M. Καμμάς: Καθοριστικός ο ρόλος τραπεζών στην επίλυση προβλημάτων

Θωρακισμένο παρουσιάζεται το κυπριακό τραπεζικό σύστημα για αντιμετώπιση της κρίσης που προκλήθηκε από την εξάπλωση της πανδημίας, ενώ σε σχέση με το 2013 τα τραπεζικά ιδρύματα αποτελούν πλέον μέρος της λύσης για αντιμετώπιση των προκλήσεων και επίλυση προβλημάτων. Αυτό επισημαίνει σε συνέντευξη του στο InBusinessNews o Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, Μιχάλης Καμμάς, ο οποίος τονίζει πως η άριστη σχέση και συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ομοσπονδία ενισχύουν τις προσπάθειες για λήψη και εφαρμογή ορθών, αποτελεσματικών και βιώσιμων επιλογών.

Παράλληλα, ο κ. Καμμάς επισημαίνει πως ο Σύνδεσμος ενήργησε άμεσα για την παραχώρηση κάθε δυνατής ευκολίας και υπηρεσίας προς τους πολίτες. Χαρακτηρίζει πρώιμη την όποια συζήτηση για κρατική στήριξη τραπεζών, καθώς αυτό που προέχει, όπως με έμφαση τονίζει είναι  η στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Στα θετικά της κρίσης ο Γενικός Διευθυντής του ΣΤΚ συγκαταλέγει την ολοένα και περισσότερη χρήση της τεχνολογίας, επισημαίνοντας πως αυτό το μομέντουμ θα πρέπει να αξιοποιηθεί, ανοίγοντας τον δρόμο για επενδύσεις, συνέργειες, εξαγορές και συγχωνεύσεις και δημιουργία εφαρμογών που θα ωθήσουν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας.


Ποιες επαφές και ποιος ήταν ο συντονισμός του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου με την ΕΑΤ για τα μέτρα που έλαβαν και αναμένεται να λάβουν οι κυπριακές τράπεζες με στόχο την αντιμετώπιση της πανδημίας;
Κοιτάξτε, τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και διεθνές ή για την ακρίβεια σε ευρωπαϊκό οι τράπεζες, από την αρχή αυτής της νέας περιπέτειας επεξεργάζονται λύσεις και καλές πρακτικές, προτείνουν ιδέες και εργαλεία στις αρμόδιες εποπτικές αρχές και βρίσκονται σε τακτική επικοινωνία και συντονισμό με κρατικές υπηρεσίες και κυρίως με το Υπουργείο Οικονομικών.

Σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οι θέσεις του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου μεταφέρονται μέσω της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ομοσπονδίας, της οποίας είμαστε πλήρες μέλος, με ενεργό συμμετοχή και κατέχοντας μία προεδρία και μία αντιπροεδρία σε επιτροπές της. Θα πρέπει να υπογραμμίσω ότι αυτή η ενεργός εμπλοκή και η άριστη σχέση και συνεργασία που η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ομοσπονδία έχει με τον Σύνδεσμο Τραπεζών Κύπρου, αποτελούν δύο πολύ χρήσιμα στοιχεία που ενδυναμώνουν τη φωνή της χώρας μας και ενισχύουν τις προσπάθειες των τραπεζών μας για λήψη και εφαρμογή ορθών, αποτελεσματικών και βιώσιμων επιλογών.

Την ίδια ώρα, καθοριστικής σημασίας είναι η παραγωγική συμμετοχή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου στα ευρωπαϊκά κέντρα λήψης αποφάσεων και κυρίως σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η ανοικτή γραμμή επικοινωνίας και η συνεργασία που οι τράπεζες διατηρούν με την Κεντρική Τράπεζα αποτελούν σημαντικά στοιχεία για αντιμετώπιση των προκλήσεων που η οικονομία μας αντιμετωπίζει.

