Εντατικοποιεί τις ενέργειές της για ενεργειακή μετάβαση η Κύπρος

Η ιδιαιτερότητα του ηλεκτρικού δικτύου της Κύπρου που είναι απομονωμένο από την υπόλοιπη Ευρώπη και την ευρύτερη περιοχή καθιστά τις υποδομές αποθήκευσης ενέργειας αδήριτη ανάγκη για την επίτευξη των ενεργειακών στόχων, δήλωσε η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσα Πηλείδου, από το βήμα του υβριδικού συνεδρίου για την ενεργειακή μετάβαση, που διοργάνωσε η Βουλή των Αντιπροσώπων.

Παράλληλα, εκπρόσωπος της Ευρωπαίας Επιτρόπου για την Ενέργεια, Κάντρι Σίσμον, τόνισε πως η Κύπρος, θα χρειαστεί μια «δραματική μετάβαση» στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων.

Την ίδια ώρα ο σύμβουλος του Προέδρου της Δημοκρατίας για την κλιματική αλλαγή και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Κύπρου,  Κώστας Πανανικόλας, προειδοποίησε πως η περιοχή της Κύπρου είναι στο επίκεντρο κλιματικής αλλαγής και πως αν μείνουμε ως έχουμε σήμερα τότε η θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθεί κατά 5,5 βαθμούς, κάτι που θα αποτελέσει «κόλαση και μια καταστροφή».

Στην ομιλία της, η κα. Πηλείδου είπε πως η Κύπρος εντατικοποιεί τις ενέργειές της για ενεργειακή μετάβαση ενώ βρίσκεται στη διαδικασία καταρτισμού των πιο φιλόδοξων στόχων στη βάση των στόχων που έθεσε ο ευρωπαϊκός κανονισμός Fit for 55.

Όπως είπε, το εθνικό σχέδιο βασίζεται σε έξι άξονες πολιτικής. Πρόκειται για την ενίσχυση της ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού και άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, τη λειτουργία ανταγωνιστικής εσωτερικής αγοράς ηλεκτρισμού τον Οκτώβριο του 2022, καθώς και της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου, την ενίσχυση του ρόλου των καταναλωτών στη αγορά ενέργειας και μείωση του κόστους ενέργειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, την παροχή κινήτρων για ενθάρρυνση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας όσον αφορά τις επενδύσεις που πρέπει να γίνουν σε νοικοκυριά και σε επιχειρήσεις προς μία πράσινη και κυκλική  οικονομία και  προώθηση έργων ενεργειακής απόδοσης και ΑΠΕ στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, την προώθηση και υλοποίηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων και νέων νομοθεσιών και την επένδυση στην έρευνα στις πράσινες τεχνολογίες και τα πράσινα έργα υποδομής.

«Η ιδιαιτερότητα του ηλεκτρικού δικτύου της Κύπρου, το οποίο παραμένει απομονωμένο από την υπόλοιπη Ευρώπη αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθιστά ακριβώς αδήριτη ανάγκη τις υποδομές αποθήκευσης, αφού έτσι θα εξασφαλιστεί τόσο η σταθερότητα το δικτύου όσο και την επίτευξη των δεσμεύσεών μας που απορρέουν από την ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία», τόνισε.

Σύμφωνα με την κα. Πηλείδου, όπως προκύπτει από τις μελέτες που έχουν υλοποιηθεί στα πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, η χρήση συστημάτων αποθήκευσης σε συνδυασμό με την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης με Ελλάδα και Ισραήλ μπορεί μέχρι το 2030 να οδηγήσει σε διείσδυση ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μείγμα που θα υπερβαίνει το 50%.

Η  κα. Πηλείδου είπε πως το Υπουργείο Ενέργειας προχωρά στην ετοιμασία σχεδίων χορηγιών για εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, προσθέτοντας πως εντός του 2022 θα γίνουν οι πρώτες προκηρύξεις.

Όπως είπε, έχει υποβληθεί αίτημα για εξασφάλιση €40 εκατ από το ταμείο δίκαιης μετάβασης με δυνατότητα μάλιστα αύξησης του ποσού στα €80 εκατ.

Σε σχέση με το υδρογόνο, η κα. Πηλείδου ανέφερε ότι έχει συσταθεί ειδική τεχνική επιτροπή, η οποία θα ετοιμάσει το ρυθμιστικό πλαίσιο για το υδρογόνο, το οποίο αναμένεται εντός του 2022.

Σε χαιρετισμό της, τον οποίο διάβασε ο βουλευτής Κώστας Κώστα, η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Αννίτα Δημητρίου, διαβεβαίωσε ότι σε συνεργασία με τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, την ακαδημαϊκή κοινότητα και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις "θα καταβάλουμε κάθε προσπάθεια ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουμε αναληφθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας".

Όπως είπε, "ως νομοθετική εξουσία έχουμε καθήκον, μέσω της θέσπισης του ορθού νομοθετικού πλαισίου κατάλληλων νομοθετημάτων, να δημιουργήσουμε ένα ευνοϊκό απαλλαγμένο από γραφειοκρατία περιβάλλον, το οποίο να διασφαλίζει τη διαφάνεια και θα αποτρέπει φαινόμενα απάτης, διαφθοράς και σύγκρουσης συμφερόντων, ώστε η Κύπρος να προσελκύσει επενδύσεις στον τομέα, αλλά ταυτόχρονα να παρέχει τη δυνατότητα αποτελεσματικού ελέγχου, με απώτερο στόχο την απρόσκοπτη χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας".

«Η πράσινη μετάβαση και η αειφορική διαχείριση», κατέληξε, «μας βάζουν σε τροχιά του μέλλοντος και είναι πια μονόδρομος όσον αφορά στην επιβίωσή μας, στην επιβίωση του πλανήτη και στον κόσμο που θα παραδώσουμε στα παιδιά μας. Οφείλουμε τους δώσουμε το δικαίωμα μπορούν να ονειρεύονται το μέλλον».

Μιλώντας από τις Βρυξέλλες, η εκπρόσωπος της Ευρωπαίας Επιτρόπου για την Ενέργεια, Κάντρι Σίσμον, Μέχντιλντ Βεστόφερ, είπε πως η ΕΕ είναι η πρώτη ήπειρος που θέτει ως στόχο να καταστεί περιβαλλοντικά ουδέτερη μέχρι το 2050, εφαρμόζοντας μια στρατηγική με τρεις άξονες: την ενεργειακή αποδοτικότητα, την ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την καινοτομία.

Για την Κύπρο, η κα. Βεστόφερ είπε πως το 2019 η ενέργεια από ΑΠΕ αντιστοιχούσε σε 0,203 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου πετρελαίου (Μtoe) σε μια μικτή εγχώρια κατανάλωση ηλεκτρισμού 2,64 Mtoe που σημαίνει ότι ο μεγαλύτερος όγκος ηλεκτρισμού προέρχεται από ορυκτά καύσιμα.

«Μια δραματική μεταστροφή σε ΑΠΕ είναι προϋπόθεση για μια ουσιαστική ανάπτυξη πράσινου υδρογόνου», είπε, υπενθυμίζοντας πως το κλίμα στην Κύπρο είναι πολύ ευνοϊκό για υλοποίηση των στόχων.

Εξάλλου, απαντώντας σε ερωτήσεις, η εκπρόσωπος της Επιτρόπου Ενέργειας αναγνώρισε πως η Κύπρος αντιμετωπίζει ιδιαίτερες προκλήσεις, αφού είναι νησιωτικό κράτος και ένα απομονωμένο σύστημα. Για αυτό, πρόσθεσε, παρά τον κανονισμό TEN-Ε που προνοεί τον αποκλεισμό έργο φυσικού αερίου από ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, η Κύπρος και η Μάλτα, ως νησιωτικά κράτη έχουν πάρει εξαίρεση και υπό προϋποθέσεις μπορούν να έχουν ένα έργο φυσικού αερίου.

Σημείωσε ακόμη πως ο αγωγός East Med είναι υπό συζήτηση διότι η Κύπρος έχει λάβει εξαίρεση από τον κανονισμό ΤΕΝ-Ε.

Στη δική του παρέμβαση, ο Σταύρος Παπαθανασίου, καθηγητής στον τομέα ηλεκτρικής ισχύος στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, αναφέρθηκε στους στόχους της Κύπρου για την διείσδυση των ΑΠΕ, τονίζοντας πως είναι σαφές ότι η αξιοποίηση της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ δεν μπορεί να γίνει χωρίς αποθήκευση και δη χωρίς μπαταρίες.

Σημείωσε πως βάσει μελετών και δεδομένου ότι η Κύπρος περιέλαβε €40 εκατ. στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για συστήματα μπαταριών, προκύπτει ένα χρηματοδοτικό κενό της τάξης του 50% της συνολικής απαιτούμενης δαπάνης.

«Αυτό καθιστά απολύτως αναγκαίο ένα ποσοστό κρατικής ενίσχυσης», είπε.

Εξάλλου, ο Πρόεδρος της ΡΑΕΚ, Ανδρέας Πουλλικκάς, είπε πως η συμμετοχή των ΑΠΕ είναι μία πρόκληση διότι δημιουργεί πέραν των οικονομικών θεμάτων αλλες τεχνικές προκλήσεις και επεσήμανε την ανάγκη υλοποίησης ευέλικτων συστημάτων που θα καλύψει το κενό απόδοσης των ΑΠΕ.

Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα είπε πως η Κύπρος πρέπει να εξετάσει τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις με την περιοχή. «Νοουμένου ότι πετύχουμε ηλεκτρικές διασυνδέσεις μέχρι και 80% μέχρι το 2050 θα μπορούσαμε να χρησιμοποιούμε 100% της ηλεκτρικής ενέργειας με τεχνολογίες αποθήκευσης με μείωση των εκπομπών μέχρι και 100%», είπε.

Στη δική του ομιλία, ο Κώστας Παπανικόλας, σύμβουλος του Προέδρου Αναστασιάδη για την κλιματική αλλαγή είπε πως το να μην κάνουμε τίποτα δεν αποτελεί επιλογή ειδικά για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία είναι διεθνώς παραδεχτό ότι αποτελεί εστία έντασης με παγκόσμιες επιπτώσεις και παγκοσμίου ενδιαφέροντος.

«Η περιοχή μας δεν είναι μόνο η περιοχή που θα δεχθεί έντονα τα φαινόμενα αυτά, είμαστε και υπεύθυνοι για αυτό. Η περιοχή παράγει όσα αέρια θερμοκηπίου όσο και η ίδια η ΕΕ. Ενώ η ΕΕ έχει πτωτική τάση, η περιοχή έχει ανοδική τάση, αφού αυξάνονται οι εκπομπές θερμοκηπίου», είπε, για να προσθέσει πως «συνεπώς επείγει ακόμη περισσότερο σε περιφερειακό επίπεδο να εναρμονιστούμε με το παγκόσμιο γίγνεσθαι».

Προειδοποίησε πως αν δεν κάνουμε τίποτα (σενάριο business as usual), θα φτάσουμε μέχρι και 5,5 βαθμούς πάνω από το ιστορικό μέσο όρο, ενώ ο στόχος παγκοσμίως είναι να μην υπερβούμε τους 2 βαθμούς. «Τι σημαίνει 5,5 βαθμούς; είναι μια κόλαση, απερήμωση, καταστροφή», είπε χαρακτηριστικά.

Τέλος, ο Πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας, Κυριάκος Χατζηγιάννης, αναφέρθηκε στον ρόλο της κοινωνίας των πολιτών για την πράσινη μετάβαση, το κόστος της οποίας είναι μεγάλο.

«Η ενεργειακή κρίση προκαλεί έντονη δημοσιονομική πίεση όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά και παγκοσμίως, αλλά από την άλλη είναι προς το συμφέρον της κοινωνίας των νέων να παλέψουν για μια νέα προοπτική», είπε, και κατέληξε λέγοντας πως η ενεργειακή μετάβαση «είναι μια μεγάλη εθνική πρόκληση» και η κοινωνία των πολιτών θα πρέπει να αγωνιστεί για μια αναπτυξιακή μετάβαση με επίκεντρο την ενεργειακή δικαιοσύνη και τη διάχυση προς όφελος όλης της κοινωνίας, ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία ανισοτήτων και ένα υπέρμετρο αποτέλεσμα για λιγότερους ή για τα συνδικάτα".