ΚΤΚ: Αυστηρότερα ήταν τα κριτήρια χορήγησης δανείων το γ΄ τρίμηνο

Αυστηρότερα, σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, έγιναν στην Κύπρο το τρίτο τρίμηνο του 2022, τα κριτήρια χορήγησης δανείων τόσο προς επιχειρήσεις όσο και για όλες τις κατηγορίες δανείων προς νοικοκυριά, σύμφωνα με την έρευνα τραπεζικών χορηγήσεων (Οκτώβριο 2022) της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ).

Ταυτόχρονα, μείωση σημείωσε και η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο από επιχειρήσεις και νοικοκυριά κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022, σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.

Στην υιοθέτηση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης δανείων συνέβαλε, σύμφωνα με την έρευνα της ΚΤΚ, «η αντίληψη των τραπεζών για αυξημένο κίνδυνο καθώς και η μειωμένη ανοχή τους στον κίνδυνο όσον αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια».

Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι η εκτίμηση των τραπεζών για αυξημένο κίνδυνο αφορούσε τη γενική οικονομική κατάσταση και προοπτικές, τη φερεγγυότητα των δανειοληπτών, τις προοπτικές της αγοράς κατοικίας και τις ζητούμενες εξασφαλίσεις των επιχειρηματικών δανείων.

Για το τέταρτο τρίμηνο του 2022, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι τράπεζες αναμένουν ακόμη πιο αυστηρά κριτήρια χορήγησης δανείων στην Κύπρο για όλες τις κατηγορίες δανείων, ενδεχομένως λόγω της αναμενόμενης επιβράδυνσης στην οικονομική δραστηριότητα απόρροια των αρνητικών οικονομικών επιπτώσεων των γεωπολιτικών εξελίξεων, καθώς και της αρνητικής επίδρασης των εντεινόμενων πληθωριστικών πιέσεων τόσο στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών όσο και στα κέρδη των επιχειρήσεων.

«Στο πλαίσιο της αυξημένης οικονομικής αβεβαιότητας και υψηλότερων επιτοκίων, η αυστηρότερη δανειακή πολιτική των τραπεζών φαίνεται να στοχεύει στη βιωσιμότητα του νέου δανεισμού», σημειώνεται.

Σύμφωνα με τις προσδοκίες των τραπεζών για το τέταρτο τρίμηνο του 2022, η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, τόσο από επιχειρήσεις όσο και για όλες τις κατηγορίες δανείων από νοικοκυριά.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα της ΚΤΚ, το τρίτο τρίμηνο του 2022, οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις έγιναν αυστηρότεροι. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι «το περιθώριο των τραπεζών (διαφορά έναντι σχετικού επιτοκίου αναφοράς) για δάνεια υψηλότερου κινδύνου, οι απαιτήσεις για παροχή εξασφαλίσεων καθώς και άλλοι όροι και προϋποθέσεις όπως οι ρήτρες και η διάρκεια των δανείων έγιναν αυστηρότεροι».

Η εξέλιξη αυτή αντανακλά, σύμφωνα με την έρευνα, «την αυξημένη αντίληψη κινδύνου από τις τράπεζες και τη μειωμένη ανοχή τους στον κίνδυνο.

Κατά το υπό αναφορά τρίμηνο, προστίθεται, πιο αυστηροί έγιναν και οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης δανείων προς νοικοκυριά (στεγαστικά, καταναλωτικά και λοιπά δάνεια).

«Η αυστηροποίηση αφορούσε τόσο το περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια όσο και για δάνεια υψηλότερου κινδύνου (αύξηση περιθωρίου)», σημειώνεται.

Επιπρόσθετα αναφέρθηκαν, σύμφωνα με την έρευνα, και άλλοι περιορισμοί που αφορούσαν το μέγεθος του δανείου, όπου «οι τράπεζες υπέδειξαν την εκτίμηση για αυξημένο κίνδυνο και τη μειωμένη ανοχή τους στον κίνδυνο ως τον λόγο για την αυστηροποίηση».

Ζήτηση δανείων

Εξάλλου, από πλευράς ζήτησης, σύμφωνα με την έρευνα της ΚΤΚ, η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο από επιχειρήσεις και νοικοκυριά κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022 κατέγραψε μείωση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.

«Η καθαρή μείωση της ζήτησης επιχειρηματικών δανείων αποδίδεται κυρίως στη μειωμένη ζήτηση για χρηματοδότηση πάγιων επενδύσεων, η οποία φαίνεται να επηρεάζεται από την αυξημένη αβεβαιότητα καθώς και την αυξητική τάση των επιτοκίων», προστίθεται.

Άλλοι παράγοντες που συνέβαλαν στην καθαρή μείωση της ζήτησης, σύμφωνα πάντα με τα αποτελέσματα της έρευνας της ΚΤΚ, αφορούσαν το γενικό επίπεδο των επιτοκίων καθώς και τις μειωμένες άλλες ανάγκες χρηματοδότησης που σχετίζονται με συγχωνεύσεις ή εξαγορές επιχειρήσεων και αναδιαρθρώσεις χρεών.

Από την άλλη, «παρατηρήθηκε αυξημένη ζήτηση χρηματοδότησης αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης, ενδεχόμενα λόγω των αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας και πρώτων υλών καθώς και λόγω των διαταραχών στις εφοδιαστικές αλυσίδες».

Όσον αφορά τα νοικοκυριά, η έρευνα κατέδειξε ότι η καθαρή μείωση της ζήτησης για στεγαστικά δάνεια αποδίδεται από τις τράπεζες στην αυξητική τάση των επιτοκίων, στην επιδείνωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και στις λιγότερο ευνοϊκές εκτιμώμενες προοπτικές της αγοράς κατοικιών.

Αντίστοιχα, η μείωση της ζήτησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια οφείλεται, σύμφωνα με την Έρευνα, στη μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, στο αυξημένο επίπεδο των επιτοκίων και στη μείωση των δαπανών για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών.

«Η αρνητική επίδραση του πληθωρισμού στο πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών φαίνεται να αναβάλλει τις καταναλωτικές τους αποφάσεις», προστίθεται.

Απορριφθείσες αιτήσεις

Επιπλέον, σύμφωνα με την έρευνα της ΚΤΚ, η αναλογία των αιτήσεων (επίσημων και ανεπίσημων) οι οποίες απορρίφθηκαν ως προς το σύνολο των αιτήσεων, κατέγραψε περαιτέρω αύξηση κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022 για δάνεια προς επιχειρήσεις σε συνάρτηση με την αυστηροποίηση των κριτηρίων χορήγησης νέων επιχειρηματικών δανείων που καταγράφεται τα τελευταία τρίμηνα.

«Η αύξηση της αναλογίας των απορριφθέντων αιτήσεων ήταν σε γενικές γραμμές η ίδια τόσο για αιτήσεις δανείων από μικρομεσαίες επιχειρήσεις όσο και για αιτήσεις δανείων από μεγάλες επιχειρήσεις», προστίθεται.  

Παράλληλα, αναφέρεται ότι η αναλογία των απορριφθέντων αιτήσεων για νέα δάνεια προς νοικοκυριά επίσης κατέγραψε αύξηση κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022, για όλες τις κατηγορίες δανείων, για πρώτη φορά μέσα στο 2022, αντικατοπτρίζοντας τα αυστηρότερα κριτήρια χορήγησης δανείων προς νοικοκυριά.

«Η εξέλιξη αυτή ενδεχόμενα να σχετίζεται με τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών λόγω του αυξανόμενου πληθωρισμού και των αυξανόμενων επιτοκίων και τις πιθανές επιπτώσεις στην ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους τους», σημειώνεται στην έρευνα της ΚΤΚ.