Φορολόγηση διδάκτρων ιδιωτικών σχολείων, φλέγον θέμα

Το μεγαλύτερο δώρο που μπορεί να κάνει ένας γονέας στο παιδί του είναι η γνώση μέσω σωστής, ολιστικής και ολοκληρωμένης εκπαίδευσης. Εκπαίδευσης που να περικλείει αξίες και ιδανικά με τα οποία το κάθε παιδί θα γαλουχηθεί σωστά και θα είναι άξιος πολίτης του κόσμου στο μέλλον.

Στην Κύπρο η φοίτηση για κάθε παιδί είναι υποχρεωτική είτε φοιτά σε ιδιωτικό είτε σε δημόσιο σχολείο με βάση τον Περί Δημοτικής Μέσης Εκπαίδευσης Νόμο 24 (Ι) του 1993 και Νόμο 220 (1) του 2004, Υποχρεωτική φοίτηση και παροχή Δωρεάν Παιδείας.

Σήμερα στα δημόσια δημοτικά σχολεία φοιτούν περίπου σαράντα εννέα χιλιάδες μαθητές που συνεχίζουν μετέπειτα τη φοίτησή τους σε δημόσια σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Από την άλλη πλευρά περίπου εννέα χιλιάδες εννιακόσιοι (9900) μαθητές φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και αποτελούν περίπου το  19 %  του μαθητόκοσμου της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ περίπου τέσσερις χιλιάδες εξακόσιοι (4600) μαθητές φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και αποτελούν περίπου το 10% όλων μαθητών.

Τα δίδακτρα για τα ιδιωτικά σχολεία κυμαίνονται από €5,000 έως €7,500 ετησίως και είναι πολύ χαμηλότερα σε σχέση με το κόστος ανά μαθητή, σε σύγκριση με τα δημόσια σχολεία. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας το κόστος ανά μαθητή στη δημόσια πρωτοβάθμια εκπαίδευση βρίσκεται στις έξι χιλιάδες τριακόσια οκτώ ευρώ (€6,308) ενώ για την δευτεροβάθμια εκπαίδευση το ποσό ανέρχεται στις εννέα χιλιάδες τετρακόσια είκοσι οκτώ ευρώ (€9,428) ανά μαθητή.

Ως εκ τούτου, για κάθε μαθητή που επιλέγει να φοιτήσει σε ιδιωτικό σχολείο η κυβέρνηση εξοικονομεί ουσιαστικά δέκα χιλιάδες ευρώ (€10,000) ετησίως.

Από αυτούς τους πρώτους υπολογισμούς, βλέπουμε αναμφισβήτητα ότι το κυπριακό κράτος εξοικονομεί εκπαιδευτική δαπάνη αφού μια μερίδα μαθητών φοιτά στην ιδιωτική εκπαίδευση.

Εύλογα θα μπορούσα να πω ότι απορρέει μια χορηγία προς στα δημόσια οικονομικά της χώρας μας από τους γονείς που αποφασίζουν να στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία μέσω των διδάκτρων που πληρώνουν και που αυτό το ποσό φορολογείται.

Το οξύμωρο σε αυτή την κατάσταση είναι ότι το κράτος αντί να αναγνωρίζει την εισφορά αυτή και να ευνοεί την περαιτέρω ανάπτυξη της ιδιωτικής εκπαίδευσης, φαίνεται να τιμωρεί τους γονείς με την επιβολή περαιτέρω φορολογίας στο συνολικό τους ετήσιο εισόδημα για το λόγο ότι τα παιδιά τους φοιτούν στην ιδιωτική εκπαίδευση.

Ευλόγως θα διερωτάται κανείς γιατί καταλήγω σε αυτό το συμπέρασμα.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι που με οδήγησαν σε αυτό το συμπέρασμα όμως θα επικεντρωθώ σε έναν σημαντικό λόγο, αν και είμαι σε θέση να αναπτύξω πολλούς, γιατί η στάση που επικρατεί αυτή τη στιγμή εκ μέρους του κράτους προς τους γονείς θα τολμήσω να πω, θεωρείται τιμωρητική.

Για πρακτικούς λόγους και για να γίνω πιο κατανοητός, θα αναφέρω το εξής παράδειγμα.

Τα περισσότερα ιδιωτικά σχολεία προσφέρουν το δικαίωμα στους καθηγητές και στο προσωπικό του σχολείου να εγγράψουν τα παιδιά τους στο ιδιωτικό σχολείο που εργάζονται οι γονείς προσφέροντας τους μειωμένα ή και δωρεάν δίδακτρα σε ορισμένες περιπτώσεις.
Αξιοσημείωτο, είναι το γεγονός ότι αν και τα παιδιά των εκπαιδευτικών στα ιδιωτικά σχολεία επωφελούνται με έκπτωση ή με δωρεάν φοίτηση στο σχολείο στο οποίο οι γονείς τους αποτελούν εργαζόμενο προσωπικό, με βάση την Κυπριακή νομοθεσία αυτό το ‘προνόμιο’ θεωρείται ως παροχή σε είδος η έκπτωση που δίδεται στους γονείς. Το αποτέλεσμα είναι αυτή η έκπτωση διδάκτρων ή η δωρεάν εκπαίδευση που προσφέρεται από το σχολείο, να προστίθενται στα ετήσια εισοδήματα των γονέων κατά το στάδιο της καταγραφής φορολογικής δήλωσης. Διευκρινίζοντας, επιτρέψτε μου να παρουσιάσω το παρακάτω παράδειγμα:

Αν υποθέσουμε ότι ο Α εκπαιδευτικός σε ιδιωτικό σχολείο -για σκοπούς παραδείγματος- έχει ετήσιο εισόδημα σαράντα χιλιάδες ευρώ ετησίως, ενώ τα δίδακτρα φοίτησης του παιδιού του στο ιδιωτικό σχολείο που εργάζεται είναι δέκα χιλιάδες ευρώ ετησίως. Το σχολείο δίνει το δικαίωμα στον εκπαιδευτικό να εγγράψει το παιδί του στο σχολείο με 50% έκπτωση επί των σχολικών διδάκτρων. Σε αυτή την περίπτωση αν υποθέσουμε για σκοπούς παραδείγματος τα δίδακτρα είναι της τάξεως των δέκα χιλιάδων ευρώ αυτό σημαίνει ότι με την έκπτωση 50% ο εκπαιδευτικός – γονέας θα καταβάλει στο σχολείο πέντε χιλιάδες ευρώ.

Όσον αφορά τις πέντε χιλιάδες ευρώ οι οποίες του δόθηκαν ως έκπτωση προστίθενται στο ετήσιο εισόδημά του καθώς σύμφωνα με τη νομοθεσία θεωρούνται ως παροχή σε είδος. Δηλαδή εκεί που ο εκπαιδευτικός-γονέας, θα φορολογούνταν στις σαράντα χιλιάδες ευρώ προστίθενται οι πέντε χιλιάδες ευρώ που θεωρούνταν ως η έκπτωση την  οποία έχει λάβει, με αποτέλεσμα να φορολογείται στο συνολικό ποσό των σαράντα πέντε χιλιάδες ευρώ.

Από το πιο πάνω παράδειγμα αντιλαμβανόμαστε ότι το πλεονέκτημα που παίρνει το κράτος να απαλλάσσεται από ένα κόστος φοίτησης των παιδιών στο δημόσιο τομέα το ίδιο το κράτος «τιμωρεί» τον ιδιωτικό τομέα που απαλλάσσει το κράτος από αυτό το κόστος επιβάλλοντάς του φορολογία επί των εισοδημάτων των γονέων. Θεωρώ ότι αυτό το μέτρο είναι άδικο και αντικρούεται προς την πολιτική που άλλες ευρωπαϊκές χώρες ακολουθούν.

Τί εννοώ επί τούτου; Προς τεκμηρίωση των άνωθεν και αναφερόμενος στις αρχές που διέπουν την Ευρωπαϊκή Ένωση για ελεύθερη διακίνηση, να αναφέρω επίσης το εξής παράδειγμα.

Ας υποθέσουμε ότι ένας γονέας που προέρχεται από άλλη Ευρωπαϊκή χώρα εξασκεί το δικαίωμα του για ελεύθερη διακίνηση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη χώρα καταγωγής του ο πολίτης αυτός έχει το δικαίωμα να στείλει τα παιδιά του σε οποιοδήποτε ιδιωτικό σχολείο επιθυμεί καθώς σύμφωνα με την νομοθεσία της χώρας του λαμβάνει οικονομική βοήθεια, υπό τη μορφή φορολογικών ελαφρύνσεων ή επιδομάτων που του καταβάλλονται από τις δημόσιες αρχές έτσι ώστε να επιλέγει σε ποιο σχολείο θέλει να φοιτήσουν τα παιδιά του.

Από τη στιγμή που ο γονέας επιλέγει να μετακομίσει εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο που επιτρέπει την ελευθερία διακίνησης και σύμφωνα με το θεμελιώδες αυτό δικαίωμα, θα τύχει δυσμενέστερης προσέγγισης καθώς εγγράφοντας τα παιδιά του σε ιδιωτικό σχολείο στην Κύπρο, θα πρέπει να καταβάλει επιπρόσθετο φόρο και ιδιαίτερα εάν αυτός ο γονιός θα τύχει να είναι και καθηγητής στο εν λόγω σχολείο.

Με αυτό το παράδειγμα, θα τολμούσα να πω ότι η φορολογία των διδάκτρων με βάση την νομοθεσία αποτελεί αντισταθμιστικό παράγοντα στο να αποφασίσει ένας γονέας και δη εκπαιδευτικός, να εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής του και να έρθει στην Κύπρο να εργαστεί και πόσο μάλλον να φοιτήσει το παιδί του σε ιδιωτικό σχολείο, λόγω της επιπρόσθετης φορολογίας που θα υποστεί.

Εν κατακλείδι θα έλεγα ότι η πολιτική που υπάρχει αυτή τη στιγμή και εφαρμόζεται αντικρούει τα θεμελιώδη άρθρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν στην ελεύθερη διακίνηση των υπηκόων της κάθε χώρας μέλους της ΕΕ. Η ελεύθερη παροχή υπηρεσιών και η διακίνηση αποτελεί επικουρική ελευθερία σε σχέση με τις άλλες θεμελιώδεις ελευθερίες σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.  

Σάββας Σαββίδης
Δικηγόρος – Συνεταίρος
Michael Kyprianou & Co LLC