Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: Τον Μάιο τα σπουδαία για τις τιμές της ενέργειας

Με ειδική αναφορά που προβλέπει πως η αξιολόγηση των μέτρων που θα ληφθούν σε εθνικό επίπεδο θα λάβει υπόψη τη διασυνδεσιμότητα της κάθε χώρας με το ενεργειακό δίκτυο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διατύπωση που ικανοποιεί την Ισπανία και την Πορτογαλία, έκλεισαν τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις τιμές ενέργειας, θέμα που αποδείχθηκε ιδιαίτερα δύσκολο και οδήγησε σε καθυστέρηση την ολοκλήρωση της συζήτησης.

Όσον αφορά τα αιτήματα για πλαφόν τιμών στην ενέργεια καθώς και τα σχετικά μέτρα που είχε προτείνει η Κομισιόν, η συζήτηση θα συνεχιστεί τον Μάιο, με την Κομισιόν να έχει πάρει την εντολή για εξέταση των προτάσεων και των μέτρων που έχει προτείνει.

Ειδικότερα, στην παράγραφο 16 των συμπερασμάτων αναφέρεται πως «στο σημερινό πλαίσιο των πολύ υψηλών τιμών ηλεκτρισμού, η Κομισιόν είναι έτοιμη να αξιολογήσει επειγόντως την συνάφεια των έκτακτων προσωρινών μέτρων στην αγορά ηλεκτρισμού για τα οποία θα ενημερώσουν τα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων για περιορισμό των επιπτώσεων των τιμών ορυκτών καυσίμων στην παραγωγή ηλεκτρισμού, με τις πρόνοιες των Συνθηκών και του Κανονισμού 2019/943».

Στο πλαίσιο της αξιολόγησης αυτής, προστίθεται, η Κομισιόν θα διασφαλίσει μεταξύ άλλων πως τα μέτρα μειώνουν πράγματι τις τιμές ηλεκτρισμού για εταιρείες και καταναλωτές και πως δεν επηρεάζουν την αγορά κατά τρόπο αντίθετο προς το δημόσιο συμφέρον.

«Κατά τη διενέργεια αυτής της αξιολόγησης, θα ληφθούν υπόψη η προσωρινή φύση των μέτρων και το επίπεδο της ηλεκτρικής διασυνδεσιμότητας με την κοινή αγορά ηλεκτρισμού», τονίζεται.

Υπενθυμίζεται πως η Ισπανία και η Πορτογαλία επικαλέστηκαν την μειωμένη διασυνδεσιμότητα τους με την υπόλοιπη ηπειρωτική Ευρώπη για να εξασφαλίσουν διατύπωση που να επιτρέπει τη λήψη μέτρων για περιορισμό των τιμών ενέργειας.

Ερωτηθείσα σχετικά κατά την συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου, η κ. Φον ντερ Λάιεν ανέφερε πως πρόκειται για μια ειδική περίπτωση καθώς το ενεργειακό μείγμα των χωρών αυτών περιέχει σημαντικό ποσοστό ανανεώσιμων πηγών, αλλά περιορισμένη διασυνδεσιμότητα. Ως εκ τούτου, πρόσθεσε, συζητήθηκε και προστέθηκε ειδική διατύπωση.

Όσον αφορά τα μέτρα για αντιμετώπιση των επιπτώσεων των υψηλών τιμών ενέργειας  που είχε προτείνει η Κομισιόν, στην παράγραφο 16 (β) το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «αναθέτει στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, επειγόντως, να απευθυνθούν στους ενδιαφερόμενους φορείς στον τομέα της ενέργειας και να συζητήσουν, εάν και πώς, οι βραχυπρόθεσμες επιλογές, όπως παρουσιάστηκαν από την Επιτροπή (άμεση στήριξη των καταναλωτών μέσω κουπονιών, φορολογικών εκπτώσεων ή μέσω ενός "μοντέλου συγκεντρωτικού/μοναδικού αγοραστή", κρατικές ενισχύσεις, φορολόγηση (ειδικοί φόροι κατανάλωσης και ΦΠΑ), ανώτατα όρια τιμών (σ.σ. πλαφόν), ρυθμιστικά μέτρα (όπως οι συμβάσεις επί των διαφορών) θα συνέβαλαν στη μείωση της τιμής του φυσικού αερίου και στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές συνθήκες».

