Συμφωνία να συζητηθεί επισήμως η αποζημίωση των φτωχότερων χωρών

Αντιπρόσωποι των χωρών που συμμετέχουν στη διάσκεψη κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα COP27, η οποία ξεκίνησε σήμερα στο Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου, συμφώνησαν, έπειτα από ολονύχτιες συνομιλίες, να εντάξουν για πρώτη φορά στην ατζέντα της διάσκεψης το ακανθώδες θέμα του αν οι πλούσιες χώρες θα πρέπει να αποζημιώσουν τις φτωχές που είναι και πιο ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή.

Διπλωμάτες δέχτηκαν να συμπεριλάβουν το ακανθώδες αυτό θέμα στην ατζέντα της διάσκεψης και συγκεκριμένα συμφώνησαν να συζητήσουν ζητήματα που συνδέονται με τον «διακανονισμό της χρηματοδότησης αναφορικά με τις απώλειες και τις ζημιές (δηλαδή τις αποζημιώσεις), οι οποίες απορρέουν από τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής...».

«Αυτό δημιουργεί για πρώτη φορά ένα θεσμικά σταθερό χώρο στην επίσημη ατζέντα της COP και της Συμφωνίας του Παρισιού για να συζητηθεί το επείγον ζήτημα του διακανονισμού της χρηματοδότησης που απαιτείται για να αντιμετωπιστούν τα υπάρχοντα κενά που αφορούν τις απώλειες και τις ζημιές», είπε κατά την εναρκτήρια συνεδρίαση της ολομέλειας της διάσκεψης ο πρόεδρος της COP27 Σάμεχ Σούκρι.

Επί μια δεκαετία και πλέον, οι πλούσιες χώρες απέρριπταν τις επίσημες συνομιλίες για τις απώλειες και τις ζημιές, δηλαδή για τους πόρους που θα πρέπει να διαθέσουν για να βοηθήσουν τις φτωχές χώρες να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Στην COP26, πέρυσι στη Γλασκώβη, οι πλούσιες χώρες μπλόκαραν μια πρόταση για έναν οργανισμό που θα χρηματοδοτεί τις απώλειες και τις ζημιές, υποστηρίζοντας αντ' αυτού τη διεξαγωγή ενός νέου τριετούς διαλόγου σχετικά με χρηματοδοτήσεις.

Ωστόσο, όπως διευκρίνισε ο Σούκρι, οι συζητήσεις για τις απώλειες και τις ζημιές που βρίσκονται πλέον στην ατζέντα δεν θα περιλαμβάνουν την υπαιτιότητα ή την υποχρεωτική αποζημίωση, αλλά έχουν στόχο να οδηγήσουν σε μια καταληκτική απόφαση «το αργότερο μέχρι το 2024».

«Η ενσωμάτωση στην ατζέντα αντανακλά μια αίσθηση αλληλεγγύης για τα θύματα των κλιματικών καταστροφών», πρόσθεσε ο Σούκρι.

Το ζήτημα κινδυνεύει να προκαλέσει φέτος μεγαλύτερη ένταση σε σχέση με προηγούμενες διασκέψεις καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία, η άνοδος στις τιμές της ενέργειας και ο κίνδυνος της οικονομικής ύφεσης έχουν αυξήσει την διστακτικότητα των κυβερνήσεων να δεσμευτούν ότι θα αποζημιώσουν τις φτωχές χώρες και έχουν ταυτόχρονα τις οικονομικές ανάγκες των φτωχών χωρών.

Οι διαπραγματεύσεις χθες το βράδυ πριν από την υιοθέτηση του φλέγοντος ζητήματος "ήταν υπερβολικά απαιτητικές", είπε ο Χαρζίτ Σινγκ, επικεφαλής παγκόσμιας πολιτικής στρατηγικής στην μκο Climate Action Network International. «Οι πλούσιες χώρες δεν ήθελαν αρχικά να μπει στην ατζέντα το θέμα των απωλειών και των ζημιών».

Κάποιοι άσκησαν κριτική για την απαξιωτική γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε σχετικά με τις ευθύνες, ωστόσο το ότι συμφωνήθηκε να μπει επισήμως το θέμα στην ατζέντα σημαίνει ότι οι πλουσιότερες χώρες θα υποχρεωθούν να εμπλακούν.

«Σωστά περιμένουν μεγαλύτερη αλληλεγγύη από τις πλούσιες χώρες και η Γερμανία είναι έτοιμη γι' αυτό, τόσο ως προς τη χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της κλιματιικής αλλαγής όσο και για τις ζημιές και τις απώλειες», αναφέρεται σε ανακοίνωση της γερμανίδας ΥΠΕΞ Αναλένα Μπέρμποκ.

Η Γερμανία θέλει να θεσπίσει μια «προστατευτική ασπίδα απέναντι στους κλιματικούς κινδύνους» στη διάρκεια της διάσκεψης, μια πρωτοβουλία για την οποία συνεργάζεται με ευάλωτες χώρες όπως το Μπανγκλαντές και η Γκάνα.

Η περιβαλλοντική ερευνητική οργάνωση με έδρα το Μπανγκλαντές, το "Διεθνές Κέντρο για την Κλιματική Αλλαγή και την Ανάπτυξη", χαρακτήρισε "ευχάριστη" την είδηση ότι συμφωνήθηκε να περιληφθεί στην ατζέντα το θέμα των ζημιών και απωλειών.

«Τώρα ξεκινάει η πραγματική δουλειά για να χρηματοδοτηθεί μια πραγματικότητα», σχολίασε ο Σαμίλ Χακ, ο διευθυντής του Κέντρου.