Α. Πουλλικκάς: Μέχρι το 2024 η επάρκεια της αδειοδοτημένης συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής

Σε αρκετά υψηλό επίπεδο βρίσκονται οι υφιστάμενες υπηρεσίες στην αγορά ηλεκτρισμού στην Κύπρο τόσο από πλευράς επάρκειας όσο και από πλευράς ασφάλειας, διασφαλίζοντας έτσι αξιόπιστο ηλεκτρικό σύστημα. Σε συνέντευξη του στο InBusinessNews, o πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου, Ανδρέας Πουλλικάς, επισημαίνει πως σύμφωνα με μελέτη της Αρχής για την επάρκεια ισχύος του ηλεκτρικού συστήματος για τα επόμενα 10 χρόνια, παρατηρείται σοβαρή έλλειψη στην επάρκεια ισχύος στο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής μεταξύ των ετών 2022 και 2024, τόσο λόγω της ετήσιας αυξανόμενης ζήτησης όσο και λόγω της επικείμενης απόσυρσης των έξι ατμοστροβίλων του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού Δεκέλειας της ΑΗΚ.

Ωστόσο, η μέχρι σήμερα συνολική αδειοδοτημένη από τη ΡΑΕΚ συμβατική ηλεκτροπαραγωγή αναμένεται να καλύψει μέχρι το έτος 2024 περίπου στα 620 μεγαβάτ, ικανή να επιλύσει το πρόβλημα επάρκειας ισχύος που ενδεχομένως να προκύψει τα έτη 2022-2024.

Την ίδια ώρα, ο κ. Πουλλικάς μιλά για το μεταρρυθμιστικό πλαίσιο που έχει εισαγάγει η ΡΑΕΚ για την πλήρη εμπορική λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο καθώς επίσης και για τον στρατηγικό σχεδιασμό του 2019.

Διαβάστε ακόμα: Δ. Ασσιώτης: Το success story του Minthis

Διαβάστε ακόμα: Στο σφυρί 10 κατοικίες σε Λάρνακα και Αμμόχωστο τον Μάρτιο

Διαβάστε ακόμα: Wagamama, Paul, Caffe Nero, Burger King και Tavernaki έρχονται στο Mall of Cyprus

Σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες μέλη της ΕΕ, πως θα χαρακτηρίζατε την αγορά ηλεκτρισμού στην Κύπρο, από πλευράς επάρκειας και παροχής ποιοτικών υπηρεσιών;
Κύριο χαρακτηριστικό μιας αγοράς ηλεκτρισμού είναι η διασφάλιση της αξιοπιστίας του ηλεκτρικού συστήματος, η οποία έχει δύο πτυχές. Η πρώτη πτυχή αφορά την επάρκεια, την ικανότητα δηλαδή του ηλεκτρικού συστήματος να ικανοποιεί τις απαιτήσεις των πελατών του, τόσο σε ηλεκτρική ισχύ, όσο και σε ηλεκτρική ενέργεια και η δεύτερη πτυχή αφορά την ασφάλεια, την ικανότητα δηλαδή του ηλεκτρικού συστήματος να παραμένει σε λειτουργία μετά από ξαφνικές διαταραχές που μπορεί να συμβούν. Δηλαδή, η αξιοπιστία του ηλεκτρικού συστήματος αφορά την απρόσκοπτη παροχή ηλεκτρισμού στους καταναλωτές. Η οποιαδήποτε διακοπή είναι μη αποδέκτη, καθώς όχι μόνο διακόπτει το σύστημα εμπορικών συναλλαγών, αλλά μπορεί να αφήσει χωρίς ηλεκτρισμό για πολλές ώρες μια ολόκληρη περιοχή ή ακόμη και ολόκληρη τη χώρα μας. Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω η παροχή υπηρεσιών στη Κύπρο βρίσκεται σε πολύ ψηλό επίπεδο.
 
