Δύο νέες δράσεις του Μεσογειακού Ινστιτούτου Μελετών Κοινωνικού Φύλου

Τα στερεότυπα του φύλου αποτελούν μία από τις βασικές γενεσιουργούς αιτίες των κοινωνικών προβλημάτων, όπως είναι η ανισότητα των φύλων, ο κοινωνικός αποκλεισμός, οι διακρίσεις, το χάσμα αμοιβών μεταξύ των φύλων, η έμφυλη βία, η υποεκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική και στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων κ.α. Ενδεικτικά του προβλήματος τα στατιστικά στοιχεία που αποτυπώνουν την σοβαρότητα και τις επιπτώσεις της διατήρησης των στερεοτύπων του φύλου στην Κύπρο:

• Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ αντρών και γυναικών βρίσκεται σήμερα  στο 10,2%.
• Η επιστήμη, η τεχνολογία, η μηχανολογία και τα μαθηματικά (γνωστά με το ακρωνύμιο STEM) είναι οι τομείς στους οποίους καταγράφεται η μεγαλύτερη  ανισότητα των φύλων.
• Ο δρόμος της επιστήμης είναι στρωμένος με στερεότυπα και προκαταλήψεις για τα κορίτσια και τις γυναίκες.
• Η Κύπρος βρίσκεται στην τελευταία θέση της ΕΕ στη συμμετοχή γυναικών σε διοικητικές και διευθυντικές θέσεις εργασίας. Μόλις το 19% των θέσεων καταλαμβάνεται από γυναίκες ενώ στα διοικητικά συμβούλια των εταιριών που είναι εισαγμένες στο Χρηματιστήριο το ποσοστό είναι μόλις 9%.
• 2 στις 10 εργαζόμενες στην Κύπρο έχουν δηλώσει ότι βίωσαν σεξουαλική παρενόχληση στον εργασιακό τους χώρο. Το 78% δεν έχει προχωρήσει σε καταγγελία του περιστατικού.
• Στη διάρκεια της πανδημίας, όλες οι μορφές βίας κατά των γυναικών και κοριτσιών αυξήθηκαν κατακόρυφα. Ενδεικτικά, οι κλήσεις σε γραμμές άμεσης βοήθειας αυξήθηκαν κατά 50%.

Με δυο νέες δράσεις το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου στοχεύει στην εξάλειψη των έμφυλων στερεοτύπων και την προώθηση της ισότητας μέσω της εκπαίδευσης των παιδιών από μικρή ηλικία. Στόχος των νέων δράσεων να εμπλέξει παιδιά και επαγγελματίες από τις πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης (νηπιαγωγείο, προδημοτική και πρώτες τάξεις του δημοτικού). 

Στο πλαίσιο του έργου «Βee Boosting Gender Equality in Education», έχουν δημιουργηθεί τρία video animation και μια έκδοση με σχέδια μαθήματος που λειτουργεί ως εγχειρίδιο συμβάλλοντας στις προσπάθειες της εκπαιδευτικής κοινότητας στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς και στερεότυπα του φύλου.

Τίτλος της σειράς των video animation: «Δείξε μου το φύλο σου να σου πω το μέλλον σου…». Χρησιμοποιώντας απλή γλώσσα αλλά και επιστρατεύοντας το χιούμορ, τα video animation, αναδεικνύουν τα στερεότυπα που υπάρχουν τόσο σε σχέση με τα κορίτσια, όσο και σε σχέση με τα αγόρια, θέτοντας προς όλους, κοινωνία, γονείς και εκπαιδευτικούς δυο σοβαρά ερωτήματα:

1. «Μήπως περιορίζουμε το αύριο των παιδιών μας γιατί παπαγαλίζουμε παλιομοδίτικες διακρίσεις που αφορούν το φύλο τους; Μήπως θα έπρεπε τελικά… να μεγαλώνουν ξέροντας πώς είναι ελεύθεροι να κάνουν… ότι θέλουν με τη ζωή τους; Λες;»
2. «Το μέλλον των παιδιών μας… δεν προκαθορίζεται .Με τετριμμένες αντιλήψεις όμως… το περιορίζουμε. Τα έμφυλα στερεότυπα κάνουν ζημιά από ηλικία μικρή… για μια ζωή. Καιρός να τα καταργήσουμε. Μαζί».

