Σχέδιο Εστία: Τα επόμενα βήματα

Η υποβολή αιτήσεων για ένταξη στο Σχέδιο Εστία ολοκληρώθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2019.

Όπως είναι γνωστό η υποβολή αιτήσεων άρχισε στις 2 Σεπτεμβρίου 2019 και θα ολοκληρωνόταν αρχικά στις 15 Νοεμβρίου 2019 αλλά παρατάθηκε για 6 εβδομάδες ώστε να δοθεί η ευκαιρία σε όσους πραγματικά ενδιαφέρονται να επωφεληθούν των προνοιών του Σχεδίου να λάβουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά/παραστατικά έγγραφα, να συμπληρώσουν την αίτηση και να την υποβάλουν έγκαιρα στην τράπεζα. Παρά το σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα των 4 μηνών, υποβλήθηκαν περίπου 5500 αιτήσεις από τις οποίες μόνο περίπου 1130 έχουν υποβληθεί πλήρως συμπληρωμένες και συνοδευόμενες από όλα τα δικαιολογητικά/παραστατικά έγγραφα. Οι υπόλοιπες περίπου 4300 αιτήσεις που παρέλαβαν οι τράπεζες δεν είναι συμπληρωμένες και απουσιάζουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Μάλιστα, παρατηρήθηκε ότι ενδιαφέρον για το Σχέδιο Εστία επιδείχθηκε μόλις τις τελευταίες 2-3 ημέρες πριν την εκπνοή της προθεσμίας στις 31 Δεκεμβρίου 2019 με αποτέλεσμα να παραλαμβάνονται αιτήσεις οι οποίες απλώς έφεραν το όνομα  και τον αριθμό ταυτότητας του αιτητή. 

Ποια όμως είναι τα επόμενα βήματα; Για να μπορέσει η τράπεζα να εξετάσει μια αίτηση για ένταξη στο Σχέδιο Εστία θα πρέπει να έχει ενώπιόν της πλήρως συμπληρωμένη αίτηση και όλα τα σχετικά δικαιολογητικά έγγραφα. Το πρώτο βήμα εξέτασης αφορά τον έλεγχο της επιλεξιμότητας, δηλαδή κατά πόσον ο αιτητής είναι επιλέξιμος για να ενταχθεί στο Σχέδιο. Τα κύρια κριτήρια επιλεξιμότητας είναι το δάνειο να ήταν μη-εξυπηρετούμενο κατά τις 30 Σεπτεμβρίου 2017, η αγοραία αξία της κύριας κατοικίας να μην υπερβαίνει τις €350.000, το συνολικό οικογενειακό εισόδημα να μην υπερβαίνει συγκεκριμένο ποσό ανάλογα με τα εξαρτώμενα τέκνα (μέγεθος νοικοκυριού) και τα υπόλοιπα καθαρά περιουσιακά στοιχεία για το έτος 2016, 2017 και 2018 να μην υπερβαίνουν σε τιμές αγοράς το 80% της αγοραίας αξίας της κύριας κατοικίας ή τις €250.000. Εφόσον ο αιτητής εμπίπτει στα κριτήρια επιλεξιμότητας τότε το επόμενο βήμα είναι ο έλεγχος της βιωσιμότητας και της ικανότητας αποπληρωμής. Δηλαδή, κατά πόσο μετά την αναδιάρθρωση των δανείων με βάση τις πρόνοιες του Σχεδίου Εστία, τόσο του δανείου με υποθήκη την κύρια κατοικία όσο και τυχόν άλλου/ων δανείων, ο αιτητής θα είναι σε θέση να καταβάλλει τις σχετικές δόσεις σε σχέση με τα εισοδήματά του. Το τρίτο βήμα είναι η προώθηση της αίτησης από την τράπεζα προς τον Κεντρικό Φορέα (Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων), ο οποίος θα εγκρίνει ή θα απορρίψει την αίτηση, με εισήγηση έγκρισης σε περίπτωση που ο αιτητής είναι επιλέξιμος και βιώσιμος ή εισήγηση απόρριψης σε περίπτωση που ο αιτητής είναι μη-επιλέξιμος ή είναι μη-βιώσιμος ή και τα δυο.

Από τα πιο πάνω είναι ξεκάθαρο ότι οι τράπεζες έχουν ξεκινήσει την εξέταση όλων των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί έγκαιρα εντός του χρονικού πλαισίου των 4 μηνών οι οποίες είναι πλήρως συμπληρωμένες και συνοδεύονται από όλα τα δικαιολογητικά έγγραφα. Οι αιτήσεις αυτές αφορούν τις περίπου 1130 περιπτώσεις προσώπων. Για τις υπόλοιπες περίπου 4300 αιτήσεις, οι πλείστες των οποίων παραλήφθηκαν τις τελευταίες ημέρες πριν την εκπνοή της προθεσμίας υποβολής, δεν μπορεί να ξεκινήσει η εξέτασή τους μέχρις ότου συμπληρωθούν και προσκομιστούν τα δικαιολογητικά έγγραφα. Συνεπώς, αυτοί οι αιτητές θα πρέπει μέχρι τις 31 Μαρτίου 2020 να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να μπορέσει η τράπεζα να εξετάσει την κάθε αίτηση, διαφορετικά η αίτηση δεν θα εξεταστεί και δεν θα προωθηθεί στον Κεντρικό Φορέα. Η μη προώθηση της αίτησης προς τον Κεντρικό Φορέα επιφέρει άμεσο και αρνητικό αντίκτυπο στον αιτητή για τον εξής λόγο: Θεωρητικά το κάθε πρόσωπο που υποβάλλει αίτηση για ένταξη στο Σχέδιο Εστία αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες και δεν αποπληρώνει το δάνειο του με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να χάσει την κύρια κατοικία του. Κατ’ επανάληψη, το Υπουργείο Οικονομικών έχει αναφέρει ότι είναι σημαντικό να γνωρίζει το σύνολο των περιπτώσεων των οποίων η αίτηση για ένταξη στο Σχέδιο Εστία δεν θα εγκριθεί, είτε αυτές είναι μη-επιλέξιμες είτε είναι μη-βιώσιμες είτε και τα δυο, ούτως ώστε να μελετήσει εναλλακτικούς τρόπους με τους οποίους θα μπορέσει να στηρίξει αυτές τις ευάλωτες ομάδες νοικοκυριών. Επομένως, σε περίπτωση που οποιοσδήποτε από αυτούς τους περίπου 4300 δυνητικούς αιτητές που έχουν παραδώσει στην τράπεζα αίτηση η οποία είτε δεν είναι πλήρως συμπληρωμένη είτε δεν συνοδεύεται από τα απαραίτητα δικαιολογητικά δεν το πράξει μέχρι τις 31 Μαρτίου 2020, τότε δεν θα είναι σε θέση να επωφεληθεί, εάν απορριφθεί η ένταξη στο Σχέδιο Εστία, των οποιονδήποτε μελλοντικών αποφάσεων του Υπουργείου Οικονομικών για παροχή οικονομικής ή άλλη στήριξης. 

Η καλόπιστη υποβολή αίτησης για ένταξη στο Σχέδιο Εστία είναι επωφελής και για τον δανειολήπτη, αφού θα μπορέσει να αποπληρώσει το χρέος του και να διατηρήσει την κύρια κατοικία του, αλλά και για την τράπεζα αφού θα αναδιαρθρώσει ένα μεγάλο μέρος του χαρτοφυλακίου με προβληματικά μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η μη επίδειξη ενδιαφέροντος για υποβολή πλήρους αίτησης είναι πιθανόν να οδηγήσει στο συμπέρασμα και να ερμηνευτεί ως εσκεμμένη, είτε γιατί δεν υπάρχει πρόθεση για διευθέτηση των υποχρεώσεων είτε γιατί δεν υπάρχει επιθυμία ενυπόγραφης δήλωσης των εισοδημάτων και των περιουσιακών στοιχείων του νοικοκυριού. Οι επόμενοι μήνες θεωρούνται σημαντικοί και αναμένεται με ενδιαφέρον ο τελικός αριθμός των αιτήσεων για ένταξη στο Σχέδιο Εστία που θα υποβληθούν από τις τράπεζες προς τον Κεντρικό Φορέα. 

*Διευθυντής Σύνδεσμος Τραπεζών Κύπρου