Κέντρα Αριστείας: Οι προκλήσεις στην πορεία τους προς την εδραίωση

Τις προκλήσεις που κλήθηκαν μέχρι να εδραιωθούν στη χώρα τους τα Κέντρα Αριστείας, αναγνώρισαν οι συμμετέχοντες του πρώτου πανελ στο 1ο πανευρωπαϊκό Συνέδριο Κέντρων Αριστείας «European Teaming Conference».

Την παρουσίαση, έκαναν ο Stefan Weiers, Head of Sector, Widening Programming, DG R&I, European Commission και η Federica Roffi, Deputy Head of Unit for Widening Participation, European Research Executive Agency (REA).

Ο κ. Weiers, κατά την παρουσίαση του, αναφέρθηκε στα μαθήματα κάτω από το Horizon 2020 και το μέλλον στα διάφορα projects στο Horizon Europe. «Η ομαδικότητα ήταν η ναυαρχίδα της πρωτοβουλίας. Θα συνεχίσουμε. Τα κέντρα ομάδων έδωσαν φως στις χώρες που εδρεύουν. Το όλο πρόγραμμα έλαβε υψηλή προσοχή από πλευράς πολιτικών, κυρίως λόγω της χρηματοδότησης τους», είπε.

Ο κ. Weiers προχώρησε σε ανάλυση του προγράμματος, επισημαίνοντας τις δυνατότητες, τις αδυναμίες και ευκαιρίες που προέκυψαν μέσα από αυτό.

Η Federica Roffi, Deputy Head of Unit for Widening Participation, European Research Executive Agency (REA), κατά τη δική της παρουσίαση, μίλησε για την επίδραση του προγράμματος σε επιστημονικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. «Η αυτονομία, η στρατολόγηση, συμπληρωματική χρηματοδότηση, βιωσιμότητα, δομές και εξοπλισμός.  Όλα βασικά, όσα χρειάζεται για να έχουμε μία βιώσιμη ανάπτυξη», είπε, και προχώρησε σε ανάλυση αυτών των στοιχείων.

Ακολούθησε συζήτηση με συντονιστή τον Στέλιο Χειμώνα, Permanent Secretary, Deputy Ministry of Research, Innovation and Digital Policy, ο οποίος και καλωσόρισε τους συμμετέχοντες. Τόνισε πώς ως Κύπρος δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στα Κέντρα Αριστείας, καθώς ενισχύουν την καινοτομία στη χώρα.

Ανοίγοντας τη συζήτηση και απαντώντας στο ποιες προκλήσεις υπήρξαν, ο Stefan Weiers ανέφερε ότι κάθε κέντρο έχει τη δικιά του επίδραση αναλόγως των χαρακτηριστικά τους. «Από πλευράς Ευρώπης προσπαθούμε να βελτιώσουμε τα Κέντρα Αριστείας με κάθε τρόπο», σχολίασε.

Η Federica Roffi, πρόσθεσε πως λόγω του ότι ο προϋπολογισμός του Horizon, είχε αυξηθεί, υπήρχε περισσότερη επίδραση. «Είναι σημαντικό να δούμε όμως, ποια ήταν η επίδραση σε τοπικό επίπεδο. Έχουμε πολλά στοιχεία τα οποία αν συνδυαστούν μπορούν να μας δώσουν κάποιες ενδείξεις και δίνουν μία εικόνα για του τι είναι επιτυχές».  

Για τις προκλήσεις που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν στα δικά τους Κέντρα Αριστείας μίλησαν οι Tilman Becker, Director, RICAIP, Andreja Kutnar, Director, InnoRenew CoE, Zacharias Siokouros, CEO, Cyprus Marine and Maritime Institute, CMMI CoE και ο Δήμαρχος Λευκωσίας, Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης.

