ΡΑΕΚ: Οι αποφάσεις για ανάπτυξη της ενεργειακής αγοράς

Την Ετήσια Έκθεση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) για το έτος 2018, επέδωσαν στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Νίκο Αναστασιάδη, τα Μέλη της ΡΑΕΚ.
 
Κατά την επίδοση της Ετήσιας Έκθεσης, που έγινε την Πέμπτη 28 Νοεμβρίου, τα Μέλη της ΡΑΕΚ είχαν την ευκαιρία να ενημερώσουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για θέματα που αφορούν τις Αγορές του Ηλεκτρισμού, του Φυσικού Αερίου και γενικότερα της Κυπριακής Οικονομίας.
 
Κατά το 2018, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής και Εθνικής νομοθεσίας έλαβε σειρά αποφάσεων που στοχεύουν στη διαμόρφωση και ανάπτυξη της ενεργειακής αγοράς της Κύπρου σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού, στην προστασία του καταναλωτή και στην ενθάρρυνση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Επίσης, η ΡΑΕΚ έλαβε σημαντικές αποφάσεις στοχεύοντας στην εναρμόνιση του ρυθμιστικού πλαισίου της χώρας μας στη βάση των προνοιών της Ενεργειακής Ένωσης.
 
Βασικός στόχος της ΡΑΕΚ είναι να σχεδιάσει και υλοποιήσει μια ολοκληρωμένη δέσμη ρυθμιστικών μέτρων και δράσεων που θα προετοιμάσουν τη χώρα μας για να συμμετέχει, με συντεταγμένο και αποδοτικό τρόπο, στη διαδικασία ολοκλήρωσης της ενοποιημένης Ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να διαφυλάσσεται η αναγκαία ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας, τόσο σε φυσικό επίπεδο, όσο και σε οικονομικό, και να εξασφαλίζεται κόστος ενέργειας προσιτό για την εθνική οικονομία και τον καταναλωτή.
 
Μερικές από τις κομβικές Ρυθμιστικές Αποφάσεις της ΡΑΕΚ στον ενεργειακό τομέα της χώρας μας αφορούν:

• τη μαζική εγκατάσταση και λειτουργία έξυπνων μετρητών σε όλους τους καταναλωτές ηλεκτρισμού από τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής,
• τη μεθοδολογία διατιμήσεων της αγοράς Φυσικού Αερίου,
• τη λειτουργία εγκαταστάσεων αποθήκευσης ηλεκτρισμού στη χονδρική αγορά ηλεκτρισμού,
• την εκπόνηση τεχνοοικονομικής μελέτης, από τους δύο Διαχειριστές (Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς και Διαχειριστή Συστήματος Διανομής), για τον επανασχεδιασμό του ηλεκτρικού δικτύου, ώστε να γίνει αμφίδρομο και να μπορεί να υποστηρίξει υψηλή διείσδυση ΑΠΕ σε συνδυασμό με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας.

 
Ιδιαίτερη ενημέρωση του Προέδρου της Δημοκρατίας έγινε σχετικά με τα θέματα  επάρκειας της Κύπρου σε ηλεκτρισμό κατά τα προσεχή έτη. Σήμερα στο Κυπριακό ηλεκτρικό σύστημα υπάρχουν εγκατεστημένες συμβατικές μονάδες ισχύος 1483 μεγαβάτ και μονάδες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με 157 μεγαβάτ αιολικά συστήματα, περίπου 146 μεγαβάτ φωτοβολταϊκά συστήματα και 13 μεγαβάτ συστήματα βιομάζας. Η ΡΑΕΚ, με βάση τις εξουσίες που της παρέχει ο Νόμος, εκπόνησε τρεις μελέτες που αφορούν την επάρκεια ισχύος του ηλεκτρικού συστήματος της Κύπρου για τα επόμενα 10 έτη. Τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι μεταξύ των ετών 2022 και 2024 δημιουργείται σοβαρή έλλειψη στην επάρκεια ισχύος του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής και διαφάνηκε επιτακτική η ανάγκη για ένταξη νέου συμβατικού παραγωγικού δυναμικού της τάξεως των 600 μεγαβάτ. Οι λόγοι είναι η ετήσια αυξανόμενη ζήτηση σε ηλεκτρισμό, αλλά κυρίως η επικείμενη απόσυρση των έξι πεπαλαιωμένων ατμοστροβίλων του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού Δεκέλειας της ΑΗΚ. Η έως σήμερα συνολικά αδειοδοτημένη από τη ΡΑΕΚ συμβατική ισχύς αναμένεται με την εγκατάσταση των προτεινόμενων ηλεκτροπαραγωγών μονάδων να επιλύσει το πρόβλημα επάρκειας ισχύος που δημιουργείται στη χώρα μας μεταξύ των ετών 2022 και 2024.
 
Για την αντιμετώπιση πιθανού προβλήματος επάρκειας κατά τη θερινή περίοδο του 2020, σε περίπτωση καθυστέρησης στην ολοκλήρωση των προγραμματισμένων εργασιών της Διεύθυνσης Παραγωγής της ΑΗΚ στις ηλεκτροπαραγωγές μονάδες 1 και 2 του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού Βασιλικού για την ταυτόχρονη εγκατάσταση συστημάτων απονίτρωσης, αποθείωσης, και μετατροπής τους για καύση φυσικού αερίου, αποφασίστηκε η ενοικίαση από την Διεύθυνση Παραγωγή της ΑΗΚ προσωρινού παραγωγικού δυναμικού της τάξεως των 130 μεγαβάτ.
 