Επίσης, όσον αφορά την επάρκεια, η ΡΑΕΚ με βάση τις εξουσίες που της παρέχει ο Νόμος έχει εκπονήσει τα τελευταία δύο χρόνια τρεις μελέτες που αφορούσαν την επάρκεια ισχύος του ηλεκτρικού συστήματος της Κύπρου για τα επόμενα 10 χρόνια. Τα αποτελέσματα έχουν καταδείξει ότι μεταξύ των ετών 2022 και 2024 δημιουργείται σοβαρή έλλειψη στην επάρκεια ισχύος στο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής και διαφαίνεται η επιτακτική ανάγκη για είσοδο νέου συμβατικού δυναμικού της τάξης περίπου των 600 μεγαβάτ λόγω της ετήσιας αυξανόμενης ζήτησης σε ηλεκτρισμό αλλά κυρίως λόγω της επικείμενης απόσυρσης των έξι ατμοστροβίλων του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού Δεκέλειας της ΑΗΚ. Σήμερα, η συνολική αδειοδοτημένη από τη ΡΑΕΚ συμβατική ηλεκτροπαραγωγή αναμένεται να καλύψει μέχρι το έτος 2024 περίπου στα 620 μεγαβάτ, ικανή να επιλύσει το πρόβλημα επάρκειας ισχύος που δημιουργείται στη χώρα μας μεταξύ των ετών 2022 και 2024.
 
Θα πρέπει να τονιστεί ότι η Κύπρος είναι σαφές παράδειγμα ενός απομονωμένου ενεργειακού συστήματος εντός της ΕΕ με σημαντικό, όμως, μέγεθος. Τέτοια απομονωμένα συστήματα χαρακτηρίζονται συνήθως από μεγαλύτερη ενεργειακή εξάρτηση και είναι αρκετά ευαίσθητα στις ενεργειακές τιμές γι’ αυτό απαιτούνται ειδικοί μακροπρόθεσμοι σχεδιασμοί. Γενικά, τα απομονωμένα ενεργειακά συστήματα δεν έχουν πρόσβαση σε κάθε διαθέσιμη τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής, ούτε είναι διασυνδεδεμένα με άλλα συστήματα, όπως είναι το Ευρωπαϊκό διασυνδεδεμένο σύστημα.
 
Τα απομονωμένα ηλεκτρικά συστήματα παρουσιάζουν μια σειρά από χαρακτηριστικά που συμβάλλουν στην αύξηση του κόστους και στη μειωμένη αξιοπιστία στην παροχή ηλεκτρικής ενέργειας. Όσο μικρότερο είναι το μέγεθος του ηλεκτρικού συστήματος τόσο περισσότερα είναι τα έξοδα λειτουργίας του. Για παράδειγμα, κάθε μονάδα ηλεκτροπαραγωγής δεν μπορεί να υπερβαίνει ένα ορισμένο μέγεθος, αφού σε περίπτωση αποσύνδεσης οποιασδήποτε μονάδας ηλεκτροπαραγωγής (ή ομάδας μονάδων ηλεκτροπαραγωγής) λόγω σφάλματος θα σήμαινε την απώλεια μεγάλου ποσοστού του συστήματος με αποτέλεσμα την μειωμένη ηλεκτροδότηση. Αποτέλεσμα είναι οι συνέργειες που συνεπάγονται από την οικονομία κλίμακος να μην μπορούν να αξιοποιηθούν επαρκώς όπως στα μεγάλα ηλεκτρικά συστήματα.
 
Τα απομονωμένα ηλεκτρικά συστήματα απαιτούν επίσης τη διατήρηση μεγαλύτερου περιθώριού εφεδρείας έτσι ώστε να διασφαλίζεται η αξιοπιστία στην παροχή ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης, η μεγαλύτερη ευελιξία που προσφέρουν τα διασυνδεδεμένα συστήματα δεν είναι διαθέσιμη στα απομονωμένα ηλεκτρικά συστήματα. Έτσι, τα απομονωμένα συστήματα απαιτούν ειδικό σχεδιασμό και διαφορετική επεξεργασία από τα μεγάλα διασυνδεδεμένα συστήματα.
 
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η συνολική εγκατεστημένη ισχύς της χώρας μας, καθώς και το ύψος της αιχμικής ζήτησης, είναι παρόμοια και συγκρίνεται άμεσα με αυτή της Κρήτης, της Μάλτας και των Καναρίων Νήσων. Επίσης, το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου είναι συγκρίσιμο με εκείνο των νησιών του Πουέρτο Ρίκο, της Τζαμάικα και του Τρινιντάντ και Τομπάγκο. Απομονωμένα ηλεκτρικά συστήματα τέτοιου μεγέθους χρησιμοποιούν ως πηγή πρωτογενούς ενέργειας σχεδόν αποκλειστικά παράγωγα πετρελαίου, γεγονός το οποίο περιορίζει την επιλογή της τεχνολογίας και το μέγεθος των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Έτσι, περίπου για το 90% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο χρησιμοποιείται ως καύσιμο το πετρέλαιο σε αντίθεση με τον μέσο όρο 3% της ΕΕ (ο μέσος όρος του μίγματος ηλεκτροπαραγωγής στην ΕΕ είναι 30% χρήση άνθρακα, 28% χρήση πυρηνικής ενέργειας, 22% φυσικό αέριο, 17% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και μόνο 3% πετρέλαιο).