Ο κ. Γιωρκάτζης, αναφέρθηκε σε τέσσερις προκλήσεις και σχολίασε πως «ξεκινήσαμε από την αρχή, εκτός του ακαδημαϊκού πλαισίου. Είμαστε ανοικτοί σε κρατικές χορηγίες, αλλά είναι εξαιρετικά γραφειοκρατική διαδικασία. Ήταν δύσκολη η πρόσληψη ατόμων με συγκεκριμένες ειδικότητες. Υπήρχαν πολλά εμπόδια επίσης για πρόσληψη τουρκοκύπριων». Αυτό που μπορεί να γίνει περισσότερο, είναι η παροχή περισσότερης χρηματοδότησης, σχολίασε ακόμη. «Θα πρέπει να επενδύσουμε στις υποδομές που έχουμε, κι αυτές που έχουμε είναι τα Κέντρα Αριστείας που έχουμε. Πρέπει να έχουν προτεραιότητα.

Ο κ. Becker μίλησε επίσης για τη δυσκολία να λάβει το δικό τους Κέντρο Αριστείας κρατική χορηγία, η οποία θα έδινε την ασφάλεια για την παροχή κατάλληλων υποδομών. Οι προσλήψεις ήταν επίσης ακόμη ένα δύσκολο κομμάτι. «Η διεθνής δικτύωση μας βοήθησε να βρούμε το κατάλληλο προσωπικό» σχολίασε. «Θα πρέπει να έχουμε περισσότερη στήριξη από πλευράς ΕΕ και τα κέντρα να βρεθούν στο επίκεντρο» πρόσθεσε.

Η κ. Kutnar, έκανε λόγο για αρκετή πίεση και ότι έπρεπε να αντιμετωπιστούν τα εμπόδια από ένα πολύ ανταγωνιστικό πεδίο. «Έπρεπε να αντιγράψουμε από άλλους επιτυχημένους συνεργάτες για να μπορέσουμε και εμείς να προχωρήσουμε» είπε. «Για εμένα είναι η βιωσιμότητα που θα πρέπει να επικεντρωθούμε. Άρα θα πρέπει να έχουμε σταθερή χρηματοδότηση. Κυρίως από την κυβέρνηση» τόνισε.

Ο κ. Siokouros στη δική του τοποθέτηση ανέφερε ότι ξεκίνησαν από την αρχή, χωρίς κάποιο ακαδημαϊκό ίδρυμα ή χρηματοδότηση. «Κανείς δεν μας ήξερε, οπότε χρειάστηκε να δείξουμε την παρουσία μας και να προσελκύσουμε κεφάλαια και συνεργάτες. Η πρόσληψη ατόμων ήταν μία πρόκληση, ειδικά κατά την πανδημία. Καλή πρόκληση ήταν η βιομηχανία και η κοινωνία στην Κύπρο, που είχαν υψηλές προσδοκίες από εμάς και περίμεναν πράγματα από εμάς» είπε. «Το κράτος θα πρέπει να εξετάσει τι διαθέτει το κράτος, να δουν το όραμα και να το υποστηρίξουν. Όλοι δουλεύουμε σκληρά για να κάνουμε  το κέντρο αριστείας βιώσιμο» είπε καταλήγοντας.

Το συνέδριο διοργάνωσε το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, με συντονιστή την ΙΜΗ, στη Λεμεσό, συγκεντρώνοντας Κέντρα Αριστείας από όλη την Ευρώπη. Σε αυτό βρέθηκαν ερευνητές από τα 25 Κέντρα που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο της Δράσης Teaming for Excellence του Προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Έρευνα και την Καινοτομία (Ε&Κ) «Ορίζοντας 2020»-6 από τα οποία εδρεύουν στην Κύπρο-, εκπρόσωποι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και φορείς, οργανισμοί και επαγγελματίες από το τοπικό οικοσύστημα Ε&Κ.

Στο επίκεντρο των συζητήσεων τέθηκαν οι κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα Κέντρα Αριστείας ως προς την βιωσιμότητα και την περαιτέρω ανάπτυξή τους, καθώς και η σημασία της αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων για επιστροφή της Ευρώπης σε τροχιά ανάπτυξης και αποτελεσματική αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή και η επιτάχυνση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.