MμE: Υπεύθυνες για το 76.5% της προστιθέμενης αξίας της χώρας

Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά, η Κύπρος είναι μια χώρα με 57.093 ενεργές επιχειρήσεις, από τις οποίες το 99,9% είναι μικρομεσαίες (ΜμΕ). Οι κυπριακές ΜμΕ, εργοδοτούν 229.522 άτομα, που αποτελούν το 83,1% του εργατικού δυναμικού της χώρας, σε σχέση με το 65,2% στην ΕΕ. Αυτές οι ΜμΕ, δημιουργούν στην κυπριακή οικονομία, €6,9 δισ. σε προστιθέμενη αξία, που αποτελεί το 76,5% της συνολικής προστιθέμενης αξίας που παράγει η Κύπρος σε σύγκριση με το 53,0% στην ΕΕ.

Είναι φανερό ότι οι ΜμΕ αποτελούν τη ραχοκοκαλιά αλλά και τη σάρκα στο σώμα της κυπριακής οικονομίας. Από αυτές εξαρτάται εν ολίγοις η πορεία ανάπτυξης της Κύπρου. Η σύντομη ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας χαρακτηρίζεται από σημαντικά ορόσημα στην πορεία ανάπτυξής της.

Θα μπορούσε κάποιος να χωρίσει την πορεία της κυπριακής οικονομίας στις ακόλουθες περιόδους:

• 1960-1974: Τα πρώτα χρόνια μέχρι την Τουρκική Εισβολή.
• Η οικονομία είχε έντονη συνεισφορά από τον πρωτογενή τομέα με παράλληλη ανάπτυξη του εμπορίου. Άρχισε επίσης κάποια βιομηχανική δραστηριότητα.
• 1974-2004: Η ανοικοδόμηση μέχρι την πλήρη ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Η καταστροφή του 1974 οδήγησε την Κύπρο σε μια σειρά αποφάσεων για την ανοικοδόμηση της κυπριακής οικονομίας. Ένα από τα κύρια μέτρα ήταν η κρατική οικονομική αρωγή, η παραχώρηση γης για επαναδραστηριοποίηση και ο προστατευτισμός.Στο πλαίσιο αυτό μπήκαν πολύ ψηλοί δασμοί σε εισαγόμενα προϊόντα με στόχο την προστασία των εγχώρια παραγόμενων προϊόντων. Αυτό οδήγησε σε μια σημαντική ανάπτυξη, κυρίως του βιομηχανικού τομέα, που έφθασε και μέχρι το 18% συνεισφορά στο ΑΕΠ στις αρχές της δεκαετίας του ’80.
• 2004-2013: Τα πρώτα χρόνια ως πλήρες μέλος της ΕΕ, μέχρι την οικονομική καταστροφή του 2013. Με την είσοδό μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ενιαία Αγορά και την Ευρωζώνη το 2008 το ανταγωνιστικό πλαίσιο αλλάζει άρδην. Αίρονται οι περιορισμοί και ο προστατευτισμός. Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες διακινούνται ελεύθερα σε όλη την Ενιαία Αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ η υιοθέτηση του ευρώ διευκολύνει ακόμη περισσότερο τις διακρατικές συναλλαγές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κύπρος αλλάζει σταθερά το μοντέλο ανάπτυξής της. Κινείται σ’ ένα «μονοδιάστατο» μοντέλο που βασίζεται σχεδόν ολοκληρωτικά στον τομέα των υπηρεσιών. Οι παραγωγικές δραστηριότητες περιορίζονται σημαντικά με το άθροισμα της συνεισφοράς πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα στο ΑΕΠ να πλησιάζει πλέον το 10%. 
• 2013 - : Η οικονομική καταστροφή του 2013 ανέδειξε μια σειρά από πραγματικότητες.

-Ο μύθος ότι οι καταθέσεις παραμένουν άθικτες και απολαμβάνουν επιτόκια (σημαντικού ύψους σε κάποιες περιπτώσεις) χωρίς να παράγουν απολύτως τίποτα, κατέρρευσε με πολύ οδυνηρό τρόπο. Η στροφή πλέον σε επένδυση των καταθέσεων αυτών είναι μια επιλογή που επιβάλλεται.

-Το μορατόριουμ στις προσλήψεις στο δημόσιο τομέα, που αποτελούσε μέχρι το 2013 την ιδανική για πολλούς επαγγελματική σταδιοδρομία (χρησιμοποιείτο μάλιστα ο όρος «επαγγελματική αποκατάσταση»!) αναγκάζει τους νέους να κυνηγήσουν τα όνειρά τους μέσα από δικές τους επιχειρηματικές πρωτοβουλίες.

Σ’ αυτή λοιπόν την περιρρέουσα αναπτυξιακή ατμόσφαιρα, οι ΜμΕ αναδεικνύονται ως τα βασικά οχήματα ανάπτυξης, τα οποία οι νέοι καλούνται να αξιοποιήσουν.

Υπάρχει καλώς, μια μεροληπτική πολιτική για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που επικεντρώνεται στις 10 προτεραιότητες του Small Business Act. Αυτή η πολιτική περνά και στα κράτη – μέλη, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τεράστιες ευκαιρίες στήριξης των κυπριακών ΜμΕ από πληθώρα αναπτυξιακών προγραμμάτων τόσο τοπικών όσο και ευρωπαϊκών, που έχουν ως στόχο την οικονομική στήριξη των ΜμΕ στην αναπτυξιακή τους πορεία.

Οι εν λόγω προτεραιότητες βασίζονται σε 10 αρχές που καταρτίστηκαν προκειμένου να καθοδηγήσουν τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των πολιτικών σε επίπεδο ΕΕ και σε επίπεδο κρατών μελών:

1. Δημιουργία περιβάλλοντος στο οποίο οι επιχειρηματίες και οι οικογενειακές επιχειρήσεις μπορούν να προοδεύουν και στο οποίο η επιχειρηματικότητα ανταμείβεται·
2. Εξασφάλιση ότι παρέχεται γρήγορα δεύτερη ευκαιρία στους έντιμους επιχειρηματίες σε περίπτωση πτώχευσης·
3. Καθορισμός κανόνων σύμφωνα με την αρχή «Προτεραιότητα στις μικρές επιχειρήσεις»·
4. Μεγαλύτερη ανταπόκριση των δημόσιων διοικήσεων στις ανάγκες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ)·
5. Προσαρμογή των μέσων της δημόσιας πολιτικής στις ανάγκες των ΜμΕ: Διευκόλυνση της συμμετοχής των ΜμΕ στις δημόσιες συμβάσεις και καλύτερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι κρατικές ενισχύσεις για τις ΜμΕ·
6. Διευκόλυνση της πρόσβασης των ΜμΕ στη χρηματοδότηση και δημιουργία νομικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος που ευνοεί τις έγκαιρες πληρωμές στις εμπορικές συναλλαγές·
7. Υποστήριξη των ΜμΕ προκειμένου να επωφεληθούν περισσότερο από τις ευκαιρίες που προσφέρει η ενιαία αγορά·
8. Προώθηση της αναβάθμισης των δεξιοτήτων στις ΜμΕ καθώς και όλων των μορφών καινοτομίας·
9. Παροχή δυνατότητας στις ΜμΕ να μετατρέψουν τις περιβαλλοντικές προκλήσεις σε ευκαιρίες·
10. Ενθάρρυνση και υποστήριξη των ΜμΕ ώστε να επωφεληθούν από την ανάπτυξη των αγορών.

Σ’ αυτά αν προστεθεί και ο νόμος για τα φορολογικά κίνητρα για τις καινοτόμες επιχειρήσεις, δημιουργείται ένα εξαιρετικό πλαίσιο ανάπτυξης για τις ΜμΕ στην Κύπρο.

• Οι ΜμΕ, σε σύγκριση με τις μεγάλες επιχειρήσεις, είναι σαφώς πιο ευέλικτες, λαμβάνουν πιο εύκολα και ταχύτερα αποφάσεις, παράγουν και αφομοιώνουν ευκολότερα την τεχνολογία. Στη βάση αυτών των χαρακτηριστικών, οι ΜμΕ έχουν ένα σαφές προβάδισμα έναντι των μεγάλων επιχειρήσεων.

Αυτά τα χαρακτηριστικά δίνουν στις ΜμΕ τη δυνατότητα να καινοτομήσουν με μεγαλύτερη ευκολία απ’ ό,τι οι μεγάλες επιχειρήσεις. Σήμερα, στον 21ο αιώνα, στην εποχή που βρίσκεται στο απόγειό της η ψηφιακή επανάσταση, οι ΜμΕ καλούνται να αρπάξουν την πρόκληση και να αναδείξουν τη δική τους.

*Από τον δρα Αλέξανδρο Μιχαηλίδη, Γενικό Διευθυντή, RTD Talos