Deloitte: Brexit και έμμεση φορολογία

Από τον Χρίστο Παπαμαρκίδη, Συνέταιρο Φορολογικών Υπηρεσιών και Επικεφαλής Τμήματος Έμμεσης Φορολογίας, Deloitte

cpapamarkides@deloitte.com

Η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ) από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι πλέον πραγματικότητα. Από την 1 Ιανουαρίου 2021, και μετά από μεταβατική περίοδο 11 μηνών (1 Φεβρουαρίου – 31 Δεκεμβρίου 2020), το ΗΒ αποχωρεί οριστικά από την Ευρωπαϊκή οικογένεια. Είναι ένα ιστορικό γεγονός για την ΕΕ που την επηρεάζει σε πολλούς τομείς: πολιτικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς, εκπαιδευτικούς, πολιτιστικούς.

Η Κύπρος βεβαίως δεν θα έμενε ανεπηρέαστη από το Brexit. Οι μακροχρόνιοι δεσμοί της Κύπρου με το ΗΒ, τόσο πριν αλλά και μετά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, σε πολιτικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς, εκπαιδευτικούς και πολιτιστικούς τομείς, θα επηρεαστούν σημαντικά.

Σκοπός του άρθρου δεν είναι να αναλύσουμε τους λόγους αποχώρησης του ΗΒ από την ΕΕ, αλλά να επισημάνουμε τις αλλαγές που επιφέρει η αποχώρηση αυτή σε θέματα έμμεσης φορολογίας στους Κυπρίους εμπορευόμενους. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας του Brexit, είναι σημαντικό για τους εμπορευόμενους να ολοκληρώσουν τα σχέδια ετοιμότητάς τους και να ενεργήσουν με αποφασιστικότητα, καθορίζοντας τις επείγουσες ενέργειες που θα πρέπει να κάνουν σε μία εποχή όπου το εμπόριο έχει ήδη διαταραχθεί.

1. Αγαθά

Με αναφορά στη συμφωνία αποχώρησης μεταξύ ΗΒ και ΕΕ που επιτεύχθηκε λίγο πριν το τέλος του 2020, από 1 Ιανουαρίου 2021 το ΗΒ είναι πλέον επισήμως Τρίτη χώρα για την ΕΕ. Κατά συνέπεια δεν θα τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις των ενδοκοινοτικών συναλλαγών.

Οι συναλλαγές μεταξύ της Κύπρου και του ΗΒ δεν θα  ονομάζονται πλέον ενδοκοινοτικές συναλλαγές, αλλά συναλλαγές με τρίτη χώρα ή συναλλαγές με μη Κράτος Μέλος της ΕΕ. Ως εκ τούτου, οι μέχρι πρότινος ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών θα ονομάζονται εισαγωγές αγαθών και οι μέχρι πρότινος ενδοκοινοτικές πωλήσεις αγαθών θα ονομάζονται εξαγωγές αγαθών. Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι αγαθά των οποίων η διακίνηση έχει ξεκινήσει από το ΗΒ πριν από την λήξη της μεταβατικής περιόδου στις 31/12/2020 και ολοκληρώνεται μετά από αυτήν, θα συνεχίσουν να θεωρούνται ως ενδοκοινοτικές αποκτήσεις και το ίδιο ισχύει για αγαθά που έχουν αποσταλεί από την Κύπρο στο ΗΒ, με αποδεικτικό ημερομηνίας έναρξης της διακίνησης των αγαθών μέσω εγγράφου μεταφοράς αγαθών.

Οι συναλλαγές (παραδόσεις αγαθών) μεταξύ των επιχειρήσεων Κύπρου και ΗΒ δεν θα δηλώνονται αφού τερματίζεται η υποχρέωση υποβολής Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Ενδοκοινοτικών Συναλλαγών (VIES). Επίσης τερματίζεται για τις πιο πάνω συναλλαγές και η υποχρέωση υποβολής Intrastat (π.χ. Intrastat Αφίξεων, Intrastat Παραδόσεων).

Ωστόσο, σύμφωνα με το Πρωτόκολλο για την Ιρλανδία/Βόρειο Ιρλανδία, το δίκαιο της ΕΕ για το ΦΠΑ σχετικά με αγαθά, θα συνεχιστεί να εφαρμόζεται και μετά την μεταβατική περίοδο. Συνεπώς, οι παραδόσεις αγαθών (όχι όμως οι παροχές υπηρεσιών) προς τη Βόρειο Ιρλανδία, θα συνεχίσουν να θεωρούνται Ενδοκοινοτικές Συναλλαγές και θα πρέπει να περιλαμβάνονται στο έντυπο VIES και στις δηλώσεις Intrastat.

Η εμπορική Συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ ΕΕ και ΗΒ διασφαλίζει τις εμπορικές συναλλαγές για όλα τα αγαθά που πληρούν τους κανόνες καταγωγής χωρίς την επιβολή τελωνιακών δεσμών. Συγκεκριμένα, για εμπορεύματα που κατάγονται από το ΗΒ και εισάγονται στην Κύπρο, θα παραχωρείται προτιμησιακή δασμολογική μεταχείριση, δηλαδή θα καταβάλλονται μηδενικοί εισαγωγικοί δεσμοί. Το ίδιο θα ισχύει και για εμπορεύματα που κατάγονται από την Κύπρο όταν αυτά εξάγονται στο ΗΒ. Οι εισαγωγές εμπορευμάτων από το ΗΒ θα υπόκεινται στις πρόνοιες του περί ΦΠΑ Νόμου, δηλαδή κατά την εισαγωγή θα καταβάλλεται ΦΠΑ σύμφωνα με το συντελεστή που αντιστοιχεί σε κάθε εμπόρευμα.

Η ελευθερία στη διακίνηση εμπορευμάτων μεταξύ ΗΒ και Κύπρου και αντίστροφα καταργείται και εισάγονται τελωνειακοί έλεγχοι. Τα εμπορεύματα δηλαδή θα υπόκεινται σε τελωνιακούς ελέγχους και θα απαιτείται η υποβολή τελωνειακών διασαφήσεων εισαγωγής/εξαγωγής, καθώς και η προσκόμιση των απαραίτητων εγγράφων τελωνιακού (π.χ. τιμολόγιο, φορτωτική, λίστα κιβωτίων, εγκρίσεις) κατά την αναχώρησή τους. Κατά την άφιξη τους στη Δημοκρατία, θα γίνεται επαλήθευση των πιο πάνω δηλώσεων (π.χ. τελωνειακή αξία, δασμολογική κατάταξη, ποσότητα εμπορεύματος, εγκυρότητα εγγράφων).

Αγαθά μικρής αξίας τα οποία παραλαμβάνονται από ιδιώτες με προέλευση το ΗΒ θα τυγχάνουν τελωνιακών ελέγχων κατά την παραλαβή τους. Αν προκύπτει υποχρέωση καταβολής εισαγωγικού ΦΠΑ επί της αξίας τους, αυτό θα καταβάλλεται κατά την παραλαβή τους στη Δημοκρατία.  

2. Υπηρεσίες

Ο τόπος παροχής υπηρεσιών ή/και λήψη υπηρεσιών μεταξύ εμπορευόμενων στο ΗΒ και την Κύπρο αντίστοιχα, δεν διαφοροποιείται και παραμένει ο ίδιος μετά την έξοδο του ΗΒ από την ΕΕ. Τόπος παροχής υπηρεσιών θα θεωρείται ο τόπος εγκατάστασης του λήπτη των υπηρεσιών (με κάποιες εξαιρέσεις). Καταργείται όμως η συμπλήρωση και υποβολή του εντύπου VIES για τις υπηρεσίες αυτές.

3. Μικρή Μονοαπευθυντική Θυρίδα (MOSS)

Οι παροχές τηλεπικοινωνιακών, ραδιοφωνικών, τηλεοπτικών και ηλεκτρονικών υπηρεσιών από πρόσωπα εγγεγραμμένα στο ΦΠΑ και στο MOSS στη Δημοκρατία, σε μη υποκείμενα στο φόρο πρόσωπα στο ΗΒ που εμπίπτουν στο MOSS, θα θεωρούνται ότι παρέχονται στη χώρα του λήπτη και δεν θα περιλαμβάνονται στη δήλωση MOSS. Θα πρέπει να εξεταστεί η πιθανότητα υποχρέωσης εγγραφής τέτοιων προσώπων στο ΗΒ.

4. Επιστροφές ΦΠΑ που καταβάλλεται στο ΗΒ από Κύπριους εμπορευόμενους

Η υποβολή αιτήματος από Κύπριους εμπορευόμενους εγγεγραμμένους στο ΦΠΑ στην Κύπρο, για επιστροφή ΦΠΑ που έχει καταβληθεί στο ΗΒ για την περίοδο από 01/02/2020 μέχρι 31/12/2020 και σε μεταγενέστερες περιόδους από αυτή, για αγορά υπηρεσιών ή αγαθών στο ΗΒ για σκοπούς της επιχείρησης τους  θα γίνεται με βάση της πρόνοιες της 13ης Οδηγίας ΦΠΑ από 1 Ιανουαρίου 2021.

5. EORI: Economic Operators Registration and Identification

Ο αριθμός EORI είναι ένας μοναδικός ο οποίος παραχωρείται από τις τελωνειακές αρχές ενός κράτους μέλους (ΚΜ) στον οικονομικό φορέα ή σε άλλα πρόσωπα για τελωνειακούς σκοπούς και ισχύει σε όλα τα ΚΜ της ΕΕ. EORI θα πρέπει να αποκτήσουν πρόσωπα τα οποία πραγματοποιούν αποκλειστικά Ενδοκοινοτικές Συναλλαγές εντός των ΚΜ της ΕΕ.

Ο αριθμός EORI που εκδόθηκε σε οικονομικούς φορείς ή πρόσωπα εγκατεστημένα στο ΗΒ δεν θα ισχύει από την ημερομηνία αποχώρησης του ΗΒ από την ΕΕ. Συνεπώς, θα πρέπει να εγγραφούν σε άλλο ΚΜ της ΕΕ για έκδοση νέου αριθμού EORI έτσι ώστε να δραστηριοποιούνται στα ΚΜ της ΕΕ.

Συνοπτικά, από 1 Ιανουαρίου 2021 ισχύουν τα ακόλουθα:

• Το ΗΒ γίνεται «τρίτη χώρα» για τα κράτη μέλη της ΕΕ.
• Δεν υφίσταται πλέον η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων μεταξύ του ΗΒ και των κρατών μελών της ΕΕ.
• Απαιτούνται τελωνειακές διατυπώσεις για τη διακίνηση των εμπορευμάτων μεταξύ των δύο μερών.
• Οι ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών και ενδοκοινοτικές πωλήσεις αγαθών αντικαθίστανται με τις εισαγωγές και εξαγωγές αγαθών.
• Καταργείτε η καταχώρηση των αγαθών και υπηρεσιών στο VIES και στο Intrastat.
• Η επιστροφή ΦΠΑ που έχει καταβληθεί στο ΗΒ από Κυπρίους εμπορευόμενους θα γίνεται με βάση της πρόνοιες της 13ης Οδηγίας ΦΠΑ.

Βλέπουμε σημαντικές αλλαγές στο μελλοντικό τοπίο του εμπορίου, και η μεταβατική περίοδος έχει τελειώσει με το ΗΒ και την ΕΕ να έχουν συνάψει μία νέα εμπορική σχέση. Παρά τις πολλές αλλαγές στην επιχειρηματική λειτουργία, η συμφωνία αποχώρησης παρέχει στις επιχειρήσεις την απαιτούμενη βεβαιότητα και μία πιο σταθερή αρχή στη νέα χρονιά, παρά ένα Brexit χωρίς συμφωνία. Το επόμενο άμεσο βήμα για κάθε εμπορευόμενο, είναι οι πρακτικές ενέργειες για τη διασφάλιση απρόσκοπτης λειτουργίας και συμμόρφωσης με τους νέους κανονισμούς.