Κόκκινα δάνεια και COVID-19
17:30 - 02 Νοεμβρίου 2020
H Κορωνοιός εποχή, αποτελεί μία από τις μεγάλες προκλήσεις που (θα) έχουν να αντιμετωπίσουν οι τράπεζες και η κυπριακή οικονομία και κοινωνία, γενικότερα, σε σχέση με τα Κόκκινα Δάνεια. Η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, είναι ένα στοίχημα, το οποίο, δυστυχώς, δεν έχει επιτευχθεί από το 2013 μέχρι σήμερα, ασχέτως των διαφόρων προσπαθειών που έγιναν.
Εκ μέρους των Τραπεζών, εφαρμόστηκαν όλο αυτό το διάστημα, για το χειρισμό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η ανταλλαγή περιουσιακών στοιχείων –κυρίως ακίνητης περιουσίας- με το χρέος/δάνειο, οι ομαδοποιημένες πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων, ο διορισμός του Manager/Receiver σε επιχειρήσεις , οι εκποιήσεις ακινήτων αλλά και η πώληση ακινήτων σε «καλούς» πελάτες των Τραπεζών. Όλα αυτά τα εργαλεία σε συνδυασμό με άλλα μέτρα χρησιμοποιούνται από τις Τράπεζες, τόσο ξεχωριστά όσο και ταυτόχρονα, αναλόγως της υπόθεσης, για την ταχύτερη είσπραξη του χρέους, ασχέτως εάν καταλήγουν σε καταχρηστικές διαδικασίες και δημιουργούν κοινωνικό πρόβλημα.
Σκοπός των Τραπεζών ήταν και είναι , η ταχύτερη, από λογιστικής πλευράς, βελτίωση του ισολογισμού τους και μείωση των σταθμισμένων στοιχείων ενεργητικού με τις πωλήσεις χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων. Επίσης, η κατοχή και μετέπειτα πώληση των ακινήτων από τις τράπεζες βοηθάει στην κερδοφορία των Τραπεζών νοούμενου ότι οι προβλέψεις των τιμών στις οποίες θα κυμανθεί η αγορά ακινήτων στο άμεσο μέλλον, θα είναι προσιτή για τη πώληση τους ώστε να εισπράξουν και βεβαίως, να μπορέσουν να διαχειριστούν και τις εποπτικές πιέσεις σε σχέση με το συγκεκριμένο ζήτημα.
Είναι εμφανές, ότι, οι Τράπεζες, έχουν τη δεσπόζουσα θέση, η οποία δημιουργεί σχέση ανισότητας και δημιουργηθεί άδικη μεταχείριση προς αρκετούς « αδύνατους» οικονομικά δανειολήπτες, που αντιμετωπίζονται με καταχρηστικά μέτρα. Φυσικά, αυτή την δεσπόζουσα θέση των Τραπεζών, την ενίσχυσαν οι βουλευτές, εφόσον ψηφίστηκαν νομοθεσίες υπερ των Τραπεζών χωρίς δικλείδες προστασίας του πολίτη/πελάτη Τραπεζών με αποτέλεσμα ο δανειολήπτης να βρίσκεται εκτεθειμένος εφόσον δεν μπορεί να απευθυνθεί σε κάποιο φορέα για μια δίκαιη λύση στο πρόβλημα του
Και τώρα, με το COVID-19, έχουμε, επιπλέον, να αντιμετωπίσουμε και τα αποτελέσματα των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, όπως, η μείωση μισθών, η ανεργία, το κλείσιμο επιχειρήσεων, η λήξη των σχεδίων κρατικής στήριξης για τις περισσότερες επιχειρήσεις και εργαζόμενους, η λήξη της περιόδου αναστολής δόσεων δανείων κλπ.
Η έλλειψη ρευστότητας είναι ένα σοβαρότατο θέμα, που στην ουσία δεν διορθώθηκε σημαντικά από το 2013, με εξαίρεση κάποιους τομείς μόνον, και αποδεικνύεται από την πλειάδα των κόκκινων δανείων που παραμένουν χωρίς βιώσιμες λύσεις και τώρα διογκώνεται ακόμα περισσότερο.
Η πανδημία θα δημιουργήσει τάση για ακόμα περαιτέρω αύξηση των κόκκινων δανείων και εδώ δημιουργείται μεγάλη πρόκληση από τις τράπεζες να εισπράξουν τα χρέη αλλά ταυτόχρονα και μια μεγάλη πρόκληση για το Κράτος να αντιμετωπίσει το οικονομικό πρόβλημα που προκύπτει στην κοινωνία.
Ενδεχομένως, θα πρέπει να υιοθετηθούν και άλλοι τρόποι αντιμετώπισης των κόκκινων δανείων για την ομαλότητα της οικονομίας ώστε να μην προκύψει μέγιστο κοινωνικό θέμα. Είμαστε λοιπόν σε ένα κρίσιμο στάδιο, όπου, θα πρέπει να αξιολογήσει το Κράτος, με μεγαλύτερη σοβαρότητα και ευαισθησία, τις επιλογές που υπάρχουν για επίλυση των κόκκινων δανείων με έμφαση στην ευημερία της κοινωνίας και όχι μόνον του Τραπεζικού Συστήματος και κάποιων ευνοημένων του συστήματος.
Για παράδειγμα να δώσει περισσότερες δικαιοδοσίες στον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο ώστε να μπορεί να επέμβει στις Αναδιαρθρώσεις και να έχει βαρύτητα η απόφαση του ή/και η σύσταση του. Επίσης, η αναθεώρηση του Πλαισίου Αφερεγγυότητας ώστε να γίνουν προσιτά τα σχέδια αναδιάρθρωσης προς τους οφειλέτες είτε είναι δανειολήπτες είτε εγγυητές. Περαιτέρω, να μπορεί να γίνεται έλεγχος του «Manager/Receiver» ανά πάσα στιγμή ότι δουλεύει αμερόληπτα. Εν συνεχεία, να γίνει αναγκαστική η εισαγωγή του «Examinership» ( εξεταστή) σε προβληματικές επιχειρήσεις.
Ακόμα, η δημιουργία μιας «κακής» Τράπεζας για συγκεκριμένες περιπτώσεις θα ήταν βοηθητική και τελευταίο αλλά όχι έσχατο , να υιοθετηθεί άμεσα, είναι η διαδικασία Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας, όπου είναι μια «win-win» επίλυση προς όφελος όλων των μερών για την επίτευξη δίκαιης αναδιάρθρωσης των δανείων πριν αρχίσουν όλα τα υπόλοιπα μέτρα.
Ειδικά η διαμεσολάβηση, είναι σημαντική τόσο για τις τράπεζες όσο και για τους δανειολήπτες, καθώς βοηθά στην απάλειψη καθυστερήσεων και κατηγοριοποίηση δανείων ως μη εξυπηρετούμενα, συμβάλλοντας παράλληλα στην αποτροπή δικαστικών διαδικασιών ή εκποιήσεων. Σημειώσατε, ότι, η διαμεσολάβηση για καθυστερημένες οφειλές εφαρμόζεται με επιτυχία στο Ηνωμένο Βασίλειο. Συγκεκριμένα, ο Σύνδεσμος Διαμεσολαβητών Δανείων σε Καθυστέρηση έχει επιτύχει λύσεις στο 82% των υποθέσεων που χειρίστηκε.
Αναμένω ότι το Υπουργείο Οικονομικών, η Βουλή των Αντιπροσώπων, η Κεντρική Τραπεζα , οι Τράπεζες και τα διάφορα νομικό-χρηματοοικονομικά Lobby και συμφέροντα θα επιτρέψουν να δημιουργηθεί ένα πιο ολοκληρωμένο και δίκαιο σύστημα για επίλυση των κόκκινων δανείων με σκοπό βέβαια την είσπραξη τους αλλά περισσότερο προσιτό , όσο γίνεται , πριν είναι αργά, σε σχέση με τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που θα προκύψουν στη Χώρα μας με μαθηματική ακρίβεια.
*Ειδική Νομικός Σύμβουλος-Διαμεσολαβητής/Σύμβουλος Αφερεγγυότητας