στον προεδρικό θώκο της Γαλλικής Δημοκρατίας, όμως, οι προκλήσεις είναι πολλές.

Η επόμενη μέρα, θεωρητικά, βρίσκει την Ευρώπη να έχει ομαλή συνέχεια, αφού ο Γάλλος πρόεδρος θα συνεχίσει να κινεί τα νήματα της Ε.Ε. τόσο στο πολιτικό, οικονομικό, αλλά και σε στρατιωτικό  επίπεδο. Όμως, η πραγματικότητα επιβάλλει μια διαφορετική ανάγνωση. Σήμερα, η Ευρώπη ταλανίζεται από μεγάλα και δύσκολα προβλήματα.

Ο Γάλλος πρόεδρος και κατ’ επέκταση η Ε.Ε., βρίσκονται ήδη αντιμέτωποι με αιχμηρά αγκάθια όπως είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία, η πανδημία, η οικονομική και ενεργειακή κρίση, οι κοινωνικές ανισότητες, η εκτόξευση στα ύψη του πληθωρισμού και ως προέκταση η ακρίβεια που πλήττει τα νοικοκυριά.

Και όλα αυτά ενώ αυξάνονται διεθνώς οι φωνές των παραδοσιακών οικονομολόγων που υποστηρίζουν ότι η ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποίηση εντείνει τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα την ολοένα και μεγαλύτερη ροπή των ψηφοφόρων προς τη άκρα δεξιά, η οποία στεγάζει ρητορικές μισαλλοδοξίας, εκμεταλλευόμενη τις ανισορροπίες στην κοινωνία. Η χωρίς μέτρο εμπορευματοποίηση της ανθρώπινης εργασίας από διάφορες χώρες, οδήγησε στην ενδυνάμωση πολιτικών ρευμάτων στην Ευρώπη, όπου αμφισβητούν τη φιλελεύθερη φιλοσοφία για την οικονομία και τη ζωή.

Επιπρόσθετα, η σε μεγάλο βαθμό ενεργειακή εξάρτηση της Ε.Ε. από τη Ρωσία οδήγησε τον Πούτιν να διαχειρίζεται ανάλογα τον ενεργειακό μοχλό πίεσης που λέγεται φυσικό αέριο, απέναντι στην Ε.Ε. Αυτή η εξέλιξη, αναντίλεγκτα, δυσκολεύει τη ζωή των ευρωπαίων και αυξάνει τα οικονομικά αδιέξοδα τους.

Ακόμα δεν πρέπει να διαγράφουμε από το κάδρο των προκλήσεων και τις εν γένει σχέσεις της Ευρώπης με τις ΗΠΑ, ακόμα και με την Κίνα. Μπορεί σήμερα να παρατηρούνται κοινές προσεγγίσεις κατά της Ρωσίας και του Πούτιν, όμως δεν εξαφανίστηκαν και όλες οι διαφωνίες που υπάρχουν μεταξύ τους για το διεθνές εμπόριο, την κλιματική αλλαγή, την ενεργειακή μετάβαση κλπ.

Το παζλ, λοιπόν, που καλείται να λύσει ο Μακρόν είναι περίπλοκο. Θα πρέπει να τετραγωνίσει τον κύκλο τόσο στη Γαλλία όσο και πανευρωπαϊκά. Και αυτό είναι ίσως το μεγάλο στοίχημα για τον νεοεκλεγέντα ηγέτη της Γαλλία.

Στα συν που έχει μπροστά του σήμερα ο Μακρόν, ίσως να είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της η Ευρώπη παρουσιάζεται ενωμένη σ’ένα πολιτικό περιφερειακό πρόβλημα στη γειτονιά της και εννοούμε την επιβολή κοινού πακέτου μέτρων και κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Αλλά και αυτή η κοινή γραμμή πλεύσης δεν ξέρουμε για πόσο θα διαρκέσει.

Φαίνεται ότι η καλύτερη συνταγή για την Ευρώπη, αλλά και η οδός που προβλέπεται ότι θα ακολουθήσει ο Μακρόν είναι η περαιτέρω ενδυνάμωση των Ευρωπαϊκών θεσμών τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Η πλήρης ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, όπως την οραματίστηκαν οι «πατέρες» της Ευρώπης (Μονέ, Σιουμάν κ.ά) μπορεί να μετατρέψει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ένα δυναμικό άρμα για αντιμετώπιση τόσο των οικονομικών, όσο και των πολιτικών προκλήσεων της εποχής μας. Είναι κοινή πεποίθηση πλέον ότι μόνο με αυτό τον τρόπο, η Ε.Ε. θα αναδειχθεί σε μια παγκόσμια δύναμη, με λόγο τόσο στην πολιτική σκακιέρα όσο και στην οικονομική μετεξέλιξη του πλανήτη και στη στρατιωτική προστασία των μελών της.

Όσο αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο θα πρέπει σήμερα να πανηγυρίζουν για την επανεκλογή Μακρόν, αλλά ταυτόχρονα να μην εφησυχάζουν. Εξελέγη ένας φίλος του Ελληνισμού που συνδράμει την Κύπρο και την Ελλάδα στις διαφορές μας με την Τουρκία στην ΝΑ Μεσόγειο και στο Αιγαίο.

Από την άλλη, όμως, στον οικονομικό τομέα, Κύπρος και Ελλάδα θα πρέπει να διεκδικήσουν σε επίπεδο Ε.Ε. πακέτα στήριξης των πολιτών για την αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους, το οποίο έχει γίνει δυσβάστακτο για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα πρέπει να προχωρήσουν σε ενδοκρατικό επίπεδο σε δραστικές παρεμβάσεις για την υποβοήθηση των πολιτών που δοκιμάζονται από τις συνθήκες ακρίβειας. Τέτοιες αποφάσεις θα μπορούσαν να βασιστούν σε οικονομικές πρακτικές συσχέτισης του πληθωρισμού με τα επίπεδα των μισθών καθώς και της ανεργίας. Αυτές οι πρακτικές, σε συνδυασμό με την κατάλληλη λήψη μέτρων τόσο δημοσιονομικής, όσο και νομισματικής πολιτικής θα οδηγήσουν στην  πρόληψη φαινομένων στασιμοπληθωρισμού, αλλά ενδεχομένως και μιας μεγάλης κλίμακας οικονομική κρίση.

Όλα τα πιο πάνω, λοιπόν, εντείνουν τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες των πολιτών της Ε.Ε. (και εμάς στην Κύπρο και την Ελλάδα), με αποτέλεσμα το μέλλον της Ένωσης να βρίσκεται υπό αμφισβήτηση. Οι πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί στην Ε.Ε. έχουν υποχρέωση να απαντήσουν σε αυτές τις προκλήσεις, με σκοπό τη απρόσκοπτη συνέχεια της Ένωσης και την καλύτερη ποιότητα ζωής των πολιτών της. Ο Εμανουέλ Μακρόν και οι δημοκρατικές δυνάμεις της Ένωσης θα πρέπει να λάβουν εξαιρετικά κρίσιμες και διόλου εύκολες αποφάσεις την επόμενη πενταετία…

*Οικονομολόγος