Φραγμός στους κακοπληρωτές με περισσότερη πρόσβαση στα δεδομένα τους

Η Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής ξεκίνησε σήμερα την εξέταση δέσμης νομοσχεδίων που αποσκοπούν στην ενίσχυση της δυνατότητας των εταιρειών εξαγοράς και διαχείρισης Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων (MEX) να έχουν πρόσβαση σε δεδομένα που αφορούν τους δανειολήπτες, ενώ ενισχύει και τον εποπτικό ρόλο της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου (ΚΤΚ).

Τα προτεινόμενα νομοσχέδια στο σύνολό τους, περιλαμβάνονται ως δράση στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με ορόσημο για ψήφιση τους μέχρι τις 31/12/21.

Το πρώτο νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα (Τροποποιητικός) Νόμος του 2021», έχει ως σκοπό την τροποποίηση του βασικού νόμου, ώστε να δημιουργείται πλαίσιο αδειοδότησης και εποπτείας των εταιρειών διαχείρισης πιστωτικών διευκολύνσεων.

Το πλαίσιο αυτό, διασφαλίζει την πρόσβαση των εν λόγω εταιρειών στα τραπεζικά δεδομένα των δανειοληπτών υπό τη διαχείρισή τους, προκειμένου να είναι σε θέση να εκτιμήσουν την πιστοληπτική ικανότητα τους και να παρέχουν σε αυτούς βιώσιμες λύσεις αναδιάρθρωσης, τηρουμένων των διατάξεων του ενωσιακού Κανονισμού για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των δανειοληπτών. Μεταξύ άλλων, οι εξουσίες της Κεντρικής Τράπεζας διευρύνονται ώστε να περιλαμβάνουν την αδειοδότηση, εποπτεία, αναστολή ή ανάκληση άδειας διαχειριστή.

Το δεύτερο νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2021» έχει ως σκοπό την τροποποίηση του βασικού νόμου, ώστε οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων και οι διαχειριστές πιστωτικών διευκολύνσεων να μπορούν να έχουν πρόσβαση στη βάση δεδομένων του Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, την προσκόμιση στην αίτησή τους για παροχή πληροφοριών, σχετική βεβαίωση από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, με απώτερο σκοπό να μπορούν να εκτιμήσουν την πιστοληπτική ικανότητα των δανειοληπτών, γεγονός που θα συμβάλει στη βελτίωση των προτεινόμενων λύσεων αναδιάρθρωσης.

Σκοπός του τρίτου νομοσχεδίου «Περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2021» είναι η τροποποίηση του βασικού νόμου, ώστε σε περίπτωση αποστολής γνωστοποίησης στον ενυπόθηκο οφειλέτη αναφορικά με τη μεταβίβαση υποθήκης δυνάμει των προνοιών του περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα Νόμου, να μην αποστέλλεται για δεύτερη φορά η σχετική γνωστοποίηση από τον Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας.

Όπως ανέφερε εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών στην Επιτροπή, αυτή τη στιγμή όταν πωλούνται ΜΕΧ, έχουν πρόσβαση στο σύστημα «Άρτεμις» οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, ενώ δεν έχουν πρόσβαση οι εταιρείες διαχείρισης πιστώσεων και δεν εποπτεύονται από την ΚΤΚ.  Στόχος, όπως είπε, είναι να εποπτεύονται από την ΚΤΚ και να έχουν και αυτές πρόσβαση στη βάση δεδομένων «Άρτεμις». Όπως είπε, με αυτό τον τρόπο και αυτές οι εταιρείες θα μπορούν να βλέπουν την πιστοληπτική ικανότητα του δανειολήπτη και να εισηγούνται βιώσιμες λύσεις αναδιάρθρωσης.