Σε ποιες υποδείξεις ή συστάσεις έχει προβεί ο ΣΤΚ προς τα κυπριακά τραπεζικά ιδρύματα για την καλύτερη οργάνωση και επικοινωνία των τραπεζών;
Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε ότι ο Σύνδεσμος Τραπεζών αποτελεί κομμάτι ή αν θέλετε προέκταση των ίδιων των τραπεζών. Μέσω του Συνδέσμου το τραπεζικό σύστημα της χώρας μας, συλλογικά και οργανωμένα επεξεργάζεται, αναλύει και προτείνει καλές πρακτικές προς όφελος της οικονομίας και διαφύλαξης της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Σύνδεσμος προτείνει και συντονίζει ενέργειες. Για παράδειγμα ήταν συλλογική και πολύ άμεση η απόφαση για την παραχώρηση κάθε δυνατής ευκολίας και υπηρεσίας προς άτομα που ήταν δικαιούχοι επιδομάτων αλλά δεν είχαν τραπεζικό λογαριασμό, ή δεν κατείχαν κάρτα για να μπορούν να εξυπηρετούνται από ΑΤΜ.

Ταυτόχρονα, οι ενέργειες προς στήριξη και ανακούφιση νοικοκυριών και επιχειρήσεων, κοινά μηνύματα προς τα ΜΜΕ, συντονισμός με αρμόδιες ανεξάρτητες αρχές και κρατικές υπηρεσίες, αποτελούν τα συστατικά των ενεργειών που έχουν πραγματοποιηθεί εν μέσω πανδημίας. Την ίδια ώρα, ο Σύνδεσμος λειτουργεί ως η εκφραστική φωνή του τραπεζικού συστήματος της χώρας μέσω παρεμβάσεών του, επικοινωνίας με αρχές, φορείς και πολιτικά κόμματα και διατηρώντας ανοικτή γραμμή επικοινωνίας και στενή συνεργασία με τα ΜΜΕ.

Πιστεύετε πως το κυπριακό τραπεζικό σύστημα είναι σε καλύτερη θέση σήμερα να αντιμετωπίσει αυτή την κρίση σε σχέση με το 2013; Γιατί;
Σίγουρα έχουμε ενώπιόν μας διαφορετικά δεδομένα σε πολλά επίπεδα, γεγονός που διαμορφώνει και διαφορετικές προκλήσεις μεταξύ των δύο περιόδων.

Στους κατ’ εξοχήν τραπεζικούς δείκτες, μπορούμε με σαφήνεια να πούμε ότι τα δεδομένα είναι σαφώς βελτιωμένα σε σύγκριση με το 2013. Η εν λόγω διαπίστωση απορρέει τόσο από την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών μας, η οποία είναι ευθυγραμμισμένη με υψηλότερες απαιτήσεις σε σχέση με κάποια χρόνια προηγουμένως, όσο και από την πλεονάζουσα ρευστότητα στο τραπεζικό μας σύστημα, απόρροια της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τις τράπεζες αλλά και της ομαλοποίησης των συνθηκών σε σύγκριση με την προηγούμενη κρίση.

Την ίδια ώρα, οι τράπεζες έχουν επενδύσει τόσο οικονομικό όσο και ανθρώπινο κεφάλαιο για εκσυγχρονισμό, βελτίωση των επιχειρησιακών τους πλάνων, ψηφιοποίηση εσωτερικών διαδικασιών και παρεχόμενων υπηρεσιών και βεβαίως για την πλήρη συμμόρφωση με το διαρκώς μεταβαλλόμενο εποπτικό, κανονιστικό και νομοθετικό πλαίσιο. Η ευρύτερη προσέγγιση υπαγορεύει θωράκιση του τραπεζικού συστήματος έναντι δυνητικών κινδύνων μέσω εισαγωγής πιο αυστηρών λογιστικών και εποπτικών προτύπων ή απαιτήσεων.

Όλα τα πιο πάνω αντικατοπτρίζονται στις αξιολογήσεις εξωτερικών, ανεξάρτητων παρατηρητών καθώς και στις συνεργασίες που οι τράπεζες διατηρούν με μεγάλους οργανισμούς του εξωτερικού, όπως οι ανταποκρίτριες τράπεζες. Μόνο φέτος οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες του τόπου έχουν πετύχει νέες συνεργασίες, με τραπεζικά ιδρύματα κολοσσούς του εξωτερικού όπως είναι η HSBC και η JP Morgan.

