Η «βίβλος» για προσέλκυση ξένων επενδύσεων

Ενδιαφέροντα στοιχεία για το πόσο ελκυστική είναι η Κύπρος για ξένους επενδυτές εξάγονται από τα αποτελέσματα έρευνας που διενήργησε η EY με τίτλο «πως μπορεί η Κύπρος να ενισχύσει την επενδυτική ελκυστικότητα της για να οικοδομήσει ένα βιώσιμο μέλλον» (How can Cyprus enhance its investment attractiveness now to build a sustainable future).

Όπως προκύπτει, μεγάλος αριθμός ξένων επενδυτών βλέπει ως ελκυστική την Κύπρο για επενδύσεις, ενώ αξιοσημείωτο είναι το ποσοστό των επενδυτών που δεν γνωρίζουν την πολιτική που εφαρμόζει η Κύπρος για προσέλκυση ξένων επενδύσεων.

Από τα ευρήματα, προκύπτει η μεγάλη εξάρτηση της Κύπρου από τον τουρισμό, ενώ παράλληλα οι ξένοι σε μεγάλο ποσοστό διαβλέπουν επενδυτικές ευκαιρίες στο ενδεχόμενο επανένωσης του νησιού.

Μεγάλο ποσοστό βλέπει επενδυτικές ευκαιρίες μετά το τέλος της πανδημίας στην Κύπρο, την οποία πιστώνουν θετικά για τον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2019 καταγράφηκαν στην Κύπρο επενδύσεις συνολικού ύψους €6 δισ., ποσό το οποίο διπλασιάστηκε από τα €3 δισ. που εισέρρεαν στην Κύπρο κατά τα τρία αμέσως προηγούμενα έτη.
 
Ελκυστική η πολιτική προσέλκυσης επενδυτών;
Όπως προκύπτει από τις απαντήσεις των 100 και πλέον decision-makers και business leaders από 16 και πλέον χώρες (εκ των οποίων το 43% αποτελούν ενεργούς επενδυτές στην Κύπρο) που συμμετείχαν στην έρευνα, το 51% πιστεύει ότι η χώρα μας εφαρμόζει αυτή τη στιγμή μια ελκυστική πολιτική που ταιριάζει σε διεθνείς επενδυτές.

Ειδικότερα, το 24% των ερωτηθέντων απάντησαν «οπωσδήποτε ναι», ενώ το 27% «πιθανόν ναι». Ποσοστό 11% απάντησε «πιθανόν όχι», ένα 8% «καθόλου», ενώ ποσοστό 30% δήλωσε ότι δεν γνωρίζει.

Αξίζει ωστόσο να σταθούμε στις απαντήσεις των ερωτηθέντων με βάση το αν δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά στην Κύπρο ή όχι. Όπως προκύπτει, από τους ενεργούς επενδυτές στην Κύπρο:

• Το 78% απάντησε θετικά (46% «ναι οπωσδήποτε» και 32% «πιθανόν ναι»)
• Ένα 6% απάντησε «πιθανόν όχι»
• Το 2% δήλωσε «καθόλου», ενώ
• 14% δήλωσε ότι δεν γνωρίζει

Στον αντίποδα, από τους συμμετέχοντες επενδυτές που δεν έχουν δραστηριοποίηση στην Κύπρο:

• Το 32% θεωρεί ότι η χώρα μας εφαρμόζει ελκυστική πολιτική για επενδυτές (9% «οπωσδήποτε ναι» και 23% «μάλλον ναι».
• 14% απάντησε «πιθανόν όχι»
• Άλλο ένα 14% δήλωσε «καθόλου», ενώ
• Ένα διόλου ευκαταφρόνητο 40% απάντησε ότι «δεν γνωρίζει»

 
Σημειώνεται ότι το ποσοστό των επενδυτών που δεν γνωρίζουν την πολιτική για προσέλκυση επενδυτών της Κύπρου και δεν δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά στο νησί μας (40%)  θα πρέπει να προβληματίσει. Πιθανόν ο μεγάλος αυτός αριθμός να μεταφράζεται σε ελλιπή επικοινωνιακή πολιτική των ζητημάτων αυτών εκ μέρους της χώρας μας προς τα κανάλια των ξένων επενδυτών.
 
Οι μισοί δεν αλλάζουν πλάνα για την Κύπρο
Στα highlights της έρευνας κατατάσσεται η ερώτηση για το κατά πόσον οι ερωτώμενοι άλλαξαν τυχόν επενδυτικά τους σχέδια για την Κύπρο λόγω της πανδημίας. Το 49% απάντησε ότι δεν έχει κάνει καμία αλλαγή σχεδίων, ενώ μόλις ένα 15% δήλωσε ότι προχωρεί σε ακύρωση, παύση ή μείωση επενδυτικών σχεδίων.

Η συγκεκριμένη ερώτηση μπορεί να συσχετιστεί και με τον τρόπο που οι ερωτώμενοι βλέπουν τη διαχείριση της πανδημίας από την Κύπρο. Στην συντριπτική πλειοψηφία των επενδυτών, η εικόνα είναι θετική.
 
Ελκυστική η Κύπρος μετά την πανδημία
Όταν οι επενδυτές ρωτήθηκαν κατά πόσον βλέπουν την ελκυστικότητα της Κύπρου σε άμεσες και έμμεσες επενδύσεις να ενισχύεται μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, αφού εξέλθουμε από την πανδημία, ποσοστό 29% απάντησε «οπωσδήποτε ναι», ένα 27% δήλωσε ότι θα υπάρξει μικρή βελτίωση, ενώ το 21% των ερωτηθέντων σημείωσε ότι η ελκυστικότητα του νησιού θα μείνει η ίδια. Το 9% βλέπει μια  μικρή μείωση, ενώ το 2% προβλέπει σημαντική μείωση. 

Αξιοσημείωτο είναι πάντως και εδώ το γεγονός ότι πιο ενθουσιώδεις αναφορικά με την ελκυστικότητα του νησιού στο μέλλον είναι οι υφιστάμενοι επενδυτές, σε σύγκριση με τους ερωτηθέντες που δεν έχουν επενδύσεις στο νησί.

Ειδικότερα, από τους ενεργούς επενδυτές ποσοστό 53% απάντησε «οπωσδήποτε ναι», ένα 30% βλέπει μικρή βελτίωση, ενώ ένα 12% βλέπει σταθερή εικόνα.

Αντίστοιχα, από τους ερωτηθέντες που δεν έχουν σχέση με το νησί, μόλις το 10% βλέπει μεγάλη βελτίωση. Το 26% εκτιμά ότι τα επόμενα τρία χρόνια η ελκυστικότητα της Κύπρου θα είναι ελαφρώς βελτιωμένη, ενώ το 27% βλέπει σταθερή εικόνα, το 15% μικρή μείωση ενώ ένα 20% δεν έχει άποψη.

Πρωταγωνιστές logistics και headquartering
Στην ερώτηση «τι είδους επενδύσεις σκέφτεστε για την Κύπρο», οι συμμετέχοντας παρουσίασαν ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο, το οποίο είναι διαφορετικό σε σχέση με τι απάντησαν συμμετέχοντες στην έρευνα σε άλλες χώρες της Ευρώπης.

Πρωταγωνιστής στις επιλογές για την Κύπρο το supply chain/logistics το οποίο έδωσε ως απάντηση το 28%. Η ίδια κατηγορία στην υπόλοιπη Ευρώπη έλαβε μόλις το 9%.

Το headquartering, το οποίο προωθεί ιδιαίτερα η Κύπρος μέσω του Invest Cyprus, συγκέντρωσε το 18% των απαντήσεων (μόλις 6% για την Ευρώπη), ενώ το 24% βλέπει ως ευκαιρία στην Κύπρο τον τομέα των πωλήσεων και του marketing (27% για την Ευρώπη).
Αξιοσημείωτο και το γεγονός ότι οι επενδυτές δεν βλέπουν καθόλου ευκαιρίες στον μεταποιητικό τομέα στον οποίο για την Ευρώπη βλέπει ευκαιρίες το 28%.
 
Μεγάλη η εξάρτηση από τουρισμό
Την ίδια ώρα, δυσανάλογη καταδεικνύεται η εξάρτηση της χώρας μας από συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας. Στην ερώτηση «ποιοι επενδυτικοί τομείς κατά την άποψη σας θα ενισχύσουν την ανάπτυξη της Κύπρου για τα επόμενα χρόνια», το 48% απάντησε ο τουρισμός, το 21% απάντησε τράπεζες και παρεμφερείς κλάδοι, 21% δήλωσε επαγγελματικές υπηρεσίες, 18% ακίνητα και κατασκευές, 17% ψηφιακή οικονομία, 11% η καταναλωτική βιομηχανία, 11% δήλωσε την ενέργεια, ένα 10% τον τομέα της υγείας και 7% απάντησε logistics.

Υπό αυτά τα δεδομένα, είναι φανερό ότι η εικόνα που υπάρχει ανάμεσα στους ξένους επενδυτές για τις προοπτικές επενδύσεων στο νησί μας εστιάζεται σε μεγάλο βαθμό σε πολύ μικρό αριθμό τομέων της οικονομίας, γεγονός που επίσης πρέπει να προβληματίσει. Ειδικά, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο νούμερο ένας τομέας, δηλαδή ο τουρισμός, είναι και ο πρώτος τομέας που έχει πληγεί σε τεράστιο βαθμό από την πανδημία.
 
Πλεονεκτήματα και αδυναμίες
Από τις απαντήσεις των επενδυτών που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο προκύπτουν μια σειρά από παράγοντες που αποτελούν πλεονεκτήματα για την Κύπρο. Κατά σειρά βάσει και των απαντήσεων, το βασικό πλεονέκτημα είναι η ποιότητα ζωής (99%), ακολουθούν τηλεπικοινωνίες/ψηφιακές υποδομές και σταθερό πολιτικό και κοινωνικό κλίμα με ποσοστό 90%. Επόμενο χαρακτηριστικό η επιχειρηματική κουλτούρα (entrepreneur culture and start up culture) σε ποσοστό 86%, ενώ ακολουθεί με 81% η τοπική κυπριακή αγορά. Επόμενο χαρακτηριστικό στις προτιμήσεις των επενδυτών οι ικανότητες του εδώ προσωπικού (81%), μπροστά από τις  δυνατότητες έρευνας και ανάπτυξης (80%). Επόμενο χαρακτηριστικό το κόστος του εργατικού δυναμικού της Κύπρου (79%).

Στα χαρακτηριστικά που χρήζουν βελτίωσης, τα οποία οι επενδυτές που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο χαρακτήρισαν λίγο ή καθόλου ελκυστικά, κατατάσσονται παράγοντες όπως η ευελιξία της εργατικής νομοθεσίας (21%), μέτρα στήριξης από τις εγχώριες Αρχές (21%,) αειφόρος ανάπτυξη/προσέγγιση στην κλιματική αλλαγή (19%) και μεταφορές/logistic infrastructure (18%).
 
Πού να επικεντρωθούμε
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απαντήσεις των επενδυτών στην ερώτηση «σε ποιους τομείς θα πρέπει να επικεντρωθεί η Κύπρος  για να διατηρήσει την ανταγωνιστική της θέση στην παγκόσμια οικονομία. Η πλειοψηφία των απαντήσεων αφορούσε δύο τομείς:

• Ποσοστό 49% απάντησε στήριξη βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας και καινοτομίας
• Το 34% απάντησε επενδύσεις σε σημαντικές υποδομές και projects σε αστικά κέντρα
• Το 22% απάντησε τη στήριξη μικρών και μεσαίων εταιρειών
• Ένα 20% εστίασε στην ανάπτυξη της εκπαίδευσης και των ικανοτήτων

 
Ξένες επενδύσεις και επανένωση
Οι συμμετέχοντες απάντησαν και στο κατά πόσον η επανένωση της Κύπρου θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην επενδυτική ελκυστικότητα του νησιού.

Ποσοστό 52% των ερωτηθέντων απάντησε ότι η ελκυστικότητα της Κύπρου θα βελτιωθεί σε περίπτωση λύσης του κυπριακού (28% απάντησε ότι θα βελτιωθεί ουσιαστικά και ένα 24% δήλωσε ότι θα βελτιωθεί ελαφρώς).

Ποσοστό 13% δήλωσε ότι δεν θα έχει οποιαδήποτε επίδραση, το 5% βλέπει μικρή μείωση της ελκυστικότητας, ένα 3% εκτιμά ότι θα μειωθεί σημαντικά και ένα 27% δεν είχε απάντηση.

Και σ’ αυτήν την ερώτηση υπάρχει διαχωρισμός των υφιστάμενων επενδυτών στο νησί, από επενδυτές που δεν έχουν δραστηριότητα. Από τους υφιστάμενους επενδυτές που ερωτήθηκαν, το 79% βλέπει βελτίωση της επιχειρηματικής ελκυστικότητας του νησιού σε περίπτωση λύσης, ενώ από τους επενδυτές χωρίς παρουσία στη χώρα, μόλις το 32%.