Ευφορία για τα €687 εκατ. από Ε.Ε. για EusoAsia Interconnector

Η εξασφάλιση της χορηγίας €657 εκατομμυρίων από την ΕΕ για το έργο EusoAsia Interconnector ανοίγει το δρόμο για την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας και Ισραήλ, το οποίο θα τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, δήλωσε η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Νατάσα Πηλείδου, χαιρετίζοντας τη χθεσινή απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σε σημερινές της δηλώσεις η κ. Πηλείδου είπε επίσης ότι το ποσό της χορηγίας που εγκρίθηκε για τον EuroAsia Interconnector είναι το μεγαλύτερο που έχει εξασφαλιστεί ιστορικά για έργο της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Όπως είπε, ο φορέας υλοποίησης είχε αιτηθεί το ποσό των €687 εκατ. για κατασκευαστικές εργασίες στο σκέλος Κύπρου – Κρήτης, και η έγκριση που λήφθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αφορά σχεδόν στο σύνολο αυτού του ποσού και ανέρχεται σε περίπου €657 εκατομμύρια. Το συνολικό κόστος της φάσης αυτής ανέρχεται σε €1,57 δισεκατομμύρια.

«Καθιστά η εξασφάλισή της (χορηγίας), δυνατή την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών για το σκέλος Κύπρου – Κρήτης, του οποίου το συνολικό κόστος υπολογίζεται στα €1,575 δισ», είπε η κ. Πηλείδου, σημειώνοντας πως μετά την εξασφάλιση της χορηγίας θα ακολουθήσει ολιγόμηνη διαδικασία διαπραγματεύσεων μεταξύ του φορέα υλοποίησης και της Κομισιόν, η οποία θα οδηγήσει σε υπογραφή συμφωνίας παροχής χορηγίας μεταξύ των δύο μερών εντός του καλοκαιριού.

Εξάλλου ο EuroAsia έχει εξασφαλίσει και €100 εκατ. χορηγία μέσω του Εθνικού Προγράμματος Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου, η οποία θα δοθεί αναλόγως της υλοποίησης των οροσήμων.

Ακρογωνιαίος λίθος για την πράσινη μετάβαση

Όπως είπε η κ. Πηλείδου, πέρα από την προφανή γεωπολιτική του βαρύτητα, το έργο τερματίζει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, διασφαλίζει την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και συμβάλλει στην ανάπτυξη του ανταγωνισμού στον τομέα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

«Το συγκεκριμένο έργο», συνέχισε, «αποτελεί, επίσης, τον ακρογωνιαίο λίθο των προσπαθειών μας για μετάβαση σε μία πράσινη οικονομία, πλήρως ευθυγραμμισμένη με τις πολιτικές που υλοποιούμε για προστασία του περιβάλλοντος».

Όπως είπε, το έργο αυτό θα διευκολυνθεί η προσέλκυση σχετικών επενδύσεων και, κατ’ επέκταση, η ενσωμάτωση πρόσθετων έργων ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα των τριών εμπλεκόμενων χωρών, Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ.

Σημείωσε ενδεικτικά τις μελέτες που έγιναν στα πλαίσια του Εθνικού μας Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, οι οποίες καταδεικνύουν ότι η ηλεκτρική διασύνδεση, σε συνδυασμό και με τη χρήση συστημάτων αποθήκευσης, μπορεί μέχρι το 2030 να οδηγήσει σε διείσδυση ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου που θα υπερβαίνει το 50%.

Από την πλευρά του, ο Διευθυντής έργου του EuroAsia, Γιώργος Κίλλας ανέφερε πως η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποτελεί τιμή και αναγνώριση των προσπαθειών μας, οι οποίες ξεκίνησαν το 2011, με στόχο την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της χώρας, του τελευταίου κράτους μέλους της ΕΕ που εξακολουθεί να βρίσκεται πλήρως ενεργειακά απομονωμένο και τη διασφάλιση της ενεργειακής της ασφάλειας.

«Η ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia Interconnector», πρόσθεσε, «αποτελεί ίσως το σημαντικότερο έργο ενεργειακής υποδομής για ολόκληρη την Κύπρο το οποίο διασφαλίζει την επίτευξη των ενεργειακών στόχων στα πλαίσια της μετάβασης στην πράσινη οικονομία, συμβάλλει στην αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ και στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και προσφέρει σημαντικά, οικονομικά και κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη στους Κύπριους και Ευρωπαίους καταναλωτές».

Σύμφωνα με τον κ. Κίλλα, το έργο αποτελείται από την ηλεκτρική διασύνδεση των συστημάτων Κύπρου – Ελλάδας, μέσω Κρήτης, και Κύπρου με Ισραήλ με υποθαλάσσια καλώδια συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης και με χερσαίους σταθμούς μετατροπής HDVC σε κάθε σημείο σύνδεσης και θα έχει συνολικήν δυναμικότητα 1.000 Μεγαβάτ (MW) και δυνατότητα επέκτασης στα 2.000 MW με συνολικό μήκος διασύνδεσης 1,208 χιλιομέτρων.