Με απλά λόγια μπορούμε να πούμε πως συγκρίνοντας το 2013 με το 2020, οι τράπεζες έχουν βελτιώσει τις συνθήκες και τα δεδομένα που τις αφορούν σε τέτοιο βαθμό που από μέρος του προβλήματος, σήμερα αποτελούν μέρος της λύσης και διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο επίλυσης των προβλημάτων και των προκλήσεων που απορρέουν από την παγκόσμια, υγειονομική κρίση.

Ποια η συμβολή της τεχνολογίας και πως θα μπορούσε να αξιοποιηθεί καλύτερα για την καθημερινή λειτουργία των τραπεζών και την εξυπηρέτηση πελατών;
Οι επενδύσεις αλλά και η αποφασιστικότητα των τραπεζών για αξιοποίηση της τεχνολογίας, προς βελτίωση του επιπέδου εξυπηρέτησης, μείωση του λειτουργικού κόστους, αμεσότητας στις συναλλαγές και βεβαίως ενίσχυσης των επιπέδων ασφάλειας αποτελεί μια διαδικασία η οποία εδώ και χρόνια πραγματοποιείται. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις οι τράπεζες έπρεπε να πείσουν για την ανάγκη εκσυγχρονισμού των διαδικασιών και να προωθήσουν μέσω παροχής κινήτρων και επικοινωνίας τα νέα κανάλια εξυπηρέτησης, κινήσεις οι οποίες είχαν ένα βαθμό δυσκολίας καθότι δεν έγιναν ιδιαίτερα θετικά αποδεκτές από πολίτες, όπως πολλές φορές συμβαίνει με κάθε νέα αλλαγή.

Παρόλα αυτά, το νέο πλαίσιο υπηρεσιών το οποίο βασίζεται στην ψηφιακή τεχνολογία έχει βοηθήσει τα μέγιστα κατά την περίοδο της πανδημίας και του lockdown, έχοντας δώσει λύσεις σε πολύ κόσμο πετυχαίνοντας άμεση και αποτελεσματική εξυπηρέτηση αλλά και αποφυγή επίσκεψης σε ένα τραπεζικό υποκατάστημα. Η εξοικείωση περισσότερων πολιτών με την τεχνολογία και η ψηφιακή επιτάχυνση διαδικασιών και υπηρεσιών, τόσο σε ιδιωτικές επιχειρήσεις όπως οι τράπεζες όσο και στον δημόσιο τομέα κατά τις τελευταίες εβδομάδες αποτελούν κατάκτηση για την κοινωνία μας, στην οποία οφείλουμε να χαράξουμε τη μελλοντική πορεία της κυπριακής οικονομία.

Δημοσιεύματα στο εξωτερικό αναφέρουν πως οι ευρωπαϊκές τράπεζες ίσως χρειαστούν κρατική στήριξη; Πόσο ορατό είναι ένα τέτοιο ενδεχόμενο για κυπριακές τράπεζες;
Λαμβάνοντας υπόψη τις δυσμενείς συνθήκες που δημιουργούνται σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, οι προκλήσεις που ο τραπεζικός τομέας αντιμετωπίζει διεθνώς λόγω της πανδημίας είναι πολλές και σύνθετες. Την ίδια ώρα, οι τράπεζες εφαρμόζουν σειρά μέτρων στήριξης και ανακούφισης των οικονομιών, χρησιμοποιώντας χρήματα των μετόχων και καταθετών τους σε ένα αβέβαιο και μεταβαλλόμενο παγκόσμιο περιβάλλον λόγω της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί. Αυτά τα δεδομένα δημιουργούν ένα νέο πλέγμα προκλήσεων για τον τραπεζικό τομέα, τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων, του οποίου η έκταση θα διαφανεί την επόμενη χρονιά, ίσως και παραπέρα.