Για τη δημιουργία των video, τα οποία εκφωνούν οι  καταξιωμένοι Κύπριοι ηθοποιοί Μυρσίνη Χριστοδούλου και Δημήτρης Αντώνιου, χρησιμοποιήθηκε η τεχνική stop motion θερμή κaι οικεία αισθητική, η οποία κατανοείται από παιδιά λόγω της απλότητάς της και ελκύει γονείς, εκπαιδευτικούς αλλά και το ευρύ κοινό. 

Δείτε εδώ τα video ΕΔΩ

Η δεύτερη δράση του έργου «Βee Boosting Gender Equality in Education» που υλοποιεί το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου, αφορά στην δημοσίευση ενός εγχειριδίου το οποίο φιλοδοξεί να ενισχύσει τις προσπάθειες της εκπαιδευτικής κοινότητας στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς και στερεότυπα του φύλου. Αποτελεί στην ουσία μία εργαλειοθήκη μεθόδων παρέμβασης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, με θεωρητικά και πρακτικά εργαλεία, για την αντιμετώπιση των στερεοτύπων του φύλου από το νηπιαγωγείο και το δημοτικό. Απευθύνεται κυρίως σε όσες/όσους εργάζονται με παιδιά, νηπιαγωγούς, δασκάλες/δασκάλους, εκπαιδευτές/τριες, διευθυντικό και υποστηρικτικό προσωπικό.

Δείτε το εγχειρίδιο ΕΔΩ

Ο ρόλος της εκπαίδευσης στην αντιμετώπιση των έμφυλων στερεοτύπων

Η εκπαίδευση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο και μπορεί να συμβάλει στην αμφισβήτηση των έμφυλων στερεοτύπων από τις πρώτες κιόλας βαθμίδες της. Η «Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων» που υιοθέτησε η ΕΕ (2020-2025) υπογραμμίζει τη σημασία της παρέμβασης στην πρώιμη παιδική ηλικία για την αντιμετώπιση των έμφυλων στερεοτύπων και την πρόληψη της βίας και των διακρίσεων κατά των γυναικών, καθώς αυτά είναι τα κρίσιμα χρόνια στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς των αγοριών και των κοριτσιών, επηρεάζοντας την κοινωνική τους ένταξη και ολόκληρη την πορεία της ζωής τους.

Συνεργαζόμενοι φορείς:

Το έργο ΒΕΕ υλοποιείται με τη συγχρηματοδότηση του προγράμματος Δικαιώματα, Ισότητα και Ιθαγένεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε αυτό συμμετέχουν τέσσερις χώρες: η Ιταλία, η Κύπρος, η Ρουμανία και η Λιθουανία. Τον συντονισμό του προγράμματος έχει αναλάβει ο οργανισμός COSPE (Ιταλία) και οι ευρωπαίοι εταίροι είναι: το MIGS (Κύπρος), Casa della Donna di Pisa (Ιταλία), WIIC (Λιθουανία) και ALEG (Ρουμανία). Οι υποστηρικτικοί δημόσιοι φορείς είναι: το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κύπρου, η Περιφέρεια Τοσκάνης και ο Δήμος Vicopisano στην Ιταλία, η Εθνική Υπηρεσία Ίσων Ευκαιριών της Ρουμανίας, ο Δήμος Βίλνιους και το Υπουργείο Κοινωνικής Ασφάλισης και Εργασίας της Λιθουανίας.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τη συντονίστρια του έργου στην Κύπρο, Μαρία Αγγελή στο angeli.m@medinstgenderstudies.org