«Ο φορέας υλοποίησης συνεχίζει με την ίδια προσήλωση να εργάζεται για την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών το 2022 και την ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector στο τέλος του 2025 με ορίζοντα λειτουργίας το πρώτο εξάμηνο του 2026», είπε ο κ. Κίλλας.

Εξάλλου, απαντώντας σε ερώτηση από που θα εξασφαλιστούν τα υπόλοιπα κονδύλια για το υπόλοιπο της χρηματοδότησης, η κ. Πηλείδου είπε πως μαζί με τα €100 εκατομμύρια που θα δοθούν από το Εθνικό Σχέδιο «Κύπρος το αύριο» η μέχρι τώρα χρηματοδότηση του έργου φτάνει το 50% του συνολικού κόστους.

Λέγοντας πως ήδη ο φορέας υλοποίησης βρίσκεται σε διαβουλεύσεις με τράπεζες και επενδυτές, η κ. Πηλείδου τόνισε πως «σίγουρα η εξασφάλιση της χρηματοδότησης από την ΕΕ ανοίγει περισσότερο ενδιαφέρον  από πλευράς των επενδυτών γιατί καθιστά το έργο πολύ πιο υλοποιήσιμο κα βιώσιμο».

Εξάλλου απαντώντας σε άλλη ερώτηση, η κ. Πηλείδου είπε πως ο έργο έχει εξασφαλίσει τις απαραίτητες άδειες στην Κύπρο και εκκρεμεί η αδειοδότηση από τις άλλες εμπλεκόμενες χώρες. Σημείωσε ότι μετά το Μνημόνιο Συναντίληψης που υπεγράφη μεταξύ των τριών χωρών, έχουν συσταθεί ομάδες εργασίας, οι οποίες εξετάζουν τα τεχνικά ζητήματα ούτως ώστε να επισπευσθεί η διαδικασία αδειοδότησης.

Σημείωσε δε ως σημαντική την συμμετοχή του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ελλάδας (ΑΔΜΗΕ) στο όλο έργο.

Παραμένει ως PCI ο East Med, αλλά το κριτήριο είναι η βιωσιμότητα

Εξάλλου, ερωτηθείσα αν έγιναν συζητήσεις με την ΕΕ για ενδεχόμενη αλλαγή πορείας του αγωγού East Med αφού το έργο συνεχίζει να θεωρείται ως έργο κοινού ενδιαφέροντος (PCI), η Υπουργός Ενέργειας είπε πως δεν έχουν γίνει τέτοιες συζητήσεις, σημειώνοντας ότι η ίδια δεν πιστεύει «ότι το θέμα της αλλαγής πορείας του αγωγού να είναι το καίριο ζήτημα».

Όπως είπε, εκεί που υπήρξαν συζητήσεις ήταν για τη βιωσιμότητα του αγωγού σε μεταγενέστερο στάδιο και τη δυνατότητά του να μεταφέρει υδρογόνο, κάτι το οποίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ΕΕ ούτως ώστε να διασφαλίσει την αειφόρο ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα του συγκεκριμένου έργου.

Η κ. Πηλείδου σημείωσε πως το όλο έργο παραμένει στον κατάλογο με τα έργα κοινού ενδιαφέροντος της ΕΕ (PCI), προσθέτοντας πως «αναμένουμε με βάση τις τελευταίες εξελίξεις θα παραμείνει για αρκετό διάστημα ως έργο κοινού ενδιαφέροντος βάσει της κατηγοριοποίησης της ΕΕ για έργα φυσικού αερίου, όμως πάντοτε είναι η οικονομική βιωσιμότητα το κύριο κριτήριο αν μπορεί να γίνει το έργο ή όχι».

Σε ερώτηση αν θα συνεχιστούν οι προσπάθειες για τον αγωγό East Med, με δεδομένες τις παρενοχλήσεις του Νautical Geo που διενεργεί έρευνες για σκοπό του αγωγού και το άτυπο έγγραφο των ΗΠΑ, η κ. Πηλείδου είπε πως για το θέμα αφορά στο ΥΠΕΞ, το οποίο καταβάλλει τις προσπάθειες για επίλυση των προβλημάτων.

Σημείωσε ότι η ίδια θεωρεί ότι θα γίνουν προσπάθειες ολοκλήρωσης των μελετών, καθώς η ολοκλήρωσή τους «είναι υποχρέωση του φορέα υλοποίησης του έργου προς την ΕΕ, η οποία χρηματοδοτεί τις μελέτες αυτές».

