Πως θα χαραχθεί μακροπρόθεσμη ενεργειακή στρατηγική;

Οι επιλογές της χώρας μας για αντιμετώπιση των αλλαγών που επιτελούνται σε παγκόσμια κλίμακα στον ενεργειακό τομέα μειώνονται χρόνο με το χρόνο. Χρειάζεται να χαραχθεί ολοκληρωμένη και μακροπρόθεσμη εθνική ενεργειακή στρατηγική και πολιτική, λαμβάνοντας υπόψη όλους τους ενεργειακούς τομείς, όπως, τη διαχείριση υδρογονανθράκων, τη θέρμανση και την ψύξη, τις μεταφορές, τον ηλεκτρικό τομέα και την εξοικονόμηση ενέργειας. Χρειάζεται ο επανακαθορισμός των ενεργειακών προτεραιοτήτων της Κύπρου, όπου θα πρέπει να στοχεύουν μεταξύ άλλων (α) στον μακροπρόθεσμο ενεργειακό σχεδιασμό με στόχο τη σταδιακή απεξάρτηση από το πετρέλαιο και παράλληλα την διείσδυση του φυσικού αερίου, (β) στον περιορισμό της ενεργειακής σπατάλης με την εξοικονόμηση και την ορθολογική χρήση της ενέργειας, ειδικά στον ενεργοβόρο κτιριακό τομέα, (γ) στη χρήση της όσο το δυνατό αποκεντρωμένης ηλεκτροπαραγωγής και (δ) στην ορθολογιστική και ουσιαστική προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδιαίτερα των ηλιακών συστημάτων, αφού παρέχουν κάτω από ορισμένες συνθήκες, ενεργειακή επάρκεια και ανεξαρτησία με ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος. Πιο κάτω δίνονται εισηγήσεις για τις ενέργειες που χρειάζεται να γίνουν για τη χάραξη ολοκληρωμένης ενεργειακής στρατηγικής της Κύπρου.
 
Ανάπτυξη δραστηριοτήτων στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας όπως, (α) να ευαισθητοποιηθούν οι καταναλωτές με την προμήθεια εκπαιδευτικού υλικού και με εκπαιδευτικές διαφημίσεις έτσι ώστε να καλλιεργηθεί η ενεργειακή συνείδηση όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση, την εξοικονόμηση ενέργειας και τη διαχείριση ενέργειας, (β) να συνεχιστεί η ανάπτυξη και η εφαρμογή αειφόρων μεθόδων και προτύπων σύμφωνα με την βέλτιστη ανάλυση του κύκλου ζωής του κάθε προϊόντος ή διεργασίας, (γ) να αναπτυχθούν οι κατάλληλες δομές και να συνεχιστεί η ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τα υφιστάμενα προγράμματα και μελέτες εξοικονόμησης ενέργειας, (δ) να θεσμοθετηθεί η χρήση αποδοτικών τεχνολογιών ηλεκτροκίνησης στο τομέα των μεταφορών, (ε) να αναπτυχθούν νέες διεργασίες που θα βελτιώνουν την παραγωγικότητα, την ποιότητα του τελικού προϊόντος και την ενεργειακή χρήση και (στ) να μειωθούν περαιτέρω οι ενεργειακές απώλειες, να βελτιωθεί ο σχεδιασμός του μελλοντικού συστήματος ισχύος και να αυξηθεί η απόδοση των συστημάτων ηλεκτροπαραγωγής, μεταφοράς και διανομής.
 
Ανάπτυξη στρατηγικών σχετικά με τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων και τον εξηλεκτρισμό του τομέα των μεταφορών, συμπεριλαμβανομένου του τομέα τον μέσων μαζικής συγκοινωνίας, όπως, (α) χρήση αειφόρου βιομάζας για μετατροπή σε βιοκαύσιμα τα οποία θα μπορούν να αναμειγνύονται και να διανέμονται με την βενζίνη, (β) προώθηση χρήσης βιοκαυσίμων τα οποία να περιέχουν ψηλή ενεργειακή απόδοση, (γ) προώθηση και στήριξη νομοθεσίας για χρήση φυσικού αερίου στον τομέα των μεταφορών, (δ) αύξηση της απόδοσης στις μεταφορές και προώθηση της άμεσης ανάπτυξης της χρήσης των υβριδικών και ηλεκτρικών αυτοκινήτων, (ε) προώθηση των σημείων φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων στις πόλεις και στους αυτοκινητόδρομους, (στ) ενσωμάτωση των ηλεκτρικών οχημάτων στο ηλεκτρικό σύστημα με την ανάπτυξη ευέλικτων διατιμήσεων και προτύπων και (ζ) αξιολόγηση του πραγματικού κόστους ή οφέλους και τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν για τη δημόσια υγεία από τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων και από τον εξηλεκτρισμό του τομέα των μεταφορών.
 