Το μεταρρυθμιστικό πλαίσιο που αφορά την αγορά ηλεκτρισμού για την πλήρη εμπορική λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο είναι διαμορφωμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι συμβατό με το μοντέλο στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο έχει υιοθετηθεί από τα πλείστα Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει καθοριστεί με Ρυθμιστικές Αποφάσεις της ΡΑΕΚ σε προηγούμενα έτη.
 
Σημειώνεται ότι παρ’ όλες τις μέχρι σήμερα καθυστερήσεις που υπάρχουν για την εφαρμογή της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο, οι οποίες αφορούν κατά κύριο λόγο τη δημιουργία δύο λογισμικών προγραμμάτων, προαπαιτούμενων για τη λειτουργία και παρακολούθηση της αγοράς ηλεκτρισμού, η ΡΑΕΚ προσβλέπει με βάση τα σημερινά δεδομένα στην εισαγωγή ενός υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρισμού της Κύπρου περί τα τέλη του 2021.
 
Για την κάλυψη του χρονικού διαστήματος μέχρι την πλήρη εμπορική λειτουργία του νέου μοντέλου αγοράς ηλεκτρισμού, είναι σε ισχύ από το 2017 σχετική Ρυθμιστική Απόφαση για εφαρμογή μεταβατικής ρύθμισης στην αγορά ηλεκτρισμού συμπεριλαμβανομένων λεπτομερών Κανονισμών. Η μεταβατική ρύθμιση στην αγορά ηλεκτρισμού αφορά «Διμερή Συμβόλαια μεταξύ Παραγωγών και Προμηθευτών» και όπως διαφαίνεται προσέλκυσε το ενδιαφέρον ανεξάρτητων προμηθευτών. Συγκεκριμένα, μέχρι σήμερα αδειοδοτήθηκαν δεκατρείς ανεξάρτητοι προμηθευτές, ενώ έχει δημιουργηθεί το πλαίσιο για να μπορέσουν οι ήδη αδειοδοτημένοι ανεξάρτητοι παραγωγοί να δραστηριοποιηθούν στην αγορά ηλεκτρισμού.
 
Όσον αφορά το Λειτουργικό και Λογιστικό διαχωρισμό της ΑΗΚ των βασικών ρυθμιζόμενων δραστηριοτήτων, δηλαδή την Παραγωγή, Μεταφορά, Διανομή και Προμήθεια, έχουν ολοκληρωθεί οι έλεγχοι και αναμένεται σύντομα η θετική κατάληξη της όλης διαδικασίας. Ως αποτέλεσμα, με τις νέες ρυθμιζόμενες βασικές διατιμήσεις της ΑΗΚ, η οποία σήμερα κατέχει τη δεσπόζουσα θέση, έχουν διαχωριστεί οι χρεώσεις των μονοπωλιακών δραστηριοτήτων, δηλαδή αυτές των δικτύων μεταφοράς και διανομής, από τις χρεώσεις των ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων, δηλαδή αυτές της παραγωγής και της προμήθειας. Οι ρυθμιζόμενες διατιμήσεις δημοσιεύονται, ώστε να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι ανεξάρτητοι παραγωγοί με πλήρη διαφάνεια τη διατίμηση χονδρικής της ρυθμιζόμενης δραστηριότητας παραγωγής της ΑΗΚ και οι ενδιαφερόμενοι προμηθευτές τις διατιμήσεις λιανικής της ρυθμιζόμενης δραστηριότητας προμήθειας της ΑΗΚ. Με αυτό το τρόπο δίδεται η δυνατότητα στους αδειοδοτημένους παραγωγούς και προμηθευτές να προσφέρουν ανταγωνιστικές τιμές προς όφελος πάντα των καταναλωτών.
 
Επίσης, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ενημερώθηκε για την πρόοδο των ηλεκτρικών διασυνδέσεων Euroasia interconnector και Euroafrica interconnector, αφού μπορούν να προσφέρουν στη χώρα μας τις κατάλληλες υποδομές έτσι ώστε να αρθεί η ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και συνάμα η Κύπρος να καταστεί κόμβος διακίνησης ηλεκτρισμού από και προς την ΕΕ και από και προς το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
 
Τέλος, ο Προέδρος της Δημοκρατίας έτυχε ενημέρωσης για την υπό ανάπτυξη αγορά του φυσικού αερίου στην Κύπρο. Η ΡΑΕΚ εξέφρασε την ανησυχία της για τις καθυστερήσεις που παρουσιάζονται στην προσπάθεια εισαγωγής φυσικού αερίου στην Κύπρο. Η ΡΑΕΚ σε αυτή τη φάση δίδει μεγάλη προτεραιότητα στη διαμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου της αγοράς του φυσικού αερίου, ενώ στόχος είναι η γρήγορη και αποτελεσματική διείσδυση του νέου καυσίμου στη Κυπριακή αγορά και η επίτευξη των χαμηλότερων δυνατών τιμών για τους καταναλωτές.
 
Η ΡΑΕΚ θα συνεχίσει να εκτελεί με υπευθυνότητα το έργο της για τη διαμόρφωση μιας ανθρωποκεντρικής και δίκαιης ενεργειακής ρύθμισης με επίκεντρο τον καταναλωτή.
 
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Νίκος Αναστασιάδης, έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα σοβαρά θέματα που καλείται να αντιμετωπίσει η ΡΑΕΚ και εξέφρασε τη στήριξή του στις προσπάθειες που καταβάλλει, ως Ανεξάρτητη Αρχή, για την επίτευξη των στόχων της.