Πιο είναι το μεταρρυθμιστικό πλαίσιο που έχει εισαγάγει η ΡΑΕΚ στην αγορά ηλεκτρισμού; Πότε αναμένεται να εφαρμοστεί; Είναι συμβατό με τις πρόνοιες της ΕΕ; Ποιος ο στρατηγικός σχεδιασμός για το έτος 2019;
Η ΡΑΕΚ τα τελευταία δύο χρόνια έλαβε διάφορες σημαντικές Ρυθμιστικές Αποφάσεις έτσι ώστε η Κύπρος να μεταβεί από τη σημερινή κατάσταση σε μια κατάσταση χαμηλών εκπομπών άνθρακα με τη χρήση αειφόρων τεχνολογιών που θα οδηγήσουν τη χώρα μας προς την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη βάση των προνοιών της Ενεργειακής Ένωσης. Οι πιο σημαντικές Ρυθμιστικές Αποφάσεις που έχουν εκδοθεί και δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας αφορούν (α) την εφαρμογή δεσμευτικού χρονοδιαγράμματος προς το Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) για την πλήρη εμπορική λειτουργία από το νέο μοντέλο αγοράς ηλεκτρισμού που συμπεριλαμβάνει μεταξύ άλλων την πλήρη εγκατάσταση και λειτουργία του λογισμικού MMS (Market Management System), (β) την εφαρμογή δεσμευτικού χρονοδιαγράμματος προς το Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΔΣΔ) για την πλήρη εγκατάσταση και λειτουργία του λογισμικού MDMS (Meter Data Management System), (γ) την εφαρμογή Μεταβατικής Ρύθμισης στην Αγορά Ηλεκτρισμού της Κύπρου με «Διμερή Συμβόλαια μεταξύ Παραγωγών και Προμηθευτών» πριν την πλήρη εφαρμογή του Νέου Μοντέλου Αγοράς Ηλεκτρισμού και (δ) την εφαρμογή δεσμευτικού χρονοδιαγράμματος που αφορά τη μαζική εγκατάσταση και λειτουργία από τον ΔΣΔ έξυπνων μετρητών.
 
Επίσης, η ΡΑΕΚ έχει εκδώσει προσχέδιο Ρυθμιστικής Απόφασης για διαβούλευση σχετικά με την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας και έχει δώσει οδηγίες στους δύο Διαχειριστές για τον επανασχεδιασμό του ηλεκτρικού δικτύου έτσι ώστε να γίνει αμφίδρομο, για να μπορέσει να δεχτεί μεγάλες ποσότητες ανανεώσιμων πηγών ενέργειάς σε συνδυασμό με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας.
 
Σχετικά με το Λειτουργικό και Λογιστικό διαχωρισμό της ΑΗΚ στις βασικές ρυθμιζόμενες δραστηριότητες, δηλαδή την Παραγωγή, Μεταφορά, Διανομή και Προμήθεια, έχει γίνει ο τελευταίος έλεγχος για την πλήρη συμμόρφωση της ΑΗΚ με τις πρόνοιες του Λειτουργικού Διαχωρισμού αρχές του 2019. Έχουν εφαρμοστεί οι νέες ρυθμιζόμενες διατιμήσεις της ΑΗΚ, η οποία σήμερα κατέχει τη δεσπόζουσα θέση, όπου έχουν ξεχωρίσει οι χρεώσεις των μονοπωλιακών δραστηριοτήτων, δηλαδή αυτές των δικτύων μεταφοράς και διανομής, από τις χρεώσεις των ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων, δηλαδή αυτές της παραγωγής και της προμήθειας. Οι ρυθμιζόμενες διατιμήσεις δημοσιεύονται έτσι ώστε με πλήρη διαφάνεια να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι ανεξάρτητοι παραγωγοί τη διατίμηση χονδρικής της ΑΗΚ και οι ενδιαφερόμενοι προμηθευτές τις διατιμήσεις λιανικής της ΑΗΚ. Με αυτό το τρόπο θα μπορούν να προσφέρουν ανταγωνιστικές τιμές προς όφελος πάντα των καταναλωτών.
 
Το μεταρρυθμιστικό πλαίσιο που αφορά την αγορά ηλεκτρισμού για την πλήρη εμπορική λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο είναι συμβατό με το μοντέλο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο έχει υιοθετηθεί από τα πλείστα Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και έχει καθοριστεί με Ρυθμιστικές Αποφάσεις της ΡΑΕΚ.
 
Παρόλες τις μέχρι σήμερα καθυστερήσεις που υπάρχουν για την εφαρμογή της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού στη Κύπρο οι οποίες αφορούν κατά κύριο λόγο την δημιουργία δύο λογισμικών προγραμμάτων, προαπαιτούμενα για τη λειτουργία και παρακολούθηση της αγοράς ηλεκτρισμού, η ΡΑΕΚ προσβλέπει με βάση τα σημερινά δεδομένα για την εισαγωγή ενός υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρισμού της Κύπρου το τέλος του 2020.
 
Για την κάλυψη του χρονικού διαστήματος μέχρι την πλήρη εμπορική λειτουργία του νέου μοντέλου αγοράς ηλεκτρισμού, η ΡΑΕΚ εξέδωσε σχετική Ρυθμιστική Απόφαση για εισαγωγή μεταβατικής ρύθμισης στην αγορά ηλεκτρισμού συμπεριλαμβανομένων λεπτομερών Κανονισμών.
 
Επιγραμματικά, η μεταβατική ρύθμιση στην αγορά ηλεκτρισμού αφορά «Διμερή Συμβόλαια μεταξύ Παραγωγών και Προμηθευτών». Τέτοια ρύθμιση σχετίζεται μόνο με την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας σε περίοδο εκκαθάρισης ενός ημερολογιακού μήνα, δεν απαιτεί περίπλοκα πληροφοριακά συστήματα για να υποστηριχθεί, δεν αφορά οργάνωση διαδικασιών από την πλευρά του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς για την εξυπηρέτηση των διμερών συναλλαγών ούτε διαδικασία εκκαθάρισης των ανισοζυγίων σε ημίωρη βάση.
 
Σημειώνεται ότι η μεταβατική ρύθμιση δεν προβλέπει διαγωνιστικές διαδικασίες για την κάλυψη των επικουρικών υπηρεσιών, αλλά ουσιαστικά προβλέπει τη συνέχιση της σημερινής κατάστασης αναφορικά με την κάλυψη των απαιτήσεων εφεδρειών του ηλεκτρικού συστήματος. Γι’ αυτόν τον λόγο η ΡΑΕΚ έχει προσπαθήσει στους Κανονισμούς της Μεταβατικής Ρύθμισης να διασφαλίσει όσο το δυνατό λιγότερες στρεβλώσεις.
 
Επισημαίνεται ότι η μεταβατική ρύθμιση δεν είναι αγορά ηλεκτρισμού αφού δεν καλύπτει βασικές διαδικασίες των αγορών ηλεκτρισμού. Συγκεκριμένα δεν υποστηρίζει μια κεντρικά οργανωμένη προθεσμιακή αγορά, δεν υποστηρίζει προ-ημερήσια αγορά, δεν υποστηρίζει ενδο-ημερήσια αγορά, δεν υποστηρίζει αγορά εξισορρόπησης ισχύος, δεν υποστηρίζει μηχανισμό εξισορρόπησης ισχύος, δεν υποστηρίζει αγορά επικουρικών υπηρεσιών, κλπ.
 
Η μεταβατική ρύθμιση, όμως, ήδη έχει δώσει την αναγκαία ώθηση έτσι ώστε να αρχίσει η αδειοδότηση ανεξάρτητων προμηθευτών και έχει δημιουργήσει το κατάλληλο πλαίσιο για να μπορέσουν οι ήδη αδειοδοτημένοι ανεξάρτητοι παραγωγοί να δραστηριοποιηθούν στον τομέα του ηλεκτρισμού.
 
Έχοντας υπόψη τις πιο πάνω προκλήσεις η ΡΑΕΚ έχει συμπεριλάβει στον στρατηγικό της σχεδιασμό για το έτος 2019 τόσο βραχυπρόθεσμες ενέργειες όσο και μακροπρόθεσμες ενέργειες και αφορούν μεταξύ άλλων τη λειτουργία της μεταβατικής ρύθμισης στην αγορά ηλεκτρισμού, την υλοποίηση του νέου μοντέλου ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, τη δημιουργία πλαισίου αγοράς φυσικού αερίου, την ολοκλήρωση του λειτουργικού και λογιστικού διαχωρισμού της ΑΗΚ, την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών σε όλους τους καταναλωτές ηλεκτρισμού, την αναβάθμιση του ηλεκτρικού δικτύου σε ένα ευέλικτο και αμφίδρομο δίκτυο για τη μαζική εισδοχή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πέραν του 2020 και την ένταξη συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας.