Υφ. Τουρισμού: Πώς απαντά στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας

Το Υφυπουργείο Τουρισμού προέβη σε γραπτά σχόλια σχετικά με την ειδική έκθεση, που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα η Ελεγκτική Υπηρεσία και που αναφέρεται στο Υφυπουργείο Τουρισμού. Το Υφυπουργείο, στα σχόλιά του, προβαίνει σε σειρά παρατηρήσεων, σημειώνοντας ότι στην έκθεση είτε περιλαμβάνονται αναφορές που δεν σχετίζονται με τις αρμοδιότητες του Υφυπουργείου Τουρισμού, είτε δεν αποτυπώνονται ξεκάθαρα ουσιώδη ζητήματα.

Σύμβαση Μίσθωσης Κρατικής Γης στον Δήμο Αγίας Νάπας 
Σε σχέση με τη σύνοψη και το μέρος της Έκθεσης που αφορούν το πιο πάνω θέμα, το Υφυπουργείο αναφέρει ότι περιλαμβάνουν αναφορές που δεν σχετίζονται με τις αρμοδιότητες του Υφυπουργείου Τουρισμού, οι οποίες καθορίζονται ρητά στον «περί της Ίδρυσης Υφυπουργείου Τουρισμού και Διορισμού Υφυπουργού Τουρισμού παρά τω Προέδρω και Συναφών Θεμάτων Νόμο», ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 2.1.2019.

Προσθέτει ότι οι αναφορές αυτές δεν σχετίζονται ούτε με τις αρμοδιότητες του ΚΟΤ, του οποίου το Υφυπουργείο αποτελεί μετεξέλιξη και προσθέτει ότι  κατ’ επέκταση, το Υφυπουργείο δεν μπορεί να διαγνώσει πώς τα συγκεκριμένα αποσπάσματα σχετίζονται με τον έλεγχο της ορθότητας των διαδικασιών επιτέλεσης των αρμοδιοτήτων του Υφυπουργείου Τουρισμού. 

Σημειώνεται περαιτέρω ότι, το Υφυπουργείο δεν είναι σε θέση να κατανοήσει, επίσης, τι προσφέρουν στη διαφάνεια, καθώς και γιατί χρειάζονται, ειδικά μάλιστα από τη στιγμή  που η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν έχει καταλήξει σε κάτι μεμπτό, αναφορές που περιέχονται τόσο στη σύνοψη όσο και στο κείμενο της έκθεσης όπως «Σημειώνουμε, χάριν διαφάνειας και ιδίως δεδομένου πως η εκμίσθωση αποφασίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, ότι στην εταιρεία Γ ένας εκ των Διευθυντών είναι πρόσωπο από το  οικογενειακό περιβάλλον του Προέδρου της Δημοκρατίας. Το πρόσωπο αυτό δεν φαίνεται να έχει μετοχές στην εταιρεία και κατέστη διευθυντής τον Νοέμβριο του 2015, ταυτόχρονα με την είσοδο στο μετοχικό κεφάλαιο και στη διεύθυνση της εταιρείας ξένου επενδυτή, ο οποίος (μέσω εταιρειών του) απέκτησε τον έλεγχο του 80% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας Γ.

 Αναφέρουμε επίσης πως ο ξένος επενδυτής, ο οποίος, όπως αναφέρεται πιο πάνω, απέκτησε το 2015 τον έλεγχο του 80% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας Γ, έλαβε το 2016 την κυπριακή υπηκοότητα, στο πλαίσιο του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ), κάτι για το οποίο η Υπηρεσία μας, με τα ενώπιόν της στοιχεία, δεν έχει οποιαδήποτε παρατήρηση».

Ως εκ των πιο πάνω, το Υφυπουργείο δεν έχει οτιδήποτε να σχολιάσει επί του περιεχομένου του μέρους αυτού, συμπεριλαμβανομένης και της σύστασης η οποία είναι γενική και την οποία το Υφυπουργείο πάντοτε εφαρμόζει, προστίθεται.

Καταβολή επιχορήγησης ύψους €260.000 σε ιδιωτική εταιρεία για τη διοργάνωση  δύο τουρνουά γκολφ
Σε άλλο θέμα που θίγει η Ελεκγιτκή Υπηρεσία στην έκθεσή της και συγκεκριμένα για την καταβολή επιχορήγησης ύψους €260.000 σε ιδιωτική εταιρεία για τη διοργάνωση δύο τουρνουά γκολφ, το Υφυπουργείο αναφέρει ότι "από την εξέταση του περιεχομένου της ειδικής έκθεσης έχουμε διαπιστώσει ότι δεν αποτυπώνονται ξεκάθαρα, ουσιώδη ζητήματα που αφορούν το συγκεκριμένο θέμα, τα οποία είχαν αναλυθεί εκτενώς στις δύο επιστολές μας με ημερ. 30.12.2020 και 28.1.2021.  Ως αποτέλεσμα, από την έκθεση δεν μπορεί να δοθεί πλήρης και ορθή εικόνα. Κρίνουμε, συνεπώς, απολύτως αναγκαίο να τα επαναλάβουμε συνοπτικά".

Σημειώνει ότι καταρχήν, στην έκθεση δεν γίνεται καμιά αναφορά στη διαδικασία που ακολούθησε το Υφυπουργείο για την έγκριση και την καταβολή της χορηγίας, εκτός από αποσπασματικές αναφορές και προσθέτει ότι η όλη διαδικασία αναλύθηκε εκτενώς και συγκεκριμένα, ειδικά στην επιστολή του με ημερ. 28.1.2021. 

Οπως αναφέρει, ενδεικτικά, η αναφορά ότι επιχορηγήθηκε ολόκληρο το ποσό εξόδων του τουρνουά δεν είναι ορθή, καθώς τα συνολικά έξοδα της διοργάνωσης ήταν λιγότερα από αυτά που επιχορηγήθηκαν, ενώ σε αυτό το ποσό δεν περιλαμβάνονταν άλλα έξοδα όπως προβολής, τα οποία το Υφυπουργείο είχε καθορίσει ρητά εξαρχής ότι δεν επρόκειτο να επιχορηγήσει.

"Επίσης, όπως ήδη αναφέραμε στις δύο επιστολές μας με ημερ. 30.12.2020 και 28.1.2021, για την επιλογή των εξόδων που κάλυψε τελικά η χορηγία ακολουθήθηκε συγκεκριμένη μεθοδολογία, η οποία αναλύεται λεπτομερώς στις δύο επιστολές μας, για την οποία, ωστόσο, δεν γίνεται καμιά αναφορά στην ειδική έκθεση της Υπηρεσίας. Επαναλαμβάνεται ενδεικτικά, ότι, για επιβεβαίωση της πραγματοποίησης από μέρους του τουριστικού κέντρου-αθλητικού καταλύματος των εργασιών που ενέπιπταν στα έξοδα που είχε καθορίσει το Υφυπουργείο ότι θα κάλυπτε η χορηγία,  αντιπροσωπεία του Υφυπουργείου πραγματοποίησε  επιτόπια επίσκεψη και ζητήθηκε η συνδρομή του ΚΟΑ και της κυπριακής ομοσπονδίας γκολφ. Επαναλαμβάνεται ότι στην αντιπροσωπεία του Υφυπουργείου έλαβε μέρος και ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Λογιστικής και Οικονομικής Διαχείρισης, για τον οποίο η Ελεγκτική Υπηρεσία  στην έκθεσή της εξακολουθεί να κάνει αναφορά για μια θέση την οποία διατύπωσε αρχικά επί του συνολικού κόστους της διοργάνωσης", σχολιάζει το Υφυπουργείο.

Δεύτερο, αναφέρει, στην έκθεση δεν γίνεται αναφορά στα οφέλη που αποκόμισε η Κύπρος από την πραγματοποίηση των τουρνουά καθώς και στο ότι, εάν δεν παραχωρείτο η χορηγία, η διοργάνωση δεν θα γινόταν στην Κύπρο, με αποτέλεσμα αυτά τα πλεονεκτήματα να μην είχαν αποκομιστεί.

Προστίθεται ότι "κατ’ επέκταση, η Ελεγκτική Υπηρεσία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τη συγκεκριμένη διοργάνωση ωσάν να είναι μια συνηθισμένη εκδήλωση, η οποία έπρεπε απαραιτήτως να χρηματοδοτηθεί με βάση τα Σχέδια Κινήτρων του Υφυπουργείου, και ωσάν να μην χρειαζόταν η χώρα μια τέτοια προβολή, εν μέσω μάλιστα μιας καταστροφικής χρονιάς για τον κυπριακό τουρισμό λόγω της πανδημίας".

Με άλλα λόγια, προσθέτει, ουσιαστικά η ΕΥ υποστηρίζει ότι το Υφυπουργείο πρέπει να διαχειρίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, μικρές διοργανώσεις των 5000 θεατών και παγκόσμιας εμβέλειας διοργανώσεις που αποφέρουν στο νησί μας πολλαπλά οφέλη όπως την προβολή τους από διεθνή κανάλια με τεράστιο αριθμό θεατών ημερησίως.

Το Υφυπουργείο σημειώνει ότι το συμπέρασμα αυτό συνάγεται από συγκεκριμένες αναφορές που περιέχονται στην έκθεση, καθώς και με βάση το γεγονός ότι στην έκθεση δεν γίνεται καμιά αναφορά σε συγκεκριμένα δεδομένα και αναφορές, που είχαε περιλάβει στην επιστολή του με ημερ. 28.1.2021, όπως τα ακόλουθα:

«Τα Σχέδια Κινήτρων του Υφυπουργείου για την επιχορήγηση εκδηλώσεων και δράσεων που πραγματοποιούνται, μεταξύ άλλων από ιδιωτικούς φορείς, χρησιμοποιούν εξειδικευμένες φόρμουλες οι οποίες λαμβάνουν υπόψη συγκεκριμένους παράγοντες με κυριότερο ότι η εκδήλωση ή το γεγονός μπορεί να συνδράμει στην προσέλευση τουριστών και, κατ’ επέκταση, στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Στην προκειμένη περίπτωση, ο υπολογισμός του ποσού επιχορήγησης με βάση τη συγκεκριμένη μαθηματική φόρμουλα ήταν απολύτως αναμενόμενο να οδηγήσει σε χαμηλό ποσοστό επιχορήγησης αφού, λόγω των περιορισμών που δημιουργεί η πανδημία, η προσέλευση τουριστών περιελάμβανε μόνο τους αθλητές, το βοηθητικό προσωπικό κ.α., που θα συμμετείχαν στη διοργάνωση, οι οποίοι καταγράφονται αναλυτικά στην προηγούμενη επιστολή". 

Το Υφυπουργείο εκφράζει επίσης την άποψη ότι δεν είναι ορθό να γίνεται αξιολόγηση του συγκεκριμένου γεγονότος, τόσο για σκοπούς υπολογισμού του ύψους χρηματοδότησης αλλά και γενικότερα, ωσάν να πρόκειται για ένα απλό γεγονός που θα έπρεπε να επιχορηγηθεί με βάση για παράδειγμα τον βαθμό συνδρομής του σε εισροές τουριστών και στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, παραγνωρίζοντας τα μοναδικά, πολυσχιδή και σημαντικά οφέλη που δημιουργούσε σε άλλους τομείς η πραγματοποίηση για πρώτη φορά μιας τόσο μεγάλης αθλητικής διοργάνωσης στην Κύπρο. "Τα εν λόγω οφέλη καταγράφηκαν λεπτομερώς στην προηγούμενη μας επιστολή, χωρίς όμως να φαίνεται ότι αυτά να έχουν ληφθεί  υπόψη από την ΕΥ στον καταρτισμό της έκθεσης», προσθέτει.

Τρίτο, το Υφυπουργείο διαφωνεί με τη θέσεις της Υπηρεσίας ότι η «Απόφαση  του Υπουργικού Συμβουλίου, ημερ. 15.3.2019, με την οποία εγκρίθηκαν συγκεκριμένα κριτήρια για τις χορηγίες που παραχωρούνται από το Υφυπουργείο Τουρισμού, θεωρούμε σημαντικό πως το όλο σκεπτικό της Απόφασης ήταν η θέσπιση εξειδικευμένων κριτηρίων για σκοπούς διαφάνειας» και ότι αυτή αποκλείει οποιεσδήποτε άλλες δράσεις  από την παραχώρηση χορηγιών από τη στιγμή που αυτές πληρούν τα κριτήρια που καθορίζει η συγκεκριμένη Απόφαση.

Τέταρτο, όπως αναφέρει στο σχόλιό του, στην έκθεση δεν γίνεται αναφορά στους λόγους που το Υφυπουργείο δεν απευθύνθηκε στον Έφορο Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων και συνεχίζει ότι παραθέτει συνοπτικά στη συνέχεια όσα σχετικά αναφέρονται για το θέμα στις επιστολές με ημερ. 30.12.2020 και 28.1.2021.

Το Άρθρο 87 (πρώην Άρθρο 92) της Συνθήκης ΕΚ ορίζει ότι είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά «οι ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό δια της ευνοϊκής μεταχείρισης ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές». Με βάση το Νόμο, μια ενίσχυση συνιστά κρατική ενίσχυση όταν πληροί όλες τις παρακάτω προϋποθέσεις: (α) Αφορά μεταφορά Κρατικών Πόρων (β) Συνιστά οικονομικό όφελος για το δικαιούχο (γ) Στηρίζεται στην επιλεκτικότητα (δ) Δημιουργεί νόθευση ή απειλή νόθευσης του ανταγωνισμού σε βαθμό επηρεασμού των συναλλαγών μεταξύ κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Υφυπουργείο Τουρισμού παραπέμπει εκ νέου σε προηγούμενες επιστολές του (ημερ. 30.12.2020 και 28.1.2021), σημειώνοντας ότι δεν είχε απευθυνθεί στον Έφορο Κρατικών Ενισχύσεων προκειμένου να αξιολογήσει κατά πόσο η παραχώρηση της χορηγίας συνιστά καταρχήν κρατική ενίσχυση και κατά δεύτερο εάν αυτή αποτελεί συμβατή κρατική ενίσχυση για μια σειρά από λόγους

(α) το κύριο όφελος από τη διοργάνωση θα το αποκόμιζε η Κύπρος.

(β) το Υφυπουργείο αποφάσισε να επιχορηγήσει αποκλειστικά τα έξοδα για την πραγματοποίηση της συγκεκριμένης διοργάνωσης, τα οποία αφορούσαν κατά κύριο λόγο την πλήρωση των προδιαγραφών που καθόρισε ο PGA  τόσο για τη διοργάνωση των τουρνουά όσο και την ικανοποίηση των όρων των υγειονομικών πρωτοκόλλων

(γ) από την κρατική χορηγία δεν επρόκειτο να δημιουργηθεί οποιαδήποτε επίπτωση στις ενδοενωσιακές συναλλαγές αφού τα τουρνουά θα διεξάγονταν  χωρίς θεατές,  άρα δεν επρόκειτο η χορηγία να οδηγήσει στην προσέλκυση τουριστών  στη συγκεκριμένη τουριστική μονάδα,  οι οποίοι υπό άλλες συνθήκες θα κατευθύνονταν σε τουριστικές μονάδες της Κύπρου ή άλλων κρατών μελών. Σε ό,τι αφορά την ύπαρξη ενδεχόμενης στρέβλωσης του ανταγωνισμού από την προσέλκυση των συμμετεχόντων στο τουρνουά, θα πρέπει να επαναληφθεί ότι η Κύπρος και το συγκεκριμένο κατάλυμα και αθλητικό κέντρο επιλέγηκε από τη διοργανώτρια αρχή πριν τεθεί ζήτημα για παραχώρηση χορηγίας, για λόγους οι οποίοι δεν είχαν με την παραχώρηση της κρατικής χορηγίας (οι λόγοι αυτοί αναλύονται εκτενώς στις επιστολές μας με ημερ. 30.12.2020 και 28.1.2021). Κατά συνέπεια, η παραχώρηση της χορηγίας δεν αποτέλεσε παράγοντα για επιλογή του συγκεκριμένου καταλύματος και αθλητικού κέντρου, και κατ’ επέκταση δεν οδήγησε σε οποιαδήποτε νόθευση του ελεύθερου ανταγωνισμού στην ΕΕ, η οποία, μάλιστα, τη δεδομένη στιγμή δεν  λειτουργούσε ως περιοχή με ελεύθερο ανταγωνισμό και ανεμπόδιστες διασυνοριακές συναλλαγές λόγω των μέτρων που λαμβάνονταν διεθνώς για περιορισμό της πανδημίας, τα οποία επηρέαζαν κατά κύριο λόγο, άμεσα ή έμμεσα τον τουριστικό τομέα αφού στόχευαν στην παρεμπόδιση της διακίνησης των ανθρώπων προκειμένου να περιοριστεί ο κίνδυνος διασποράς του κορωνοϊού. Στις δύο επιστολές διευκρινίστηκε ακόμα ότι το Υφυπουργείο θα επιχορηγούσε τη διοργάνωση σε όποιο μέρος της Κύπρου και να γινόταν.

Για τους λόγους αυτούς," κρίνουμε ότι η χορηγία δε συνιστά κρατική ενίσχυση όπως αυτή ορίζεται στον «Περί Ελέγχου των Δημοσίων Ενισχύσεων Νόμο του 2001 (30(I)/2001)». Εν πάση περιπτώσει, όμως, κατόπιν της σχετικής σύστασης της ΕΥ,  το Υφυπουργείο θα επικοινωνήσει με το Γραφείο του Εφόρου Κρατικών Ενισχύσεων προκειμένου να πληροφορηθεί κατά πόσο η χορηγία που παραχωρήθηκε συνιστά κρατική ενίσχυση και, σε περίπτωση θετικής απάντησης,  κατά πόσο αυτή αποτελεί συμβατή ή μη συμβατή κρατική ενίσχυση με βάση τη σχετική νομοθεσία,  καθώς και τις ενέργειες στις οποίες θα πρέπει να προβεί το Υφυπουργείο σε αυτή την περίπτωση, αναφέρεται.

Επαναλαμβάνεται, ότι το Υφυπουργείο δεν μπορεί να κατανοήσει τι προσφέρουν στη διαφάνεια, την οποία επικαλείται η Υπηρεσία στην έκθεση και γιατί χρειάζεται, από τη στιγμή μάλιστα που η Υπηρεσία δεν έχει καταλήξει σε κάτι μεμπτό, η συμπερίληψη αναφοράς στην έκθεση, η οποία περιλαμβάνεται τόσο στη σύνοψη όσο και στο κυρίως κείμενο, ότι «Σημειώνεται χάριν διαφάνειας ότι ο εν λόγω διευθυντής της εταιρείας είναι  συγγενής πρώτου βαθμού με πρόσωπο που είναι εξ αγχιστείας συγγενής πρώτου βαθμού με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Θα πρέπει ωστόσο να τονιστεί ότι ουδέν στοιχείο έχει περιέλθει στην αντίληψη μας που να δεικνύει οποιαδήποτε παρέμβαση του ίδιου του Προέδρου του Δημοκρατίας στην υπόθεση αυτή».

Τέλος, το Υφυπουργείο "θεωρεί εντελώς άστοχο το σχόλιο ότι «θεωρούμε απαράδεκτο να επιχορηγήσει το Υφυπουργείο το 100% των επιλέξιμων δαπανών κάποιας διοργάνωσης…».

"Προφανώς, δεν έχει αντιληφθεί η ΕΥ το μέγεθος της διοργάνωσης, ούτε τα τεράστια έξοδα πραγματοποίησής της, ούτε ότι καμιά εταιρεία στην Κύπρο δε θα μπορούσε να καλύψει αυτά τα έξοδα, εν μέσω πανδημίας. Προφανώς, επίσης, δεν έχει αντιληφθεί ότι το 2020 η τουριστική βιομηχανία της χώρας έχει υποστεί μείωση εσόδων της τάξης του 90%, κάτι το οποίο φυσιολογικά καθιστά αδύνατη τη διεξαγωγή διοργανώσεων, χωρίς τη σημαντική στήριξη από μέρους του Υφυπουργείου, η οποία βεβαίως αποφασίζεται μετά από ενδελεχή και σοβαρή αξιολόγηση της σημαντικότητάς της αποκλειστικά για τη χώρα μας" καταλήγει.