Ουσιαστικά η πιο πάνω αναφορά παραπέμπει τη συζήτηση σε μια επόμενη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ενδεχομένως τον Μάιο, ώστε να βρεθούν οι φόρμουλες για μέτρα τα οποία να αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις των αυξημένων τιμών χωρίς όμως να επηρεάζουν την λειτουργία της ελεύθερης αγοράς.

Κατά τη Σύνοδο συμφωνήθηκε ακόμα και η προώθηση της από κοινού προμήθειας φυσικού αερίου σε εθελοντική βάση, αλλά της αύξησης της αποθήκευσης φυσικού αερίου. Ειδικότερα, στην παράγραφο 17 αναφέρεται πως τα κράτη μέλη και η Κομισιόν θα συνεργαστούν επειγόντως «για την εθελοντική κοινή αγορά φυσικού αερίου, υγροποιημένου φυσικού αερίου και υδρογόνου, αξιοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το συλλογικό πολιτικό και αγοραστικό βάρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της για την αποκλιμάκωση των τιμών στις διαπραγματεύσεις. Η πλατφόρμα κοινών αγορών θα είναι επίσης ανοικτή για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και τους τρεις συνδεδεμένους ανατολικούς εταίρους».

Φον ντερ Λάιεν: Να δούμε τη ρίζα του προβλήματος των τιμών

Στις δηλώσεις στη συνέντευξη Τύπου μετά το τέλος της Συνόδου, η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέφερε πως οι ηγέτες και η Κομισιόν εξέτασαν τις επιλογές για περιορισμό των επιπτώσεων της ανόδου των τιμών, αναφέροντας ως παραδείγματα τις επιλογές της απ’ ευθείας στήριξης ή του πλαφόν στις τιμές.

Σημειώνοντας πως υπάρχουν θετικά και αρνητικά σε όλες τις προτάσεις, υπογράμμισε πως «πρώτα πρέπει να δούμε τη ρίζα του προβλήματος», δηλαδή την «μεταβλητότητα των τιμών».

Πρόσθεσε πως η ΕΕ θα πρέπει να εργαστεί συντονισμένα, θυμίζοντας πως το 75% της αγοράς φυσικού αερίου μέσω αγωγών στον κόσμο καλύπτεται από την ΕΕ. Πρέπει η Ευρώπη να αξιοποιήσει το τεράστιο διαπραγματευτικό της βάρος, και να βελτιώσει τη φύλαξη και τη διασυνδεσιμότητα του συστήματός της, πρόσθεσε, παραπέμποντας την πρόταση για 80% πληρότητα στους χώρους αποθήκευσης φέτος τον χειμώνα και 90% στο εξής.

Η Πρόεδρος της Κομισιόν προανήγγειλε ακόμα πως τον Μάιο θα παρουσιάσει προτάσεις για αποσύνδεση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας από τις τιμές του φυσικού αερίου.

Στις δικές του δηλώσεις κατά τη συνέντευξη Τύπου ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ καλωσόρισε την απόφαση για τη δημιουργία ταμείου αλληλεγγύης για την Ουκρανία.

Όσον αφορά τις τιμές ενέργειας, ο κ. Μισέλ σημείωσε πως πρόκειται για ένα δύσκολο θέμα καθώς όλοι νιώθουν τις επιπτώσεις του, προσθέτοντας πως οι ηγέτες δούλεψαν ολόκληρη την ημέρα ώστε η ΕΕ να δείξει ενότητα και αποφασιστικότητα.

Ανέφερε πως εξετάστηκε η επιλογή ενός μηχανισμού για κοινές αγορές καθώς και οι επιλογές που παρουσίασε η Κομισιόν, και πως θα πρέπει τώρα «να εργαστούμε για να δούμε ποια μέτρα είναι τα πιο αποτελεσματικά».