Σε ερώτηση για τις εργασίες της επιβεβαιωτικής γεώτρησης της ExxonMobil η κ. Πηλείδου είπε πως η γεώτρηση έφτασε στο βάθος που πρέπει και άρχισε να συλλέγει πληροφόρηση, επαναλαμβάνοντας πως τα αποτελέσματα θα είναι γνωστά τον Μάρτιο.

Το θετικό είναι ότι εξελίσσεται ομαλά και δεν υπάρχει οποιαδήποτε καθυστέρηση αλλά είναι νωρίς για αποτελέσματα.

Η καθυστέρηση για έλευση ΥΦΑ δεν είναι εμπόδιο στο άνοιγμα της αγοράς

Ερωτηθείσα κατά πόσον η καθυστέρηση στην υλοποίηση του έργου της ΔΕΦΑ για την έλευση υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Κύπρο θα επηρεάσει τη λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο που αναμένεται τον Οκτώβριο του 2022, η κ. Πηλείδου είπε πως η έλευση του υγροποιημένου φυσικού αερίου είναι πολύ σημαντική, αλλά ταυτόχρονα σημαντικό είναι να ανεγερθούν και να είναι έτοιμοι για χρήση οι ηλεκτροπαραγωγοί σταθμοί οι οποίοι θα ανταγωνιστούν την ΑΗΚ, πράγμα το οποίο είναι σε αρκετά πρώιμο στάδιο.

«Επομένως η 9μηνη καθυστέρηση (στο έργο της ΔΕΦΑ) δεν είναι εμπόδιο όσον αφορά τη λειτουργία αυτών των σταθμών διότι, πιστεύω, βλέποντας τα χρονοδιαγράμματα αυτών των μεγάλων σταθμών δεν θα ήταν έτοιμοι οι μεγάλοι αυτοί σταθμοί ο οποίο έχουν ζητήσει αδειοδότηση από το κράτος.

Αλλά, πρόσθεσε, το άνοιγμα της αγοράς θα γίνει και θα δουλέψει σε σχέση με τη διείσδυση των ΑΠΕ και τα φωτοβολταϊκά πάρκα τα οποία βρίσκονται σε λειτουργία αυτή τη στιγμή ή τροχιοδρομούνται».

Όπως είπε, υπάρχουν πάρα πολλά έργα ΑΠΕ που τροχιοδρομούνται και βρίσκονται στη διαδικασία σύνδεσης και σίγουρα ενθαρρύνουμε πάρα πολύ αυτή τη δραστηριότητα. Πρόσθεσε όμως ότι η πρόοδος θα είναι πιο αργή όσον αφορά τις ΑΠΕ και τα φωτοβολταϊκά διότι στην Κύπρο δεν υπάρχει διαθεσιμότητα γης για ανέγερση μεγάλων πάρκων, αλλά με διάφορα μικρά βήματα που θα φτάσουμε στον στόχο.

Η Προεδρία της Δημοκρατίας

Στο μεταξύ, η Κυβέρνηση χαιρετίζει την «απόφαση-ορόσημο της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία ενέκρινε την παραχώρηση χορηγίας ύψους 657 εκ. ευρώ για την υλοποίηση του Έργου Κοινού Ενδιαφέροντος EuroAsia Interconnector μέσω του οποίου συνδέονται  τα εθνικά δίκτυα Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας», σημειώνοντας ότι το έργο τερματίζει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου.

Παράλληλα, αναφέρει ότι η ηλεκτρική διασύνδεση αποτελεί σημαντικό σταθμό στις στρατηγικές επιλογές των τριών χωρών που αναβαθμίζει τους ενεργειακούς στόχους της περιοχής.

Ανακοίνωση της Προεδρίας της Δημοκρατίας τονίζει ότι το εν λόγω έργο περιλαμβάνεται σε αυτά που η Κυπριακή Δημοκρατία επέλεξε να συμπεριλάβει στο Σχέδιο «Κύπρος _ το αύριο», μέσα στα πλαίσια της μετάβασης στην πράσινη οικονομία, και ως εκ τούτου θα λάβει επιπλέον επιχορήγηση από την Ε.Ε. ύψους 100 εκατομμυρίων ευρώ.

Με την ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia η Κύπρος αναβαθμίζεται γεωπολιτικά και αναδεικνύεται πρακτικά η σημασία της τριμερούς συνεργασίας Κύπρου-Ελλάδας- Ισραήλ, σημειώνει η Προεδρία. Παράλληλα "είναι ένας σημαντικός σταθμός στις στρατηγικές επιλογές των τριών χωρών που αναβαθμίζει τους ενεργειακούς στόχους της περιοχής».

Το έργο, σημειώνει η Προεδρία, «τερματίζει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, διασφαλίζει την αξιοποίηση του φυσικού πλούτου, προσφέρει την ασφάλεια εφοδιασμού, διευκολύνει την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, ενισχύει την προσπάθεια για ανταγωνιστικότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και επιτρέπει την αυξημένη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από καθαρότερες πηγές, ιδίως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συνδέοντας το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Κύπρου με το σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Η μεγαλύτερη χρηματοδότηση

Υπενθυμίζεται ότι σε συμφωνία για επενδύσεις συνολικά 1,037 δισεκατομμυρίων ευρώ για πέντε έργα διασυνοριακών υποδομών, στο πλαίσιο του Μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility - CEF) για δημιουργία διευρωπαϊκών δικτύων ενέργειας, κατέληξαν τα κράτη μέλη, μετά από σχετική πρόταση της Κομισιόν.

Η μεγαλύτερη χρηματοδότηση ύψους 657 εκατομμυρίων ευρώ αφορά την κατασκευή του έργου EuroAsia Interconnector για στήριξη της πρώτης διασύνδεσης του ηλεκτρικού δικτύου της Κύπρου με το πανευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρισμού.

Σε δήλωσή της με αφορμή την απόφαση η Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον αναφέρθηκε ειδικά στο EuroAsia interconnector, υπογραμμίζοντας πως το έργο «θα δώσει τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και θα τη συνδέσει με την υπόλοιπη Ευρώπη».

«Οι τελευταίοι μήνες μας θύμισαν ξανά πόσο σημαντική για την διασφάλιση της παροχής οικονομικά προσβάσιμης ενέργειας και για την ασφάλεια εφοδιασμού, αλλά και για την μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, είναι η ύπαρξη μιας ολοκληρωμένης αγοράς ενέργειας στην ΕΕ», υπενθύμισε η Επίτροπος.

«Αν και έχει υπάρξει αξιοσημείωτη πρόοδος την τελευταία δεκαετία όσον αφορά την καλύτερη διασυνδεσιμότητα της αγοράς μας, μπορούν και πρέπει να γίνουν περισσότερα» πρόσθεσε.

Ειδικότερα όσον αφορά το EuroAsia interconnector, πρόκειται για έργο το οποίο θα ενώνει τα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρισμού της Κύπρου και της Ελλάδας, «δημιουργώντας τη δυνατότητα μεταφοράς ηλεκτρισμού και στις δύο κατευθύνσεις και θέτοντας έτσι τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου» όπως αναφέρεται.

«Τα 898 χιλιόμετρα υποθαλάσσιων καλωδίων σε μάξιμουμ βάθος 3000 μέτρων θα θέσει νέα παγκόσμια ρεκόρ για έργο αυτού του είδους» προστίθεται. Η επένδυση στο έργο, σημειώνεται, «αποτελεί συνέχεια της οικονομικής και πολιτικής υποστήριξης του έργου EuroAsia», ενώ το κονδύλι των 657 εκατομμυρίων έρχεται να προστεθεί στη χρηματοδότηση 100 εκατομμυρίων ευρώ που έχει ήδη χορηγηθεί μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, η ύπαρξη ολοκληρωμένων δικτύων ενεργειακών υποδομών είναι απαραίτητη για την ενεργειακή μετάβαση, καθώς διευκολύνουν την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενισχύουν την ασφάλεια εφοδιασμού και συμβάλλουν στη συγκράτηση της αύξησης των τιμών ενέργειας.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Κομισιόν θεωρεί πως η διάθεση κονδυλίων από τον Μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF) στηρίζει και την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η χρηματοδότηση καλύπτει, εκτός από τον EuroAsia Interconnector και ακόμα δύο έργα για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας, ένα έργο για την αποθήκευση φυσικού αερίου και την στήριξη μελέτης για την μεταφορά διοξειδίου του άνθρακα.

Τα άλλα έργα που καλύπτονται από τη χρηματοδότηση είναι η δεύτερη φάση του έργου συγχρονισμού της Βαλτικής (170 εκατομμύρια ευρώ) με το οποίο ενισχύεται το ηλεκτρικό δίκτυο της Πολωνίας και αναβαθμίζονται οι υποδομές μεταφοράς ηλεκτρισμού σε Λιθουανία, Λετονία και Εσθονία, η δημιουργία τρίτης διασύνδεσης (γραμμή Aurora) για μεταφορά ηλεκτρισμού μεταξύ Σουηδίας και Φινλανδίας (127 εκατομμύρια ευρώ), η αύξηση της χωρητικότητας χώρου αποθήκευσης φυσικού αερίου στη Βουλγαρία (78 εκατομμύρια ευρώ) και η χρηματοδότηση μελέτης για τη δεύτερη φάση του έργου Northern Lights το οποίο αφορά την επέκταση του δικτύου μεταφοράς και προσωρινής αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στην Νορβηγία (4 εκατομμύρια ευρώ).