Ο ηλεκτρισμός, οι ενεργειακοί σχεδιασμοί και ο προϋπολογισμός

Η Κύπρος έχει προχωρήσει στη λήψη σωρείας μέτρων για αντιμετώπιση της αύξησης της τιμής του ηλεκτρισμού, που θα εφαρμοστούν νωρίτερα απ' ό,τι στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, όπως ανέφερε η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Νατάσα Πηλείδου, η οποία παρουσίασε την Παρασκευή τον προϋπολογισμό του Υπουργείου της στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών.

Η κα. Πηλείδου σημείωσε ότι η Κύπρος έχει τη δεύτερη πιο χαμηλή αύξηση του κόστους του ρεύματος στην ΕΕ, ωστόσο ήταν από τις πρώτες χώρες που υιοθέτησε το μέτρο της μείωσης 10% στο κόστος ηλεκτρισμού για τέσσερις μήνες, όπως και μια σειρά από άλλα μέτρα που ωθούν τόσο τα νοικοκυριά όσο και τις επιχειρήσεις στην υιοθέτηση πράσινων πολιτικών.

«Σίγουρα στόχος των μέτρων πρέπει να είναι η πράσινη μετάβαση πέραν από τη μείωση του κόστους», ανέφερε, προσθέτοντας ότι τα καλύτερα μέτρα για όλους είναι η υιοθέτηση πράσινων πρακτικών, οι οποίες μειώνουν και το κόστος ηλεκτρισμού.

Μιλώντας στην Επιτροπή, ανέφερε ότι έχει ήδη μελετηθεί η εργαλειοθήκη, που έχει ετοιμάσει η ΕΕ και έγιναν συναντήσεις, με στόχο τα μακροπρόθεσμα μέτρα και τη στροφή στην πράσινη ανάπτυξη. Παράλληλα, ανέφερε ότι το γεγονός ότι η Κύπρος δεν έχει ακόμα φυσικό αέριο συμβάλλει στη μη εκτόξευση των τιμών ηλεκτρισμού, αφού η τιμή του φυσικού αερίου έχει αυξηθεί σημαντικά.

Τα σχέδια για τις γεωτρήσεις 

Ερωτηθείσα για το ενεργειακό πρόγραμμα και κατά πόσο την ανησυχούν οι αντιδράσεις της Τουρκίας για την επικείμενη γεώτρηση στο τεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, η Υπουργός ανέφερε ότι σίγουρα υπάρχουν αντιδράσεις και είπε ότι θα αντιμετωπιστούν και αντιμετωπίζονται.

«Σίγουρα αντιδράσεις υπάρχουν, πιστεύω ότι θα αντιμετωπιστούν και αντιμετωπίζονται και προχωρούμε με τα σχέδιά μας ως έχουν ανακοινωθεί. Ελπίζουμε η επιβεβαιωτική γεώτρηση να έχει θετικά αποτελέσματα και να επιβεβαιωθούν οι ποσότητες, οι οποίες είχαν εντοπιστεί στην πρώτη γεώτρηση», ανέφερε.

Μιλώντας στην Επιτροπή σημείωσε ότι ενώ λόγω πανδημίας πολλά έργα εγκαταλείφθηκαν ανά το παγκόσμιο, στην Κύπρο δεν υπήρξε ακύρωση κανενός έργου.

Είπε επίσης ότι όσον αφορά τον αγωγό Αφροδίτης-Αιγύπτου υπάρχουν πολύ γρήγορες εξελίξεις.

Απαντώντας σε επικρίσεις της Προέδρου της Επιτροπής Οικονομικών Χριστιάνας Ερωτοκρίτου ότι είμαστε στάσιμοι για χρόνια όσον αφορά τη συμφωνία συνεκμετάλλευσης με το Ισραήλ, που αφορά το κοίτασμα «Αφροδίτη», η Υπουργός είπε ότι βρισκόμαστε στο κομμάτι της επιδιαιτησίας και ότι υπάρχουν χρονοδιαγράμματα για ολοκλήρωσή της εντός έξι μηνών. Σημείωσε επίσης ότι δεν υπάρχει θέμα συμφωνίας με το Ισραήλ για να προχωρήσει το «Αφροδίτη» και οι εταιρείες προχωρούν με τις συμβατικές τους υποχρεώσεις.

Όσον αφορά τη δημιουργία τερματικού φυσικού αερίου, ανέφερε ότι το ενδεχόμενο αυτό έχει συζητηθεί με την ExxonMobil και αν υπάρχουν ποσότητες υπάρχει η πρόθεση να γίνει, όμως οι ενδείξεις με τις εταιρείες είναι μάλλον ότι ο αγωγός προς την Αίγυπτο θα είναι προτιμητέα επιλογή.

Αυξημένες επιδοτήσεις και άντληση ευρωπαϊκών κονδυλίων το 2022

Παρουσιάζοντας τον προϋπολογισμό, η κα . Πηλείδου είπε ότι κατά το 2021 το Υπουργείο επικεντρώθηκε στην έμπρακτη στήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών εν μέσω της πανδημίας, ενώ λήφθηκαν και μέτρα για αντιμετώπιση των ανατιμήσεων στην τιμή του ρεύματος. Προκηρύχθηκαν, ανέφερε, σχέδια χορηγιών για επιχειρήσεις και για προώθηση της ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών, ύψους πέραν των €126 εκατ., ένα ποσό ίσο με όσο δαπανήθηκε κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο 2014-2020 και το οποίο θα αυξηθεί στα €166 εκατ. τέλος του έτους, αρχές 2022.

Τον Σεπτέμβριο, πρόσθεσε, ανακοινώθηκαν αντισταθμιστικά μέτρα λόγω των ανατιμήσεων της τιμής του ρεύματος. Μεταξύ άλλων μείωση 10% για δύο διμηνίες και εφαρμογή σχεδίου χορηγιών για αντικατάσταση ενεργοβόρων οικιακών συσκευών σε ευάλωτα νοικοκυριά, σχέδιο που θα προκηρυχθεί εντός Νοεμβρίου.

Για τα προγραμματισμένα έργα του 2022, το ΥΕΕΒ αναμένεται να αντλήσει από το Σχέδιο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης (ΣΑΑ) €32.5 εκατ. Συνολικά το Υπουργείο κατά την περίοδο 2021-2026 θα αντλήσει από €337 εκατ. από το ΣΑΑ και κατά την περίοδο 2021-2027 €209 εκατ. από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία, το Ταμείο Συνοχής και άλλα Ταμεία, εκ των οποίων το 61% αφορά στην πράσινη οικονομία, το 38% τις επιχειρήσεις και το υπόλοιπο ποσοστό τις υποδομές.

Το 2022, είπε η Υπουργός, η προσπάθειά μας είναι η παροχή κινήτρων σε επιχειρήσεις, νοικοκυριά αλλά και στο δημόσιο τομέα, που θα συνδυάζουν την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της ανάπτυξης, με την προώθηση της μετάβασης σε μία πράσινη οικονομία. Μεταξύ άλλων θα προκηρυχθεί  σχέδιο χορηγιών για την κυκλική οικονομία €13 εκατ., σχέδιο χορηγιών για ενεργειακή αναβάθμιση επιχειρήσεων και τοπικών αρχών €40 εκατ. και σχέδιο χορηγιών για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών €35 εκατ. (συν άλλα €7 εκατ. από το Ταμείο ΑΠΕ & ΕΞΕ). 

Υπό μελέτη, είπε, βρίσκονται και άλλα σχέδια για παροχή κινήτρων για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, δημιουργία συμπράξεων στον επιχειρηματικό τομέα, ενεργειακή απόδοση σε νέα κτήρια, συμμετοχή των επιχειρήσεων σε διεθνείς εκθέσεις και εξωστρέφεια των κυπριακών επιχειρήσεων.

Οι συνολικές Προϋπολογισθείσες Δαπάνες του Υπουργείου για το 2022, είναι αυξημένες σε σχέση με το 2021 κατά €32.946.879 ή κατά 37%. Οι Τακτικές Δαπάνες για το 2022 σε σχέση με το 2021, παρουσιάζουν αύξηση ύψους €11.999.352. 

Όσον αφορά τις διάφορες υπηρεσίες του Υπουργείου, Προτεραιότητα της Υπηρεσίας Υδρογονανθράκων για το 2022 αποτελεί το ερευνητικό και επιβεβαιωτικό πρόγραμμα γεωτρήσεων των αδειούχων εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Δημοκρατίας, μετά την ανάπαυλα που προκλήθηκε υποχρεωτικά λόγω της πανδημίας. «Εργαζόμαστε εντατικά και με σύνεση, αποβλέποντας στη βέλτιστη και βιώσιμη αξιοποίηση των υδρογονανθράκων της Κύπρου», ανέφερε.

Σημείωσε επίσης ότι τον Ιανουάριο του 2022 η Κύπρος αναλαμβάνει την Προεδρία του East Mediterranean Gas Forum (EMGF), με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας στον τομέα φυσικού αερίου και πράσινης ενεργειακής μετάβασης, καθώς επίσης η ενδυνάμωση του ρόλου της Κύπρου στην περιοχή της Μεσογείου.

Όσον αφορά την Υπηρεσία Ενέργειας ανέφερε ότι στόχος είναι η εφαρμογή μίας πολυδιάστατης στρατηγικής. Ανέφερε ακόμα ότι καθοδηγητική Επιτροπή από τεχνοκράτες των συναρμόδιων Υπουργείων προχωρεί με τη διαδικασία αναθεώρησης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα. «Εντός 2022 θα θέσουμε τους ακόμη πιο φιλόδοξους στόχους μας στη βάση της πρότασης της Κομισιόν για μείωση των εκπομπών έως 55% το 2030».

Σε σχέση με τους στόχους ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας είπε το Υπουργείο έχει ξεπεράσει τον στόχο του 13% για ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας και βρίσκεται στο 17%.

Είπε επίσης ότι συνεχίζονται οι εργασίες για την ανέγερση των υποδομών για εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου και αεριοποίησή του, με κόστος €289 εκατ.

Όσον αφορά το άνοιγμα αγοράς ηλεκτρισμού, είπε ότι τροχοδρομούνται οι διαδικασίες ολοκλήρωσης του λογισμικού του ΔΣΜΚ, μέσω του οποίου θα μπορεί να τεθεί σε λειτουργία τη ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού. Ανέφερε ότι το άνοιγμα αναμένεται να γίνει το Φθινόπωρο του 2022 και εξέφρασε αισιοδοξία ότι θα τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα. Ανέφερε παράλληλα ότι προχωρά ταυτόχρονα το πλαίσιο και για αποθήκευση ενέργειας. Όπως είπε, με το άνοιγμα της Αγοράς θα επιτρέπεται η αποθήκευση ενέργειας σε νοικοκυριά αλλά και σε ενεργειακά αυτόνομες κοινότητες που θα μπορούν να έχουν το δικό τους μικρό δίκτυο και εξέφρασε την ελπίδα κάτι τέτοιο να αγκαλιαστεί από δήμους και κοινότητες.

Όσον αφορά την άρση ενεργειακής απομόνωσης είπε ότι θα δοθούν €25 εκατ. για υλοποίηση του Έργου Κοινού Ενδιαφέροντος EuroAsia Interconnector για ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδας . Επίσης, υποβλήθηκε πρόταση στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Connecting Europe Facility από φορέα υλοποίησης για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.

Όσον αφορά το εμπόριο, ανέφερε ότι συνεχίζονται πιο εντατικά, οι προσπάθειες προβολής των κυπριακών προϊόντων και υπηρεσιών στο εξωτερικό, με σχέδια χορηγιών 2022 για συμμετοχή σε εκθέσεις, συνολικού ύψους €3,6 εκατ.

Σημαντική χαρακτήρισε η Υπουργός τη δημιουργία εθνικής ταυτότητας κυπριακών προϊόντων. Όπως είπε, εντός 2022 αναμένεται η ολοκλήρωση και εφαρμογή της οπτικής ταυτότητας για το κυπριακό κρασί, αλλά και να αρχίσουν να εφαρμόζονται οι δράσεις της μελέτης για την εθνική ταυτότητα για τα κυπριακά προϊόντα. Το πρώτο τρίμηνο του 2022 θα προκηρυχθεί η μελέτη για την προώθηση του χαλλουμιού στις διεθνείς αγορές.

Είπε ακόμα ότι συνεχίζεται το 2022 την έμπρακτη στήριξη των επιχειρήσεων μέσα από στοχευμένα σχέδια χορηγιών, τα οποία αποτελούν κίνητρο για περαιτέρω επενδύσεις και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους.  

Αναφέρθηκε επίσης στο Εθνικό Σχέδιο δράσης για ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας 2021-27 που περιλαμβάνει μέτρα πολιτικής και συγκεκριμένες δράσεις για την ανάδειξη, προώθηση και ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας στην Κύπρο.

Όσον αφορά το συνολικό ύψος Σχεδίων Χορηγιών για προκηρύξεις το 2022 είπε ότι  θα πλησιάσει τα €130 εκατ.

Όσον αφορά την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή, αναφέρθηκε σε ανάπτυξη νέου λογισμικού πλαισίου αξιολόγησης τιμών πετρελαιοειδών. Μετά από ανοικτό διαγωνισμό που διεξήχθη το 2021, η σύμβαση για τη δημιουργία του νέου πλαισίου ανατέθηκε σε κοινοπραξία, η οποία έχει ήδη ξεκινήσει την εκτέλεση του έργου.

Όσον αφορά το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας αναφέρθηκε σε νέες δράσεις 2022 στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης και εκσυγχρονισμού.

Όσον αφορά την Υπηρεσία Αφερεγγυότητας αναφέρθηκε σε εντατική δουλειά που γίνεται για ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για την πλήρη εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Αφερεγγυότητα, «για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε αποτελεσματικότερα στην απαίτηση για παροχή της δεύτερης ευκαιρίας στους πολίτες και στις επιχειρήσεις».  Πρόσθεσε ότι υπήρξε πρόοδος στην αυτοματοποίηση και στη δημιουργία της ιστοσελίδα του τμήματος, ενώ εκεί που υπάρχει όντως θέμα είναι στη στελέχωση του τμήματος και για τον λόγο αυτό γίνονται ενέργειες με το ΥΠΟΙΚ.