Συρρίκνωση ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας λόγω πανδημίας

Αρνητική ήταν το 2020 η ετήσια μεταβολή της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (ΑΠΑ, gross value added - GVA) σε 215 από τις 219 περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σε επίπεδο NUTS 2) για τις οποίες υπήρχαν στοιχεία, λόγω των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat, η στατιστική υπηρεσία της ΕΕ.

Ειδικότερα, αφού σημείωσε αύξηση 2,9% και 2,1% το 2017 και το 2018 αντίστοιχα, η ετήσια μεταβολή της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας επιβραδύνθηκε το 2019 καταγράφοντας 1,8%.

Το 2020, λόγω των άμεσων και έμμεσων επιπτώσεων της πανδημίας της COVID-19, η ΑΠΑ συρρικνώθηκε κατά 5,9% στην ΕΕ.

Στην Κύπρο το 2020 καταγράφηκε συρρίκνωση της ΑΠΑ κατά 5,2%. Το 2017 είχε καταγραφεί αύξηση της ΑΠΑ κατά 5,9%, το 2018 αύξηση κατά 5,7% και το 2019 αύξηση κατά 5,3%. Υπενθυμίζεται πως για σκοπούς στατιστικής η Κύπρος θεωρείται ενιαία περιφέρεια σε επίπεδο NUTS 1, 2 και 3.

Σε επίπεδο ΕΕ, το 2020 ήταν η πρώτη φορά που η ΑΠΑ σημείωσε πτώση από το 2012 όταν είχε καταγραφεί μικρή πτώση 0,6%. Επίσης, η οικονομική ύφεση που προέκυψε ως αποτέλεσμα της κρίσης που προκάλεσε η πανδημία ήταν μεγαλύτερη από τις απώλειες που σημειώθηκαν κατά την κορύφωση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης του 2009 (όταν είχαν καταγραφεί απώλειες 4,3%).

Σε επίπεδο περιφερειών, 17 περιφέρειες NUTS 2 στην ΕΕ είδαν την ΑΠΑ να μειώνεται κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 10,0% το 2020, περιλαμβανομένων πολλών τουριστικών προορισμών όπως για παράδειγμα τις περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων στην Ελλάδα, τις Βαλεαρίδες και Κανάριες Νήσους στην Ισπανία, την Αδριατική Κροατία, το Τιρόλο στην Αυστρία, και την Αλγκάρβε και τη Μαδέρα στην Πορτογαλία, καθώς οι περιορισμοί στη διακίνηση απέτρεψαν τον τουρισμό και τη λειτουργία των επιχειρήσεων του τομέα.

Οι μεγαλύτερες μειώσεις στην ΑΠΑ στο 2020 σε επίπεδο περιφερειών καταγράφηκαν στο Νότιο Αιγαίο (-22,2%), τις Βαλεαρίδες Νήσους (-21,7%) και τις Ιόνιες Νήσους (20,5%), οι οποίες ήταν και οι μόνες περιφέρειες όπου καταγράφηκε μείωση μεγαλύτερη του 20%.

Περαιτέρω μεγάλες μειώσεις καταγράφηκαν στις Κανάριες Νήσους (-18,1%), την Αλγκάρβε (-15,6%) και τις νήσους Ώλαντ στη Φινλανδία (-15,5%).

Από την άλλη, οι επιπτώσεις της πανδημίας ήταν σχετικά περιορισμένες, με τις μειώσεις στην ΑΠΑ να μην ξεπερνούν στο 4,0%, σε όλες τις περιφέρειες της Δανίας, της Λιθουανίας, της Ρουμανίας, της Σλοβενίας και της Φινλανδίας (με εξαίρεση τις νήσους Ώλαντ). Οι τάσεις αυτές καταγράφηκαν επίσης στην Εσθονία, τη Λετονία, το Λουξεμβούργο και την Πολωνία όπου υπάρχουν δεδομένα μόνο για το σύνολο της οικονομίας.

Η ΑΠΑ κατέγραψε αύξηση μόνο σε τέσσερις από τις 219 περιφέρειες σε όλη την ΕΕ το 2020. Το μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης (+10,7%) καταγράφηκε στην περιφέρεια νότιας Ιρλανδίας (η οποία είναι και η περιφέρεια με το μεγαλύτερο ΑΕΠ ανά κάτοικο στην ΕΕ). Αύξηση καταγράφηκε σε ακόμα δύο περιφέρειες της Ιρλανδίας, κατά 3,6% στη βόρεια και δυτική περιφέρεια και κατά 1,8% στην ανατολική και κεντρική περιφέρεια όπου βρίσκεται το Δουβλίνο.

Το Γαλλικό υπερπόντιο διαμέρισμα της Μαγιότ στον Ινδικό Ωκεανό είναι η μόνη άλλη περιφέρεια που κατέγραψε αύξηση στην ΑΠΑ το 2020 (+0,7%).

Όπως σημειώνεται, μέρος της ραγδαίας ανάπτυξης στην Ιρλανδία το 2020 εξηγείται από τις δραστηριότητες του φαρμακευτικου τομέα, ενός από τους λίγους τομείς στην ΕΕ που συνέχισαν να αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της κρίσης.