Ποιος φταίει: Από τους introducers στους promoters;

Το «μαυρισμένο» πόρισμα Καλογήρου το οποίο δημοσιεύτηκε περισσότερο για πολιτικούς λόγους, παρά για να εξυπηρετήσει την απαίτηση για διαφάνεια, αποτελεί ακόμα μία επιβεβαίωση πως λίγα έχουν αλλάξει στην Κυπριακή Δημοκρατία, παρά τα πολλά παθήματα του παρελθόντος. Και πλέον δεν υπάρχει η δικαιολογία ότι είναι νεαρή σε ηλικία και ακόμα… ψάχνεται. Έκλεισε τα εξήντα, πέρασε πολέμους, κρίσεις, ύπουλα κτυπήματα, αλλά φαίνεται ότι η ξεροκεφαλιά καλά κρατεί. Επιμένει να εκτίθεται διεθνώς και αρνείται να αντιληφθεί πως το πρόσκαιρο όφελος ακολουθείται από μακροχρόνια ζημιά.

Τα όσα μπόρεσα να αποκρυπτογραφήσω από το πόρισμα για τα επενδυτικά διαβατήρια, αποδεικνύουν ότι όσοι νόμοι και κανονισμοί και να ψηφιστούν, αν δεν επέλθει έννομη και παραδειγματική τιμωρία, οι νοοτροπίες δεν αλλάζουν. Νοοτροπίες οι οποίες δεν αφήνουν να εφαρμοστούν οι νόμοι, που δεν υποχρεώνουν τους πολιτικούς και τα θεσμικά κέντρα λήψης αποφάσεων να διαχωρίσουν το καθήκον από τις πολιτικές ή προσωπικές  επιδιώξεις και συμφέροντα.

Πολλές φορές το μικρό μέγεθος της κοινωνίας μας και τις προσωπικές σχέσεις που υπάρχουν, φαντάζει ως πλεονέκτημα της κυπριακής επιχειρηματικότητας. Δυστυχώς όμως, ο τρόπος που αντιλαμβάνονται κάποιοι αυτές τις σχέσεις, αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα της κυπριακής κοινωνίας. Το «This is Cyprus», είναι δυστυχώς ο κανόνας, όχι η εξαίρεση. Δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς, για παράδειγμα, η περίπτωση πολιτογράφησης η οποία αρχικά δεν προχώρησε επειδή τα στοιχεία ήταν ελλιπή και στη συνέχεια εγκρίθηκε με ακριβώς τα ίδια στοιχεία.

Πριν μερικά χρόνια το τυχοδιωκτικό σύστημα αποφάσισε πως η μεγάλη μάστιγα του τομέα παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών σε ξένους, ήταν οι λεγόμενοι introducers, αυτοί δηλαδή που μεσολαβούσαν για άνοιγμα λογαριασμών ξένων συμφερόντων στις κυπριακές τράπεζες. Ενδεχομένως και να βόλευε, καθώς δεν έκθετε τους νονούς του τομέα. Με μερικές νομοθετικές ρυθμίσεις και με τις τράπεζες να αναγκάζονται να γίνουν πολύ πιο αυστηρές (μιας και η κατάσταση με τις ανταποκρίτριες τράπεζες ήταν οριακή), περιορίστηκαν σημαντικά οι introducers. Τώρα με τις πολιτογραφήσεις φαίνεται πως επιχειρείται το πρόβλημα να επικεντρωθεί στους λεγόμενους promoters. Όντως, οι promoters αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι του έργου που  παρακολουθούμε να εκτυλίσσεται μπροστά μας εδώ και μήνες. Αρχικά γιατί ήταν ανεξέλεγκτοι και μετά επειδή τάχα ελέγχονταν και πιστοποιούνταν με την παρακολούθηση ενός σεμιναρίου. Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να πιστέψουμε πως το πρόβλημα οφειλόταν σε μερικούς από αυτούς τους promoters, οι οποίοι δεν εφάρμοζαν καμιά διαδικασία.

Το πρόβλημα ξεκινά και τελειώνει στην ανεπάρκεια ελέγχου. Στην ατολμία αυτών που έβλεπαν το πρόβλημα, να αντιδράσουν και να αρνηθούν να γίνουν μέρος του. Ένας λειτουργός αρχικά και μετά τρεις στο σύνολο, έπρεπε να διαχειριστούν  ένα πρόγραμμα με έσοδα σχεδόν 10 δισ. ευρώ σε μερικά χρόνια. Μία κυβέρνηση που εθελοτυφλούσε και υποτιμούσε τη νοημοσύνη του Πολίτη, μέχρι τη δημοσίευση του «ακατάλληλου» βίντεο του Al Jazeera. Και ένας ιδιωτικός τομέας που ωθείται σε πρακτικές παραοικονομίας ως αντίμετρο σε μία κάκιστα δομημένη δημόσια υπηρεσία και μία ασελγούσα κυβέρνηση. Με λίγα λόγια, ένα κοινωνικοοικονομικό συνονθύλευμα που πίστεψε για ακόμα μία φορά ότι μπορεί να ζει για πάντα στον μικρόκοσμό του, με τα χρήματα άλλων και με την ανεξέλεγκτη «πώληση» ενός αγαθού που δεν είναι καν δικό του: της ευρωπαϊκής υπηκοότητας.

Χρόνια τώρα ακούμε να αναζητείται η αλλαγή, σε λάθος όμως τόπο. Στην πραγματικότητα το πρώτο που χρειάζεται να αλλάξει, αρχίζοντας από πάνω προς τα κάτω, είναι οι τσαρικές νοοτροπίες των κυβερνώντων και η έλλειψη λογοδοσίας. Το κάθε δημόσιο πρόσωπο και ο κάθε ένας σε θέση ευθύνης έχει υποχρέωση να εφαρμόζει σωστά και έγκαιρα τους νόμους και κανονισμούς και όταν δεν το πράττει να έχει και τις αντίστοιχες αυστηρές επιπτώσεις. Ο δε πολίτης, έχει καθήκον να το απαιτεί αυτό, χωρίς συμβιβασμούς και χωρίς «ούσσου να περάσουμε», αν δεν θέλει να κατηγορηθεί ως συνένοχος. Μόνο έτσι θα υπάρξει επιτέλους αξιοκρατία και θα επανέλθει η Πολιτεία σε τάξη.  
 
*Ο Δρ Γιώργος Κουντούρης είναι αριστίνδην υποψήφιος βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος στην εκλογική περιφέρεια Λευκωσίας.