Ανάπτυξη στρατηγικών σχετικά με τη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή όπως, (α) προώθηση της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αφού προσφέρουν ενεργειακή ασφάλεια και καθόλου εκπομπές θερμοκηπιακών αερίων, (β) μετάλλαξη του σημερινού δικτύου μεταφοράς και διανομής σε ένα έξυπνο δίκτυο για την υποστήριξη αυξημένης διείσδυσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή, συστημάτων αποθήκευσης και των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, (γ) συνεχή ανάπτυξη του συστήματος ισχύος συμπεριλαμβανομένων των σχεδιασμών για ηλεκτρικές διασυνδέσεις με άλλα κράτη και χρήση συστημάτων αποθήκευσης, έτσι ώστε να επιτευχθεί η περαιτέρω διείσδυση στοχαστικών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή προς όφελος της κοινωνίας και (δ) συνεχή αναθεώρηση των κανόνων αγοράς ηλεκτρισμού για την επίτευξη μεγάλης διείσδυσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή σε συνάρτηση με τη χρήση ηλεκτρικών διασυνδέσεων και συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας.
 
Ανάπτυξη στρατηγικών σχετικά με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, π.χ., ηλιακή ενέργεια και γεωθερμία, στον τομέα θέρμανσης και ψύξης όπως, (α) ανάπτυξη σταθερού και προβλέψιμου επενδυτικού περιβάλλοντος αφού η αβεβαιότητα αυξάνει το ρίσκο και κατά συνέπεια το κόστος αυτών των επενδύσεων, των οποίων οι αποδόσεις θα πρέπει να είναι εμπορικά ανταγωνιστικές με αντίστοιχες επενδύσεις σε τεχνολογίες που αφορούν ενεργειακά ορυκτούς πόρους, (β) συνεχής και επαρκής κατάρτιση υδραυλικών και εγκαταστατών για την επιτυχή εγκατάσταση των τεχνολογιών θέρμανσης και ψύξης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αφού για να επιτευχθεί υψηλής ποιότητας εγκαταστάσεις χρειάζεται πληροφόρηση και προγράμματα εκπαίδευσης και (γ) να δρομολογηθεί διαδικασία διασφάλισης προτύπων για την εφαρμογή των διαφόρων τεχνολογιών θέρμανσης και ψύξης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
 
Το Κυπριακό μοντέλο ανάπτυξης υδρογονανθράκων να βαδίσει σε παράλληλο δρόμο με το Νορβηγικό μοντέλο και να δημιουργηθούν ανάλογες δομές και δραστηριότητες, δηλαδή, (α) όπως και στην περίπτωση της Νορβηγίας, οι πετρελαϊκοί πόροι ανήκουν στον Κυπριακό λαό και θα πρέπει να διαχειρίζονται κατά τρόπο που να ωφελείται το σύνολο της Κυπριακής κοινωνίας. Είναι αναγκαίο να κωδικοποιηθούν οι Κυπριακές δέκα εντολές περί υδρογονανθράκων, (β) δημιουργία ταμείου για τη διαχείριση των εσόδων από τα γηγενή κοιτάσματα υδρογονανθράκων με τρόπο αξιόπιστο και διαφανή, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ασφαλιστικές δικλίδες για συνεχή έλεγχο. Το ταμείο να αποτελέσει το βασικό στοιχείο κοινωνικής αλληλεγγύης γενεών, που θα στηρίξει σε βάθος δεκαετιών το ασφαλιστικό σύστημα της Κύπρου και ταυτόχρονα να δώσει τεράστια γεωοικονομική ώθηση και αναβάθμιση στη χώρα μας, μέσα από την επίλυση βασικών προβλημάτων της εθνικής οικονομίας και (γ) αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της Κύπρου με γνώμονα την αειφόρο ανάπτυξη.
 
Εν κατακλείδι, τώρα είναι η στιγμή για να επενδύσουμε σε νέες αειφόρες τεχνολογίες, να διαχειριστούμε με βέλτιστο τρόπο τους ενεργειακούς μας πόρους και τις ενεργειακές μας ανάγκες, να μειώσουμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και να εξασφαλίσουμε την μελλοντική ενεργειακή μας ασφάλεια. Οι πολιτικές που θα αναπτύσσονται πρέπει να τυγχάνουν διαβούλευσης και αποδοχής από την Πολιτεία έτσι ώστε να μπορούν να συμφωνούνται από όλες τις κοινοβουλευτικές δυνάμεις και αρμόδιους φορείς του Κράτους διασφαλίζοντας τη συνέχεια και τη συνέπεια της ενεργειακής στρατηγικής της Κύπρου.

Δρ. Ανδρέας Πουλλικκάς
Πρόεδρος Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου