Δεν μπορεί για όλα να πληρώνουν οι άλλοι…

Η πανδημία έχει θέσει τα θεμέλια μιας νέας τάξης πραγμάτων, κατά την οποία η κρατική παρέμβαση στην οικονομία, σε τέτοιες κρίσιμες περιόδους, δεν μπορεί παρά να χαρακτηριστεί ως πρωτοφανής και υπερμεγέθης.

Αδιαμφισβήτητα, οι ελλοχεύοντες κίνδυνοι από αυτή την κρατική παρέμβαση αποτελούν ένα αμφίρροπο εγχείρημα με αβέβαιες προεκτάσεις για την οικονομία του τόπου.

Αναντίρρητα, οι στρατηγικοί κακοπληρωτές αποτελούν έναν από αυτούς τους κινδύνους, οι οποίοι παραμένουν στο προσκήνιο και συνεχίζουν να επιφορτίζουν όχι μόνο το τραπεζικό σύστημα, αλλά και δυνητικά, ολόκληρη την οικονομία.

Θα μπορούσε κάποιος να επιχειρηματολογήσει ότι, εάν τα υφιστάμενα σχέδια, τα οποία αποσκοπούν στη μείωση και αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), ετύγχαναν πλήρους εφαρμογής και κατ’ επέκταση επιτυχίας, θα εισέρρεαν στα ταμεία των τραπεζών σοβαρά ποσά, ικανά να παρέχουν ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα σε αυτή τη δύσκολη «μετα-καραντιναϊκή περίοδο», αλλά και στην εξάλειψη του φαινομένου των στρατηγικών κακοπληρωτών.

Η μη επιτυχής εφαρμογή των σχεδίων για τη μείωση και αντιμετώπιση των ΜΕΔ, υποδηλώνει ότι, πολλοί από τους συμπολίτες μας, διαθέτουν εισοδήματα και επαρκή περιουσιακά στοιχεία, τα οποία δύναται να αποπληρώσουν τα χρέη τους, αλλά, συνειδητά, επιλέγουν να μην το πράττουν. Ταυτόχρονα, η στάση αυτή των στρατηγικών κακοπληρωτών δυσκολεύει τόσο την προσπάθεια του κράτους, όσο και των τραπεζών, να εκπονήσουν σχέδια, ικανά να στηρίξουν όσους, πραγματικά, αντιμετωπίζουν οικονομικές αδυναμίες αποπληρωμής των χρεών τους.

Είναι γεγονός ότι, με τις κρατικές παρεμβάσεις έχει δημιουργηθεί ένα θεσμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο οι δανειολήπτες, οι οποίοι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα αποπληρωμής των δανείων τους, μπορούν να ρυθμίσουν τα χρέη τους, αλλά, δυστυχώς, ελλείπουν τα θεσμικά εργαλεία τα οποία δύναται να εξαλείψουν ή/και να περιορίσουν τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Επιπρόσθετα, θα πρέπει να υπάρχουν τα απαραίτητα θεσμικά πλαίσια, μέσα στα οποία οι τράπεζες δύνανται να κινηθούν, έτσι ώστε να μπορούν να ανακόψουν την πορεία κάποιου «συνεργάσιμου δανειολήπτη» από το να καταστεί στρατηγικός κακοπληρωτής, καθότι οι τράπεζες δεν έχουν κανένα λόγο να στραφούν εναντίον των «συνεργάσιμων δανειοληπτών», οι οποίοι αντιμετωπίζουν πραγματικές δυσκολίες.

Όπως έχει ήδη τονισθεί, πολλάκις, τόσο από τραπεζικά στελέχη όσο και από κρατικούς φορείς, οι τράπεζες είναι διατεθειμένες να στηρίξουν, με κάθε δυνατό τρόπο και σύμφωνα με τα διαθέσιμα μέσα, τους συνεργάσιμους δανειολήπτες, οι οποίοι βρίσκονται σε πραγματικά δεινή οικονομική κατάσταση, προσφέροντας νέες λύσεις αποπληρωμής των δανείων τους, εφόσον κριθούν ως «βιώσιμοι δανειολήπτες».

Σε καμία όμως περίπτωση, δεν μπορούμε και να παραβλέψουμε τις νομοθετικές αδικίες εναντίον δανειοληπτών, οι οποίοι αποτελούν, στο τέλος της ημέρας, «θύματα» όλων όσων ανήκουν στους στρατηγικούς δανειολήπτες, οι οποίοι εκμεταλλεύονται τις αδυναμίες και την ανοχή του συστήματος.

Περαιτέρω, έχει καταστεί σαφές, από ακαδημαϊκούς αλλά και από τεχνοκράτες, ότι, χωρίς ταχύτερες εκποιήσεις δε θα πετύχουν οι κρατικές παρεμβάσεις, λόγου χάριν το σχέδιο Εστία, αποδίδοντας τη μέχρι στιγμής, αποτυχία του σχεδίου Εστία στην ύπαρξη μεγάλου αριθμού στρατηγικών κακοπληρωτών ή/και όσων έχουν κινητή και ακίνητη περιουσία, την οποία δεν επιθυμούν να αποκαλύψουν.

Σε περίπτωση κατά την οποία, οι στρατηγικοί κακοπληρωτές αντιληφθούν ότι έχουν μια ασπίδα προστασίας, σε κάθε οικονομική κρίση, χωρίς την ύπαρξη οποιουδήποτε οικονομικού ή άλλως πώς κόστους, στο να μην εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, τότε, αυτό θα επιφέρει, δυνητικά, σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις τόσο στις τράπεζες, αλλά και ευρύτερα στην οικονομία.

Στο σύντομο χρονικό διάστημα, που εφαρμόστηκαν οι πλειστηριασμοί, διαφάνηκε ότι, αποτελούν ένα πολύ καλό όπλο και το κυριότερο, ίσως, εργαλείο για ν’ αντιμετωπισθούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές. Με τους πλειστηριασμούς, οι στρατηγικοί
κακοπληρωτές αναγκάζονται να προσέλθουν στις τράπεζες για ρύθμιση των χρεών τους, καθότι, ένα μεγάλο ποσοστό δανειοληπτών, σύμφωνα με σχετικές έρευνες, που έχουν δημοσιευθεί, προσέρχεται για ρύθμιση λίγο πριν τον πλειστηριασμό, γεγονός που αποδεικνύει, ότι η διαδικασία του πλειστηριασμού λειτουργεί ως ισχυρό μέσο πίεσης κατά των στρατηγικών κακοπληρωτών.

Ως εκ των ανωτέρω, αποτελεί, πλέον, μονόδρομο, για το κράτος όπως προβεί στις απαραίτητες ενέργειες, λαμβάνοντας σοβαρές αποφάσεις, με σκοπό την ενεργοποίηση ισχυρών μηχανισμών, ούτως ώστε να εξαλειφθεί ή τουλάχιστον, να μειώσει, δραστικά, το φαινόμενο των στρατηγικών κακοπληρωτών. Αναμφίβολα, η περίοδος του Covid-19 αποτέλεσε τροχοπέδη σε αυτές τις προσπάθειες του κράτους, διευκολύνοντας τους στρατηγικούς κακοπληρωτές ν’ αποφύγουν το διακανονισμό των χρεών τους.

Γενικότερα, η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι έτοιμη να προστατεύσει τους ασθενέστερους δανειολήπτες, σχεδιάζοντας και εφαρμόζοντας μια «ολιστική προσέγγιση», παρέχοντας τις κατάλληλες λύσεις, τόσο σε νοικοκυριά όσο και σε επιχειρήσεις, σύμφωνα, πάντα, με τις οικονομικές δυνατότητες του κράτους. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να δημιουργήσει και υλοποιήσει το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο δε θα υπάρχει καμία προστασία για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Έφτασε η ώρα για ουσιαστικές αλλαγές στο υφιστάμενο νομικό και θεσμικό πλαίσιο ή/και ενίσχυσής τους με νέα νομοθετήματα και διαδικασίες, που, αφενός θα αποτρέψουν την ανεξέλεγκτη αύξηση των στρατηγικών κακοπληρωτών και αφετέρου θα ασκήσουν την απαραίτητη πίεση προς αυτούς.

*Δικηγόρος, Νομική Σύμβουλος, Διαμεσολαβητής στη Λέανδρος Θεοχάρους & Συνεργάτες ΔΕΠΕ