Γενικός Ελεγκτής: Το Υπουργείο Οικονομικών θα ελέγχω, όχι τις τράπεζες
13:05 - 19 Μαΐου 2020
Τις τελευταίες ημέρες έχουν προβληθεί διάφοροι ισχυρισμοί σε σχέση με την ενδεχόμενη συμμετοχή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας υπό το καθεστώς παρατηρητή στην υπό σύσταση Επιτροπή Παρακολούθησης.
Για το λόγο αυτό η Ελεγκτική Υπηρεσία παραθέτει 8 λόγους γιατί πρέπει να είναι μέρος αυτής της Επιτροπής Παρακολούθησης.
Αναλυτικά:
1. Οι έλεγχοι από Ανώτατα Ελεγκτικά Ιδρύματα σε πραγματικό χρόνο (real-time audits) προβλέπονται στα πρότυπα που εκδίδει ο Διεθνής Οργανισμός Ανώτατων Ελεγκτικών Ιδρυμάτων (INTOSAI). Ειδικότερα, για τον έλεγχο των δράσεων των κυβερνήσεων για αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19, οι έλεγχοι σε πραγματικό χρόνο προκρίνονται από τον INTOSAI ως οι πλέον αποτελεσματικοί.
2. Η συμμετοχή, χωρίς δικαίωμα ψήφου, ως παρατηρητή σε μία Επιτροπή, δεν καθιστά τον παρατηρητή μέρος της απόφασης της Επιτροπής, ούτε και δημιουργεί οποιοδήποτε κώλυμα στη διενέργεια του ελέγχου. Αποτελεί απλώς εργαλείο ώστε ο έλεγχος να γίνεται έγκαιρα και πιο αποτελεσματικά. Ο παρατηρητής δεν έχει εξουσία να εμποδίσει τη λήψη απόφασης και συνεπώς καμία καθυστέρηση δεν μπορεί να προκληθεί από την παρουσία του. Μπορεί μόνο, έχοντας σε πραγματικό χρόνο ενημέρωση για τις αποφάσεις που λαμβάνονται, να ετοιμάσει έκθεση με ευρήματα, ώστε να ληφθούν έγκαιρα διορθωτικά μέτρα.
3. Τα ένα τρίτο των δημοσίων δαπανών διενεργούνται μέσω δημοσίων συμβάσεων στις διαδικασίες ανάθεσης των οποίων η Ελεγκτική Υπηρεσία έχει διά νόμου εντελώς ανάλογο δικαίωμα συμμετοχής ως παρατηρητής από το 1997. Η συμμετοχή αυτή ενεργούσε πάντοτε αποτρεπτικά σε φαινόμενα καταχρήσεων.
4. Κατ’ ανάλογο τρόπο, η Ελεγκτική Υπηρεσία συμμετέχει με το καθεστώς παρατηρητή στην Επιτροπή που έχει συγκροτηθεί με βάση τον Περί της Λογιστικής και Δημοσιονομικής Διαχείρισης και Χρηματοοικονομικού Ελέγχου της Δημοκρατίας Νόμο (Ν.38(Ι)/2014) με αρμοδιότητα τη διαγραφή μη εισπράξιμων οφειλών προς την Δημοκρατία. Ομοίως, συμμετέχει από το 2017 με το καθεστώς του παρατηρητή στις συνεδρίες των Δανειστικών Επιτρόπων που με βάση τον περί Δημόσιων Δανείων Νόμο (ΚΕΦ.208) διαχειρίζονται την παραχώρηση δανείων από την Δημοκρατία προς ιδιώτες.
5. Τονίζουμε ξανά ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν έχει αρμοδιότητα ελέγχου των τραπεζών ή των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Ελεγχόμενος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας θα είναι το Υπουργείο Οικονομικών και αυτοί που θα λαμβάνουν τις σχετικές αποφάσεις, δηλαδή τα μέλη της Επιτροπής Παρακολούθησης και αυτός που θα έχει τον τελικό λόγο στην λήψη αποφάσεων εκ μέρους της Δημοκρατίας. Τα βασικά κριτήρια ελέγχου θα είναι δύο:
• Υπέγραψε η Δημοκρατία οποιαδήποτε σύμβαση εγγύησης προς όφελος τρίτου προσώπου χωρίς τούτο να προβλέπεται στο νόμο και στο δυνάμει αυτού εκδιδόμενο Διάταγμα;
• Κατέβαλε η Δημοκρατία οποιαδήποτε πληρωμή σε πιστωτικό ίδρυμα χωρίς τούτο να προβλέπεται στο Νόμο, στο Διάταγμα και στην συναφθείσα για την συγκεκριμένη περίπτωση σύμβαση εγγύησης;
6. Η συμμετοχή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας με το καθεστώς παρατηρητή στις εργασίες της Επιτροπής θα συνέβαλλε ουσιαστικά στη διασφάλιση της απαιτούμενης διαφάνειας και θα διευκόλυνε και καθιστούσε πιο αποτελεσματικό τον έλεγχο ως προς τις δραστηριότητες, πράξεις και αποφάσεις της Επιτροπής. Ο εκ των υστέρων έλεγχος δεν θα μπορεί να περισώσει τα λεφτά των φορολογούμενων πολιτών, θα μπορεί μόνο να συνεισφέρει θεωρητικά στη λογοδοσία όσων θα λαμβάνουν τις αποφάσεις. Και λέμε θεωρητικά γιατί η Κυβέρνηση φρόντισε, μέσω της τελευταίας τροποποίησης του νομοσχεδίου που κατέθεσε, να καταστήσει σχεδόν αδύνατη τη λογοδοσία, αφού εισήγαγε πρόνοιες αστικής κάλυψης και εξασφάλισης από αμελείς πράξεις και παραλείψεις του ίδιου του Υπουργού και των μελών της Επιτροπής Παρακολούθησης. Ακόμη δε και στην σχεδόν αδύνατη περίπτωση που θα κληθεί κάποιος εξ αυτών να καταβάλει αποζημιώσεις, αυτές θα του καταβληθούν μετά από την Δημοκρατία, δηλαδή από τον φορολογούμενο πολίτη.
7. Το 2016 ο τότε Υπουργός Οικονομικών, με σωρεία επιχειρημάτων που εκ των υστέρων αποδείχθηκαν αβάσιμα, και με μία παρόμοιου τύπου κινδυνολογία που εκ των υστέρων αποδείχθηκε ανεδαφική, κατάφεραν να πείσουν τη Βουλή των Αντιπροσώπων να εξαιρέσει την τότε Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα από το πεδίο ελέγχου της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και στη συνέχεια να επιτρέψουν ένα κολοβό έλεγχο. Ελπίζουμε ότι η Βουλή δεν θα επιτρέψει επανάληψη της ίδιας ιστορίας.
8. Η Ελεγκτική Υπηρεσία παραμένει ταγμένη στην υπεράσπιση του δημοσίου συμφέροντος, όπως την έχει τάξει το Σύνταγμα, και θα είναι πάντοτε στη διάθεση της πολιτείας ως εργαλείο διαφάνειας και διαφύλαξης του δημόσιου συμφέροντος.