Στροφή στην παραγωγή πράσινου υδρογόνου από ιδιώτες

Με σκοπό την παραγωγή πράσινου υδρογόνου και τη διάθεσή του στις μεταφορές και στη βιομηχανία, ιδρύθηκε στην Κύπρο τον περασμένο Μάρτιο ο Σύνδεσμος Υδρογόνου Κύπρου, ο οποίος λειτουργεί κάτω από την αιγίδα της ΟΕΒ.

Σε συνέντευξή του στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Μάκης Κετώνης, υπογράμμισε τα περιβαλλοντικά οφέλη από τη χρήση του πράσινου υδρογόνου. Ανέλυσε τη θέση του Συνδέσμου υπέρ της παραγωγής υδρογόνου σε μονάδες ηλεκτρολυτών (electrolysers), που θα χωροθετηθούν σε στρατηγικά σημεία, αντί στα σημεία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και τόνισε ότι το υδρογόνο θα αποτελέσει το οξυγόνο των ΑΠΕ, δίνοντας λύση στο πρόβλημα της παραγωγής και αποθήκευσης περίσσιας ενέργειας με αξιοποίησή της για παραγωγή υδρογόνου.

Αναφέρθηκε δε στην προώθηση της υλοποίησης πιλοτικού προγράμματος στην Κύπρο για την παραγωγή περίπου 140 τόνων υδρογόνου το χρόνο, ενώ υπογράμμισε τις προκλήσεις που υπάρχουν και την ανάγκη να προχωρήσει άμεσα η θέσπιση του απαραίτητου νομοθετικού πλαισίου.

Ίδρυση του Συνδέσμου Υδρογόνου Κύπρου

Αναφερόμενος στη σύσταση του Συνδέσμου Υδρογόνου Κύπρου, ο κ. Κετώνης είπε ότι ήταν μια κοινή πρωτοβουλία του ιδίου με τη Διευθύντρια του Τμήματος Ενέργειας της ΟΕΒ.

«Συγκαλέσαμε την πρώτη ιδρυτική συνεδρία περί τα τέλη Φεβρουαρίου 2021. Ο Σύνδεσμος αριθμεί περίπου 25 μέλη. Συμμετέχουν μερικές από τις πιο σοβαρές εταιρείες της Κύπρου στον τομέα της παραγωγής ενέργειας, από συμβατικά καύσιμα και εναλλακτικές πηγές, ως επίσης και μερικές από τις πιο σοβαρές εταιρείες στη χρήση συμβατικών καυσίμων, υγρών και αερίων, που προέρχονται από ορυκτά καύσιμα», είπε. Στα μέλη του Συνδέσμου συγκαταλέγονται η ΔΕΦΑ, η Αρχή Ηλεκτρισμού, ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια.

Σκοπός του Συνδέσμου, σημείωσε, είναι η παραγωγή πράσινου υδρογόνου και η διάθεσή του στην αγορά είτε ως εναλλακτικού καυσίμου, είτε στη βιομηχανία. Σύμφωνα με τον κ. Κετώνη δεν προβλέπονται πέραν των τεσσάρων παραγωγών υδρογόνου στην Κύπρο.

Η παραγωγή και χρήση υδρογόνου

Ο κ. Κετώνης εξήγησε ότι πρόκειται «για τη μετατροπή μιας μορφής ενέργειας σε μια άλλη μορφή ενέργειας. Ουσιαστικά μετατρέπουμε την ηλεκτρική ενέργεια σε εναλλακτικό καύσιμο, το οποίο θα χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο στις μεταφορές».

Σημείωσε δε, ότι «το υδρογόνο είναι πάρα πολύ αθώο και ήπιο σαν εναλλακτικό καύσιμο, πολύ πιο ακίνδυνο από το φυσικό αέριο, από τη βενζίνη και από το πετρέλαιο». Πρόκειται, όπως υπογράμμισε, για ένα από τα μεγαλύτερα όπλα της ΕΕ αλλά και της Κύπρου στην επίτευξη των στόχων της για μείωση των ρύπων και την κλιματική ουδετερότητα.

Πέραν του οφέλους των μηδενικών ρύπων, ο κ. Κετώνης υπογράμμισε και το όφελος της μείωσης της ηχορύπανσης, καθώς τα οχήματα που κινούνται με υδρογόνο, δεν φέρουν μηχανές εσωτερικής καύσης. Ο ηλεκτρισμός παράγεται στο ίδιο το όχημα με το υδρογόνο, μέσω της τεχνολογίας των κυψελών καυσίμου υδρογόνου (fuel cells).

Εξήγησε ότι η παραγωγή του υδρογόνου γίνεται σε μονάδες ηλεκτρολυτών.

«Αν το παράγεις στην πηγή της ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή εκεί που παράγεται η ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ, είτε είναι φωτοβολταϊκό είτε ανεμογεννήτρια, τότε θα πρέπει να μεταφέρεις το υδρογόνο εκεί που θα γίνεται ο ανεφοδιασμός των οχημάτων», είπε.