Επίσης θα υπάρχει πρόσβαση στη βάση δεδομένων του Κτηματολογίου, τόσο για τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων και για τις εταιρείες διαχείρισης πιστώσεων. Με αυτό το δικαίωμα πρόσβασης, όπως είπε η Εκπρόσωπος του ΥΠΟΙΚ, δεν θα μπορούν να αποκρύπτονται στοιχεία της πιστοληπτικής ικανότητας του δανειολήπτη και να ευνοούνται οι στρατηγικοί κακοπληρωτές.

Ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος Παύλος Ιωάννου ανέφερε ότι δεν γίνεται αναφορά στα νομοσχέδια αυτά για παραπομπή από τις εταιρείες αυτές στον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο, παρά μόνο στο Σχέδιο Αφερεγγυότητας. Η Εκπρόσωπος του ΥΠΟΙΚ, είπε ότι με την τελευταία τροποποίηση του περί μεταβιβάσεως ακινήτων νόμου έχει διευρυνθεί ο ρόλος του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου για να δέχεται καταγγελίες και για εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων. Ο κ. Ιωάννου επεσήμανε ότι είναι πολύ σημαντικό να διευκρινιστεί ότι το παράπονο θα πρέπει να στρέφεται εναντίον την εταιρείας εξαγοράς πιστώσεων και όχι της εταιρείας διαχείρισης.

Στην επόμενη συνεδρία της Επιτροπής Οικονομικών θα ξεκινήσει η κατ’ άρθρο συζήτηση των νομοσχεδίων.

Οι βουλευτές 

Η πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών, βουλευτής του ΔΗΚΟ Χριστιάνα Ερωτοκρίτου δήλωσε μετά τη συνεδρία ότι η Κυβέρνηση επέλεξε να εντάξει στο πρόγραμμα Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που υπέβαλε στην ΕΕ, τροποποίηση στο νόμο που αφορά την αγοραπωλησία πιστωτικών διευκολύνσεων. Το σχετικό νομοσχέδιο το οποίο έχει κατατεθεί, ανέφερε, διευρύνει την εποπτεία και την λειτουργία αυτών των διαδικασιών αγοραπωλησίας πιστωτικών διευκολύνσεων όχι μόνο σε εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, αλλά και σε διαχειριστές πιστωτικών διευκολύνσεων.

Όπως είπε,  είναι δεδομένο ότι προκύπτουν διάφορα θέματα που αφορούν τον νόμο των προσωπικών δεδομένων, αλλά και αρκετές ασφαλιστικές δικλείδες που είναι προφανές ότι πρέπει να ενταχθούν για όσο το δυνατό μεγαλύτερη προστασία των δικαιωμάτων τους, τόσο των προσωπικών δεδομένων αλλά και αυτά που άπτονται του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου. Με αυτό τον τρόπο, πρόσθεσε, θα βεβαιωθούμε ότι δεν θα τύχουν οποιασδήποτε κακής ή λανθασμένης διαχείρισης αυτές οι πιστωτικές διευκολύνσεις που πωλούνται είτε σε εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, είτε που τυγχάνουν χειρισμούς από διαχειριστές πιστωτικών διευκολύνσεων.

Είναι ένα πολύ σημαντικό νομοσχέδιο, όπως είπε, που επηρεάζει πολλά δικαιώματα πολλών συνανθρώπων μας, οι οποίοι σήμερα δεν μπορούν να τα χειριστούν επαρκώς, συνεπεία και αδιαλλαξίας εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων.

«Με τον εμβολιασμό όμως του συγκεκριμένου νομοσχεδίου με ασφαλιστικές δικλείδες για να βεβαιωθούμε ότι αυτά τα δικαιώματα θα διασφαλιστούν θα μπορέσουμε να καταλήξουμε σε ένα ισοζυγισμένο νομοσχέδιο το οποίο από τη μια να δημιουργεί ένα σαφές νομικό πλαίσιο, αλλά από την άλλη να προστατεύει αποτελεσματικά τα καλώς νοούμενα συμφέροντα των εντίμων δανειοληπτών», ανέφερε.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση ανέφερε ότι η Επίτροπος Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων έχει επισημάνει ότι υπήρχαν σημεία στα οποία θα έπρεπε η ίδια να παρέμβει ώστε να διορθωθούν, ώστε να μην υπάρχει οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση παραβίαση των προσωπικών δεδομένων, τα οποία, όπως είπε, έχουν ενσωματωθεί. Παράλληλα εξέφρασε βεβαιότητα ότι στην κατ’ άρθρο συζήτηση θα υπάρξουν και άλλες περιπτώσεις σε συγκεκριμένα άρθρα που θα πρέπει να γίνει μια πιο προσεκτική και σαφής διατύπωση όσον αφορά θέματα της αρμοδιότητας της Επιτρόπου Προσωπικών Δεδομένων.

Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Ονούφριος Κουλλά είπε ότι θέση του ΔΗΣΥ είναι πως ό,τι ισχύει για τις τράπεζες θα πρέπει να ισχύει και για τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων ή και των διαχειριστών, αυτών των πιστώσεων. Πρόσθεσε ότι έχει διασφαλιστεί κατά τρόπο απόλυτο ότι ουδόλως μεταβάλλονται αρνητικά τα δικαιώματα του δανειολήπτη είτε το δάνειό του είναι στην τράπεζα είτε στις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων.

Όπως είπε οι συνεργάσιμοι δανειολήπτες δεν έχουν να φοβηθούν τίποτε, αφού πολλές φορές αποκαλύπτουν οι ίδιοι από μόνοι τους τα περιουσιακά τους στοιχεία, άλλα ΜΕΔ, εισοδήματα, κτηματική περιουσία κ.ο.κ. Αυτοί που έχουν να ανησυχούν, πρόσθεσε, είναι αυτοί που έχουν να κρύψουν πράγματα, σημειώνοντας ότι «εμείς δεν θέλουμε να προστατεύσουμε σε καμιά περίπτωση κάποιον ο οποίος στρατηγικά δεν αποπληρώνει το δάνειό του».

Πρόσθεσε ότι όλα αυτά βοηθούν στη διαχείριση των ΜΕΧ που παραμένει ένα βαρίδι στην οικονομία, ενώ όπως είπε, μειώνοντας αυτό το βαρίδι οι προοπτικές ανάπτυξης και το όφελος γενικότερα των πολιτών θα είναι αρκετά καλύτερο.

Είπε ακόμα ότι έχουν ενσωματωθεί στα νομοσχέδια οι παρατηρήσεις της Επιτρόπου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και την ίδια ώρα υπάρχει η σωστής εποπτεία και κατευθυντήριες γραμμές και οδηγίες της ΚΤΚ και για αυτές τις εταιρείες κάτι που δεν υπήρχε παλαιότερα.

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού ανέφερε ότι η δυνατότητα πώλησης δανείων σε επενδυτικά ταμεία και εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων αποδείχθηκε ιδιαίτερα επιβαρυντική για τους δανειολήπτες και καταναλωτές. Πρόσθεσε ότι τα προηγούμενα χρόνια η Κυβέρνηση Αναστασιάδη έκανε προσπάθειες να περάσει νομοθετικές ρυθμίσει για εξομοίωση των προνομίων αυτών των εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων με τα πιστωτικά ιδρύματα. Πρόσθεσε ότι η όλη διαδικασία ουδόλως λαμβάνει υπόψη τις προθέσεις και τις επιθυμίες των δανειοληπτών, ερήμην των οποίων τα δάνειά τους πηγαίνουν και έρχονται από τις τράπεζες προς τα επενδυτικά ταμεία «γύπες» και παρόμοιες εταιρείες.

Ανέφερε ότι το 2020 η Κυβέρνηση κατέθεσε νομοσχέδιο που διεύρυνε τις εξουσίες για τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων και το σχετικό νομοσχέδιο απορρίφθηκε από την πλειοψηφία στην Ολομέλεια της Βουλής. Σήμερα, πρόσθεσε η Κυβέρνηση, όχι μόνο επανέρχεται δριμύτερη αλλά προσπαθεί τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις να τις διευρύνει έτσι ώστε να περιλάβει και τις εταιρείες διαχείρισης δανείων. Πρόκειται όπως είπε, για μια διαδικασία η οποία επιβαρύνει περαιτέρω τους δανειολήπτες, αμφιβόλου νομιμότητας και ένα νομοσχέδιο στο οποίο δεν γίνονται ρυθμίσεις που να διασφαλίζουν τις αρμοδιότητες του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου και δεν υπάρχουν οι απαραίτητες ασφαλιστικές δικλείδες για να διασφαλίζονται τα προσωπικά δεδομένων των δανειοληπτών.

«Είναι ένα νομοσχέδιο καθόλα προβληματικό, το οποίο προφανώς και δεν μπορούμε να στηρίξουμε», είπε.

Ο βουλευτής τα ΔΗΠΑ Αλέκος Τρυφωνίδης εξέφρασε σοβαρότατες επιφυλάξεις για την παραχώρηση του δικαιώματος της πρόσβασης στα δεδομένα αυτά, για ενδεχόμενες καταχρήσεις και μη σωστής διαχείρισης από τις εταιρείες διαχείρισης πιστωτικών διευκολύνσεων.

«Έχουμε ακούσει πολλά για τις εταιρείες και τα ταμεία που διαχειρίζονται τα ΜΕΔ, θέματα διαχείρισης, θέματα προνομιακής μεταχείρισης δανειοληπτών αλλά και κάποιων τρίτων οι οποίοι συνδέονται με διάφορους τρόπους με τα ταμεία αυτά, θέματα μη συμμόρφωσης με τον Κώδικα Συμπεριφοράς για το χειρισμό Δανειοληπτών, και άλλα πολλά», είπε.

Είπε επίσης ότι ζητήθηκαν  να κατατεθούν λεπτομερώς ποιοι έλεγχοι έχουν διενεργηθεί από την ΚΤΚ προς τις εταιρείες και τα ταμεία αυτά, και ποια είναι τα μέχρι σήμερα ευρήματα και αποτελέσματα της παρακολούθησης και των ελέγχων. Πρόσθεσε ότι έχουν πληροφορήσει το ΥΠΟΙΚ και την ΚΤΚ για πρακτικές οι οποίες έχουν περιέλθει στην αντίληψη τους και αφορούν σε επιλεκτική και όχι ίση αντιμετώπιση δανειοληπτών σε θέματα όπως ποια είναι τα κριτήρια διαγραφής ποσού δανείου στα πλαίσια αναδιάρθρωσης, ποια είναι η πολιτική που ακολουθείται ως προς το χρόνο απάντησης προς τους δανειολήπτες με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται με επιπλέον τόκους, αλλά και ποια είναι η πολιτική που ακολουθείται σχετικά με τα ποσοστά αγοράς των δανείων από τις εμπορικές τράπεζες και ποια τα ποσοστά της μετέπειτα πώλησης των δανείων αυτών.

Ο βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών Σταύρος Παπαδούρης εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις για τις αλλαγές αυτές, αφού όπως είπε, η ιστορία μας έχει δείξει ότι οποιαδήποτε εργαλεία δίνονται συνήθως στα επενδυτικά ταμεία και στις εταιρείες διαχείρισης πιστωτικών διευκολύνσεων, αντί να τυγχάνουν χρήσης τελικά τυγχάνουν κατάχρησης. Όπως είπε, απώτερος σκοπός του Κινήματος είναι στην κατ’ άρθρο συζήτηση που θα ακολουθήσει τοποθετήσουν τις ασφαλιστικές δικλείδες, είτε από πλευράς του Γραφείου του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, είτε από πλευράς ΚΤΚ ώστε να διασφαλιστεί ότι και αυτό το νομοθέτημα δεν θα τύχει κατάχρησης.   

Εξέφρασε επίσης την άποψη ότι θα πρέπει να υπάρχει πρόσβαση για παράπονα στο Γραφείο του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου.