Ε. Γιολίτη: Έτσι θα αναβαθμιστεί η Δικαιοσύνη

Για τις επικείμενες μεταρρυθμίσεις στο δικαστικό σύστημα και την εισαγωγή της ηλεκτρονικής απονομής δικαιοσύνης μιλά σε συνέντευξη της στο περιοδικό Gold η Νέα Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, Έμιλυ Γιολίτη. Η υπουργός αναφέρεται παράλληλα στις προτεραιότητές της, που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων και πρωτοβουλίες για βελτιώσεις στις κεντρικές φυλακές και την αστυνομία.

 

Ποιες προτεραιότητες έχετε θέσει ως Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης;
Αποστολή μου είναι να διασφαλίσω και να προωθήσω μια ασφαλή, δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς Κύπρο. Στόχος, να πετύχω απτή πρόοδο στα εξής: μεταρρύθμισή της δικαιοσύνης και του δικαστικού συστήματος, εξέλιξη η οποία θα φέρει αποτελεσματικότητα στη διαδικασία απονομής δικαιοσύνης χωρίς αδικαιολόγητες καθυστερήσεις, ένα σωφρονιστικό σύστημα, το οποίο θα μπορεί να προετοιμάσει τους καταδικασθέντες για την επανένταξη τους και μια αστυνομική δύναμη η οποία θα στηρίζει και προωθεί το αίσθημα της ασφάλειας σε όλους τους πολίτες ανά πάσα στιγμή.
 

Πρόσφατα ανακοινώσατε την πρόθεσή σας να προωθήσετε δύο συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Η μια αφορά στη δικαστική άδεια έφεσης από το Πρωτόδικο Δικαστήριο στο Εφετείο, η οποία θα παραχωρείται στη βάση κριτηρίων και η άλλη σχετίζεται με τη σύσταση δικαστηρίου μικροδιαφορών. Πώς αυτές οι πρωτοβουλίες θα βοηθήσουν στην εξάλειψη των καθυστερημένων υποθέσεων και των ακόμα μεγαλύτερων προβλημάτων που αυτή η στρέβλωση δημιουργεί στο κυπριακό νομικό σύστημα;
Τα τρέχοντα νομοσχέδια για τη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης, τα οποία έχουν επιστραφεί στο υπουργείο για περαιτέρω διαβούλευση, αφορούν κυρίως διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Με τις δύο πρωτοβουλίες που προαναφέρατε επιδιώκουμε την εισαγωγή μεταρρυθμίσεων επί διαδικαστικών θεμάτων, μεταρρυθμίσει οι οποίες θα συμπληρώσουν τον στόχο της επίτευξης ταχύτερου και αποδοτικότερου δικαστικού συστήματος. Η πρώτη πρωτοβουλία προβλέπει ότι  ο αιτών θα ζητεί άδεια πριν ασκήσει έφεση στο Εφετείο. Σε ότι αφορά τη δεύτερη πρωτοβουλία, αφορά τη διαδικασία επίλυσης μικροδιαφορών-όχι δικαστήριο-σύμφωνα με την οποία προσφυγές για συγκεκριμένες κατηγορίες που αφορούν ποσά κάτω από ένα συμφωνημένο όριο, θα κατατίθενται ηλεκτρονικά και οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από δικαστή εντός καθορισμένου χρονικού πλαισίου.
 
Μια πλήρης αναθεώρηση των απαρχαιωμένων Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας αποτελεί σημαντικό κομμάτι  της προγραμματισμένης μεταρρύθμισης του συστήματος δικαιοσύνης. Ποιες αλλαγές θα γίνουν και πότε αναμένεται να τεθούν σε ισχύ;
Οι Κανονισμοί Πολιτικής Δικονομίας περιλαμβάνουν 64 εντολές, οι οποίες  διέπουν τα έξι στάδια μιας υπόθεσης. Πρόκειται για διαδικαστικούς κανονισμούς, οι οποίοι ίσχυαν στα αγγλικά δικαστήρια πριν από την ανεξαρτησία της Κύπρου το 1960. Από τότε, έγιναν μόνο μερικές τροποποιήσεις επί των κανονισμών αυτών. Όλοι συμφωνούν ότι η επικαιροποίηση αυτών των κανόνων αποτελεί προϋπόθεση για κάθε επιτυχημένη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος στην Κύπρο, εξού και το έργο, που χρηματοδοτείται από την ΕΕ, το οποίο διεξήχθη από ομάδα εμπειρογνωμόνων σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή Κανονισμού που έχει συσταθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο και περιλαμβάνει δικαστές όλων των επιπέδων, δικηγόρους και καταχωρητές. Η τελική έκθεση, μαζί με τους νέους κανόνες, υποβλήθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο τον Ιούνιο του 2019 και επιτεύχθηκε κατ ' αρχήν έγκριση. Επί του παρόντος, οριστικοποιείται η μετάφραση στα ελληνικά και αναμένεται να ακολουθήσει τους επόμενους μήνες η επίσημη έγκριση των νέων κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας από το Ανώτατο Δικαστήριο, σύμφωνα με το άρθρο 163 του Συντάγματος.
 
Η εισαγωγή ενός Ηλεκτρονικού Συστήματος Απονομής Δικαιοσύνης που θα ψηφιοποιήσει τη λειτουργία των δικαστηρίων είναι επίσης μια άλλη σημαντική πτυχή της προτεινόμενης μεταρρύθμισης, αλλά τρία χρόνια μετά τη δημοσίευση των προσφορών, η διαδικασία αξιολόγησης βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Για ποιους λόγους παρατηρείται τόσο μεγάλη καθυστέρηση και πώς σκοπεύετε να επιταχύνετε την ψηφιοποίηση του συστήματος δικαιοσύνης;
Η διαδικασία δημόσιου διαγωνισμού που ακολουθείται στην Κύπρο είναι γεμάτη εμπόδια και καθυστερήσεις, από την υποβολή μέχρι και το αποτέλεσμα. Τούτου λεχθέντος, το νεοσυσταθέν Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας & Ψηφιακής Πολιτικής, με επικεφαλής τον Κυριάκο Κόκκινο, έχει κάνει σημαντικά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση και το φθινόπωρο του 2020 αναμένουμε να δούμε την εφαρμογή ενός συστήματος ηλεκτρονικής δικαιοσύνης μικρής κλίμακας, το οποίο περιλαμβάνει εγγραφή υποθέσεων, αρχειοθέτηση ηλεκτρονικών δικαστικών εγγράφων και ηλεκτρονικές πληρωμές. Θα είναι, επίσης, προσβάσιμο από το δικαστικό σώμα, τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Το όλο project της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης είναι ένα πολύ μεγάλο έργο, η πλήρης ανάπτυξη του οποίου θα διαρκέσει 2-3 χρόνια, αλλά από σήμερα μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο.
 
Ποια τα σχέδια για τη μεταρρύθμιση της αστυνομικής δύναμης της Κύπρου, την πρώτη μεγάλη αναδιοργάνωση του Σώματος από την ίδρυση της Δημοκρατίας; Πρόκειται να ολοκληρωθούν μέχρι το 2023; Τι συνεπάγονται αυτές οι μεταρρυθμίσεις; Έχει αλλάξει κάτι όσον αφορά την ημερομηνία ολοκλήρωσης;
Το 2023 είναι πολύ μακριά. Ενώ η γενικότερη αναμόρφωση μπορεί να πάρει κάποιο χρόνο, εξετάζουμε πιο άμεσα μέτρα για να αυξήσουμε το αίσθημα ασφάλειας μέσα στην κοινότητά μας. Μια πιο αποτελεσματική αξιοποίηση των αστυνομικών πόρων, για παράδειγμα, μπορεί να επιτευχθεί βραχυπρόθεσμα με τη συμπλήρωση της υποδομής του Αστυνομικού Τμήματος με διοικητικό/γραμματειακό προσωπικό και την ενίσχυση έτσι των περιπολιών. Επίσης, για τα θέματα διαφθοράς χρειάζονται περαιτέρω εξωτερικοί έλεγχοι. Η θεσμική ακεραιότητα της διαδικασίας είναι επίσης υψίστης σημασίας, αν θέλουμε να επιτύχουμε αποτελέσματα στα θέματα διαφθοράς.
 
Ένα από τα πρώτα πράγματα που κάνατε μετά την υπουργοποίηση σας ήταν να επισκεφθείτε τις Κεντρικές Φυλακές. Ποια ήταν η συνολική εικόνα που αποκομίσατε για τον τρόπο με τον οποίο το σωφρονιστικό ίδρυμα τυγχάνει διαχείρισης; Έχετε ιδέες για το πώς μπορούν να βελτιωθούν τα πράγματα;
Οι κεντρικές φυλακές και ο τρόπος με τον οποίο εξυπηρετούν τον ευρύτερο σκοπό τους είναι υψίστης σημασίας για κάθε σύγχρονη κοινωνία. Έχω πολλές ιδέες για τη βελτίωση της τρέχουσας κατάστασης, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης χρήσης της κοινωνικής εργασίας για ανήλικους παραβάτες, ενός προγράμματος προσωρινής στέγασης που θα βοηθήσει στη μετάβαση από τη φυλακή πίσω στην Κοινότητα (σπίτι στα μισά του δρόμου) και ένα σχέδιο κινήτρων για την απασχόληση, όπου οι εργοδότες θα αποκτήσουν κάποιο όφελος/κίνητρο για την πρόσληψη πρώην κρατούμενων. Όλες αυτές οι πρωτοβουλίες αποσκοπούν στη διατήρηση των πρώην καταδίκων μακριά από τη φυλακή, στην αποσυμφόρηση των φυλακών από τον υπερπληθυσμό, τη μείωση των δαπανών για τις σωφρονιστικές εγκαταστάσεις και την προώθηση μιας δικαιότερης και πιο ασφαλούς κοινότητας για όλους μας.