Πρόσθεσε ότι «το εναλλακτικό αυτού, το οποίο εμείς ευνοούμε και θεωρούμε ότι είναι η λύση, διότι θα διασυνδέσει τις ΑΠΕ με την αποθήκευση -που είναι η πεμπτουσία του όλου θέματος- είναι να χρησιμοποιήσεις το υφιστάμενο ηλεκτρικό δίκτυο με το οποίο οι ΑΠΕ είναι ενωμένες, για τη μεταφορά ηλεκτρικού ρεύματος σε electrolysers, οι οποίοι θα τοποθετηθούν σε στρατηγικά σημεία, στα οποία θα υπάρχει πρόσβαση ώστε να γίνεται ο ανεφοδιασμός των οχημάτων ή για οποιονδήποτε άλλο σκοπό, για παράδειγμα διοχέτευση στη βιομηχανία ή προς τους μελλοντικούς αγωγούς φυσικού αερίου».

«Συνεπώς, η ιδέα είναι αντί να μεταφέρεις το ίδιο το υδρογόνο όταν το παράγεις στην πηγή της ηλεκτρικής ενέργειας, να μεταφέρεις την ηλεκτρική ενέργεια στο σημείο που θα θέλεις να χρησιμοποιήσεις το υδρογόνο», εξήγησε.

Ο Σύνδεσμος προκρίνει τη χρήση του υδρογόνου ως εναλλακτικό καύσιμο στις δημόσιες συγκοινωνίες. «Όπως σχεδιάζει ολόκληρη η Ευρώπη αλλά και όπως σχεδιάζεται από τη βιομηχανία παγκοσμίως, το υδρογόνο σίγουρα θα καλύψει σε μια πρώτη φάση ως το 2030, τις δημόσιες συγκοινωνίες», είπε.

Ανέφερε επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στην αυστηροποίηση των προτύπων εκπομπών CO2 για τα αυτοκίνητα και τα ημιφορτηγά με σκοπό την άμεση μείωση των αέριων ρύπων του θερμοκηπίου σε μηδενικά επίπεδα, απαιτώντας μείωση των μέσων εκπομπών των καινούργιων αυτοκινήτων κατά 55% από το 2030 και κατά 100% από το 2035 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2021.

Σε πρόσφατη συνάντηση με τον Υπουργό Μεταφορών Γιάννη Καρούσο, ο Σύνδεσμος ζήτησε, σύμφωνα με τον κ. Κετώνη, όπως εξεταστούν τα διάφορα σχέδια και προγράμματα της ΕΕ που προωθούν τη χρήση υδρογόνου. «Μεσώ των προγραμμάτων αυτών θα μπορούσαν να επιδοτηθούν οι αγορές αριθμού λεωφορείων», ανέφερε. Επίσης, θα μπορούσαν να αγοραστούν σκυβαλλοφόρα οχήματα, που θα χρησιμοποιούν το υδρογόνο ως καύσιμο.

Σύμφωνα με τον κ. Κετώνη, στις 6 Οκτωβρίου θα υποβληθεί στην ΕΕ η πρώτη αίτηση από κυπριακή ιδιωτική εταιρεία για την άντληση ευρωπαϊκών κονδυλίων στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon Europe, με σκοπό την εφαρμογή πιλοτικού προγράμματος για την παραγωγή περίπου 140 τόνων υδρογόνου το χρόνο, με τη χρήση του οποίου θα κινείται ένας στόλος 12-15 λεωφορείων, καλύπτοντας περίπου 300-350 χλμ την ημέρα.

«Εάν έχουμε επιτυχία σημαίνει ότι θα είναι εφικτή η παραγωγή υδρογόνου περί τα τέλη 2022 - αρχές 2023», είπε, τονίζοντας ωστόσο ότι το κομμάτι της παραγωγής και διάθεσης υδρογόνου πρέπει να τρέχει παράλληλα με την κατανάλωση. «Δεν μπορούμε να παράγουμε υδρογόνο και να μην μπορούμε να το καταναλώσουμε. Ούτε μπορούμε να έχουμε κατανάλωση, δηλαδή οχήματα, χωρίς να έχουμε υδρογόνο. Πρέπει να γίνουν ταυτόχρονα. Έχουμε τρέξει το δικό μας κομμάτι, τώρα προσπαθούμε να βοηθήσουμε ή να δώσουμε κίνητρα σε άλλους τομείς της επιχειρηματικότητας και της βιομηχανίας για να μπορούν και οι δύο τομείς, παραγωγή- διάθεση και κατανάλωση να τρέχουν παράλληλα». 

Ο κ. Κετώνης σημείωσε ακόμα ότι το φυσικό αέριο που θα μεταφέρεται μέσω των αγωγών, μπορεί να εμπλουτιστεί με υδρογόνο σε περιεκτικότητα μέχρι και 25% περιεκτικότητα, μειώνοντας με αυτό το μείγμα τους ρύπους από φυσικό αέριο. «Οι αγωγοί φυσικού αερίου είναι μια πάρα πολύ ενδιαφέρουσα διάσταση του θέματος διότι το υδρογόνο μπορεί να διοχετευτεί εκεί αυτόματα, έχεις σταθερό αγοραστή που λέγεται ΔΕΦΑ ή λέγεται Αρχή Ηλεκτρισμού και άμεσα μειώνονται οι ρύποι», πρόσθεσε.

Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Υδρογόνου Κύπρου υπογράμμισε ότι «το υδρογόνο θα αποτελέσει το οξυγόνο για τις ΑΠΕ».

Θεωρούμε ότι οι ΑΠΕ θα έχουν τεράστια υποστήριξη και βοήθεια από τη διοχέτευση της περίσσιας ενέργειας που δεν μπορεί να καταναλωθεί στο δίκτυο, σε ώρες τις οποίες παράγεται, είπε ο κ. Κετώνης, σημειώνοντας πως οι μονάδες ηλεκτρολυτών που θα παράγουν υδρογόνο θα παρέχουν ασφάλεια στο δίκτυο.

«Λόγω του ότι το δίκτυο είναι απομονωμένο δημιουργούνται προβλήματα με τις αυξομειώσεις της ζήτησης από μέρα σε νύχτα, από καλοκαίρι σε χειμώνα. Αυτό δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία του συστήματος και προσθέτει στο κόστος του ηλεκτρισμού», ανέφερε. «Υπάρχουν ανυπέρβλητα τεχνικά προβλήματα στα οποία με κάποιο τρόπο το υδρογόνο μπορεί να δώσει σοβαρότατες λύσεις διότι μπορεί να διοχετευθεί η περίσσια ενέργεια που θα παράγεται σε χρόνο που η ζήτηση είναι μειωμένη, για να παραχθεί υδρογόνο, το οποίο χρησιμοποιείται στις μεταφορές», σημείωσε ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Υδρογόνου.

Λύσεις στο πιο πάνω πρόβλημα έχουν προταθεί και με άλλους τρόπους, είπε. Η μία είναι η αποθήκευση ενέργειας με μπαταρίες. Μια άλλη θα είναι τα καλώδια ηλεκτρικής διασύνδεσης, τα οποία όμως, σύμφωνα με τον κ. Κετώνη «έχουν τις δικές τους ιδιαιτερότητες, οι οποίες κατά την άποψή μας δεν έχουν μελετηθεί εις βάθος. Δηλαδή οι οικονομικές πτυχές δεν έχουν μελετηθεί. Αν θα είναι βιώσιμα ή αν θα δίνουν πράγματι εναλλακτική λύση στους παραγωγούς ΑΠΕ να διοχετεύουν την ενέργεια εκεί, διότι πιθανόν να μην είναι ανταγωνιστική σε σχέση με άλλη ενέργεια που υπάρχει στο υπόλοιπο δίκτυο. Μην ξεχνάτε ότι θα συνδεθούμε με το δίκτυο του Ισραήλ, της Ελλάδας, της Ιταλίας, ολόκληρης της Ευρώπης».

Οι προκλήσεις

Όπως ανέφερε, από τον Μάρτιο που ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος, το Δ.Σ. έχει πραγματοποιήσει συναντήσεις και επαφές με όλα τα κύρια Υπουργεία, θεσμούς και υπηρεσίες, ενώ δήλωσε ενθαρρυμένος από το μεγάλο ενδιαφέρον που επέδειξαν όλοι οι θεσμοί τους τελευταίους έξι μήνες για το θέμα του υδρογόνου. «Πέρσι τέτοια εποχή ήμασταν ακόμα στο Μεσαίωνα», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σημείωσε επίσης ότι το Υπουργείο Ενέργειας προχωρεί στη συγκρότηση ομάδας, στην οποία θα συμμετέχει και ο Σύνδεσμος, για την επίλυση των πολύ σοβαρών προβλημάτων που υπάρχουν και που αντιμετωπίζει οποιαδήποτε νέα ενεργειακή τεχνολογία.

«Η χρήση του υδρογόνου ίσως αυτή τη στιγμή να μας προκαλεί το μεγαλύτερο προβληματισμό από οτιδήποτε άλλο. Εμείς έχουμε επιλύσει όλα τα υπόλοιπα προβλήματα, μένει το νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο πρέπει να λύσει το Υπουργείο Ενέργειας. Θεωρούμε ότι αυτό το "task force", το οποίο θα δημιουργηθεί θα λύσει προβλήματα αδειοδότησης, χωροθέτησης, ασφάλειας», σημείωσε. «Η πολιτεία πρέπει να θεσπίσει άμεσα το νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο χρειάζεται για τις αδειοδοτήσεις των εταιρειών», συμπλήρωσε. Τόνισε ακόμα ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της γραφειοκρατίας αλλά και της παραπληροφόρησης του κοινού.