Οι εποπτικές ρυθμίσεις και απαιτήσεις σε συνδυασμό με την πορεία εξόδου της οικονομίας από την κρίση της πανδημίας, αποτελούν τις κυριότερες παραμέτρους που θα καθορίσουν και την πορεία του τραπεζικού τομέα. Αναλόγως των γηγενών συνθηκών που θα επικρατήσουν σε κάθε χώρα, θα κριθεί και κατά πόσον κάποια τραπεζικά ιδρύματα δυνατόν να χρειαστούν κάποιου είδους στήριξη. Θα πρέπει την ίδια ώρα, να σημειώσουμε ότι είναι πολύ διαφορετικά, πλέον, τα δεδομένα σε σχέση με τις κρατικές παρεμβάσεις στον τραπεζικό τομέα, αφού η ΕΕ είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε θέματα κρατικών ενισχύσεων, ενώ παράλληλα έχουν δημιουργηθεί διαδικασίες, μηχανισμοί και ταμεία που κατά την προηγούμενη κρίση. Καθοριστικός είναι πλέον ο ρόλος της ενάσκησης κοινής εποπτείας από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (Single Supervisory Mechanism, SSM) και οι διαδικασίες εξυγίανσης χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που έχουν θεσπιστεί μέσω του Ενιαίου Ταμείου Εξυγίανσης (Single Resolution Fund, SRF).

Σε κάθε περίπτωση, είναι πρώιμο να μιλάμε για διαδικασίες διάσωσης τραπεζών, καθότι προέχουν να γίνουν γρήγορα και με τέτοιο ρυθμό σημαντικά βήματα προς στήριξη των νοικοκυριών και επιχειρήσεων, δημιουργώντας θετικό αντίκτυπο σε όλο το φάσμα της οικονομικής δραστηριότητας και συνεπώς και στον τραπεζικό τομέα. Στόχος θα πρέπει να είναι να βγούμε από αυτή τη προσωρινή κρίση στο τομέα της υγείας με το λιγότερο δυνατό κόστος.

Μέσα από την όποια κρίση προκύπτουν και ευκαιρίες. Ποιες ευκαιρίες προκύπτουν για τον κυπριακό τραπεζικό τομέα;
Αδιαμφησβήτητα, η μεγαλύτερη ευκαιρία που απορρέει από τη σημερινή κρίση είναι η δυνητική αξιοποίηση της τεχνολογίας, η επέκταση του ψηφιακού εγγραμματισμού και η επένδυση σε νεοφυείς επιχειρήσεις που ασχολούνται με την έρευνα και ανάπτυξη τεχνολογικών λύσεων και εφαρμογών.

Αναφέρομαι σε ένα πεδίο το οποίο μέχρι πρόσφατα περιοριζόταν κυρίως σε επίπεδο διακηρύξεων, μακροχρόνιου σχεδιασμού και στόχευσης και εν πολλοίς σε προσδοκία για να εισέλθει η χώρα μας σε επίπεδο ψηφιακής μεταρρύθμισης. Η πανδημία ώθησε σχεδόν όλους μας στον κόσμο της τεχνολογίας, είτε για διεκπεραίωση της εργασίας είτε για εξασφάλιση υπηρεσιών. Αυτό το μομέντουμ είναι καθοριστικής σημασίας και πρέπει να αξιοποιηθεί στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Οι τράπεζες εδώ και καιρό τόσο εσωτερικά, όσο και σε επίπεδο αναζήτησης επιλογών χρηματοδότησης καλών ιδεών, εξερευνούσαν τις επιλογές που είχαν μπροστά τους. Πιστεύω ακράδαντα ότι η σημερινή συγκυρία θα ενισχύσει σημαντικά το πεδίο της τεχνολογίας και της ψηφιοποίησης, ανοίγοντας τον δρόμο για επενδύσεις, συνέργειες, εξαγορές και συγχωνεύσεις και δημιουργία εφαρμογών που θα ωθήσουν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας.