Ελεγκτής: €100,4 εκατ. τα κέρδη της ΑΗΚ το 2017

Κέρδη €100,4 εκατ. μετά τη φορολογία και μετά την επανακαταμέτρηση της υποχρέωσης του σχεδίου αφυπηρέτησης ύψους €49,8 εκατ., σημείωσε η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου το 2017 όπως καταγράφεται στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, ενώ το κέρδος πριν από τη φορολογία ανήλθε στα €59,6 εκατ.

Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, ηλεκτρική ενέργεια παρέχεται και σε μη ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές από το 1964 μέχρι σήμερα. Κατά την 31.12.2017 η αξία της ηλεκτρικής ενέργειας που διοχετεύτηκε και δεν τιμολογήθηκε ούτε εισπράχθηκε από τους Τουρκοκύπριους των εν λόγω περιοχών, χωρίς την επιβολή τόκων, ανέρχεται, σύμφωνα με στοιχεία της Αρχής, σε €272,5 εκατ. Για το 2017, η αξία της εν λόγω ηλεκτρικής ενέργειας ήταν €0.5 εκατ. και αφορούσε σε κατανάλωση από τουρκοκυπριακά υποστατικά στην περιοχή Πύλας. Σημειώνεται ότι στα εν λόγω υποστατικά, η Αρχή δεν έχει εγκατεστημένους μετρητές και, ως εκ τούτου δεν είναι δυνατή η καταγραφή και τιμολόγηση της καταναλωθείσας ηλεκτρικής ενέργειας ανά υποστατικό.

Η Υπηρεσία στην επιστολή της αναφορικά με τον έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων της Αρχής για το έτος 2015 εξέφρασε την άποψη ότι, πέραν των θεμάτων που εγείρονται για παράβαση της Αρχής της ίσης μεταχείρισης, με βάση τους περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμους του 1999 και 2014, ειδικά για όσους ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, τίθεται και θέμα κρατικής ενίσχυσης και, ως εκ τούτου εισηγηθήκαμε τη λήψη ενεργειών για είσπραξη των οφειλομένων και τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας που παρέχεται στις εν λόγω περιοχές.  Ο Πρόεδρος του ΔΣ της Αρχής στην απάντησή του τον Ιούνιο 2018 ανέφερε ότι το θέμα είναι πολιτικό και το χειρίζεται το Υπουργείο Εξωτερικών.

Προσωπικό – Μισθοί. 
Η Αρχή εργοδοτούσε 1.976 πρόσωπα στις  31.12.2017 (1.986 στις 31.12.2016), τα οποία  υπηρετούσαν σε μόνιμες θέσεις (στην Αρχή δεν απασχολείται ωρομίσθιο προσωπικό). Οι εγκεκριμένες θέσεις σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό ανέρχονταν σε 2.225 για το 2017 (99 με διπλό σταυρό, εκ των οποίων 18 με την κένωσή τους καταργούνται και δημιουργούνται νέες θέσεις), σε σύγκριση με 2.229 το 2016 (85, 103 και 18 αντίστοιχα). Επίσης, το 2017 υπηρετούσαν 47 συμβασιούχοι, των οποίων οι όροι εργοδότησης διέπονται από συγκεκριμένη Συλλογική Σύμβαση.

Ο ετήσιος μέσος όρος αποδοχών για το μόνιμο προσωπικό ανέρχεται σε €32.989 (€32.238 για το έτος 2016), ενώ ο ετήσιος μέσος όρος των δαπανών για το μόνιμο προσωπικό, λαμβάνοντας υπόψη και την επιβάρυνση για τρέχουσα υπηρεσία στο Ταμείο Συντάξεων (η οποία, σύμφωνα με την τελική αναλογιστική εκτίμηση του Σχεδίου Συντάξεων και Χορηγημάτων της Αρχής, που υποβλήθηκε στις 23.4.2018 με ημερομηνία αναφοράς 31.12.2017, ανερχόταν σε €12.496.000 (€6.944.000 με ημερ. αναφοράς 31.12.2016)), ήταν €47.077 σε σύγκριση με €43.345 το 2016.

Σχέδια Συντάξεων.
Σύμφωνα με την πιο πάνω τελική αναλογιστική εκτίμηση, η παρούσα αξία των υποχρεώσεων μειώθηκε από €772 εκατ. στις 31.12.2016, σε €736 εκατ. στις 31.12.2017, ενώ η πραγματική αξία των περιουσιακών στοιχείων του Ταμείου αυξήθηκε από €538 εκατ. στις 31.12.2016 σε €548 εκατ. στις 31.12.2017, με αποτέλεσμα η καθαρή υποχρέωση της Αρχής προς το Ταμείο ύψους €234 εκατ. στις 31.12.2016 να μειωθεί σε €188 εκατ. στις 31.12.2017. 

Σχέδιο πρόωρης αφυπηρέτησης
Από την έναρξη του πιο πάνω Σχεδίου το 1996 έχουν αφυπηρετήσει πρόωρα συνολικά 460 υπάλληλοι στους οποίους καταβλήθηκε, πέραν των συνταξιοδοτικών τους ωφελημάτων, συνολική αποζημίωση ύψους €17,6 εκατ.
Σημειώνεται ότι, κατά τα έτη 2014, 2015 και 2016 δεν αφυπηρέτησε πρόωρα επιπρόσθετο προσωπικό, ενώ το εν λόγω Σχέδιο τερματίστηκε με την κατάργηση του Κανονισμού 29Α, σύμφωνα με τους περί Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (Όροι Υπηρεσίας) (Τροποποιητικούς) Κανονισμούς του 2016 (Κ.Δ.Π. 258/2016), οι οποίοι δημοσιεύτηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 16.9.2016.

Σχέδιο Πρόωρης Στοχευμένης Εθελούσιας Αφυπηρέτησης της Αρχής.
Με το εν λόγω Σχέδιο, το οποίο υλοποιήθηκε τον Μάρτιο 2015 αφυπηρέτησαν 123 υπάλληλοι, στους οποίους καταβλήθηκε συνολική αποζημίωση ύψους €8.753.631, ενώ το οικονομικό όφελος βάσει της αναλογιστικής μελέτης ανήλθε σε €38.255.445.

Τα σημαντικότερα ευρήματα/συστάσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας αφορούν στα ακόλουθα:

• Καθυστέρηση στην ετοιμασία των οικονομικών καταστάσεων της Αρχής, καθώς επίσης στην υποβολή των ελεγμένων οικονομικών καταστάσεων με την έκθεση του ιδιώτη ελεγκτή.
• Εξακολουθεί, να καταβάλλονται σημαντικά ποσά (€5,8 εκατ.) για επιδόματα προσωπικού χωρίς να έχει υιοθετηθεί σύσταση της Υπηρεσίας μας για εξέταση κατά πόσο δικαιολογείται η συνέχιση της καταβολής του και εάν ενδείκνυται η μείωσή τους.
• Παρεμφερή ωφελήματα ύψους €10 εκατ. περίπου εξακολουθεί να καταβάλλονται σε υπαλλήλους και συνταξιούχους της Αρχής, χωρίς να ληφθούν ενέργειες για διαβούλευση με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις για τροποποίηση των σχετικών προνοιών στη Συλλογική Σύμβαση, σύμφωνα με κατ΄επανάληψη συστάσεις της Υπηρεσίας μας.
• 47 άτομα, με τα οποία η Αρχή είχε συνομολογήσει κατά καιρούς συμβάσεις για αγορά υπηρεσιών διαφόρων ειδικοτήτων, επειδή εργάζονταν με εξαρτημένη εργασία που δημιουργούσε σχέση εργοδότητη – εργοδοτουμένου, μετατράπηκαν (43 το 2009, 2 το 2011 και 2 το 2016) σε εργαζόμενους αορίστου χρόνου. Η Υπηρεσία μας επισήμανε ότι σε περίπτωση νέων συμβάσεων αγοράς υπηρεσιών, η Αρχή θα πρέπει να θέσει όλες τις ασφαλιστικές δικλίδες που να διασφαλίζουν ότι δεν δημιουργείται δημοσιοϋπαλληλική σχέση μεταξύ των συμβασιούχων και της Αρχής.
• Παραχώρηση πρόσθετων συνταξιοδοτικών ωφελημάτων κατά την πρόωρη αφυπηρέτηση δύο υπαλλήλων, λόγω ανάληψης δημοσίου λειτουργήματος.
• Για διασφάλιση των εσόδων της Αρχής, η Υπηρεσία μας εισηγήθηκε τη λήψη πιο αποτελεσματικών μέτρων για διεκδίκηση των οφειλομένων από καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας και αυστηρή εφαρμογή της εισπρακτικής της πολιτικής.
• Με στόχο τον έγκαιρο εντοπισμό των μετρητών που για διάφορους λόγους δεν λειτουργούν ορθά και, κατ΄επέκταση, την προστασία του εισοδήματος της Αρχής, η Υπηρεσία μας εισηγήθηκε τη διενέργεια των ενδεδειγμένων ελέγχων, σύμφωνα με σχετική Οδηγία της Αρχής.
• Αναφορικά με τις εκπομπές ρύπων, η Υπηρεσία μας εισηγήθηκε την παρακολούθηση σε συνεχή βάση των χρονοδιαγραμμάτων που έχουν τεθεί για την εκτέλεση των έργων που πρέπει να γίνουν, με στόχο τη συμμόρφωση της Αρχής με τις σχετικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες, με το χαμηλότερο δυνατόν για τον Οργανισμό κόστος.
• Επίσης εισηγηθήκαμε όπως, η διαγωνιστική διαδικασία, που ακολουθεί η Αρχή για την αγορά δικαιωμάτων θερμοκηπιακών αερίων, τεθεί ενώπιον της Αρμόδιας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων.
• Λόγω του μεγάλου χρονικού διαστήματος που έχει παρέλθει από τη συνομολόγηση από την Αρχή το 2003 συμφωνιών στρατηγικής συνεργασίας στις τηλεπικοινωνίες με 2 εταιρείες, η Υπηρεσία μας επισήμανε ότι επιβάλλεται η επικαιροποίησή τους με βάση τα νέα δεδομένα, καθώς επίσης τροποποίησή τους, ώστε το μέρισμα να παραχωρείται επί των εσόδων και όχι επί των κερδών των εταιρειών.  Επίσης, επειδή στις εν λόγω συμφωνίες δεν περιλαμβάνεται ημερομηνία λήξης, η Υπηρεσία μας εισηγήθηκε την υιοθέτηση από την Αρχή της σύστασης του νομικού της συμβούλου, για διενέργεια μελέτης, στη βάση της οποίας, θα πρέπει να ληφθεί απόφαση κατά πόσον θα επιδιωχθεί λήξη των πιο πάνω συμφωνιών.
• Εξακολουθεί να παρέχονται νομικές υπηρεσίες στην Αρχή, ουσιαστικά, από το ίδιο το δικηγορικό γραφείο, όπως με τα χρόνια μετεξελίχθηκε, για 65 περίπου χρόνια.
• Σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου της Αρχής, από έλεγχο που διενεργήθηκε στις 9.11.2017 στα αποθέματα υλικών και ανταλλακτικών της αποθήκης στην Αραδίππου, παρέμεναν πέραν των 8 χρόνων, 166 ξύλινα στροφεία αξίας €909.176, σε αρκετά από τα οποία το ξύλο έχει σαπίσει, λόγω μη εμποτισμού με το κατάλληλο φάρμακο, με αποτέλεσμα τα ξύλινα στροφεία να έχουν διαλυθεί και το αλουμίνιο να παραμένει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες.
• Στην Ετήσια Έκθεση της Αρχής για το 2016, η οποία ετοιμάστηκε και δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο 2017, δεν συμπεριλήφθηκε αναφορά για τον βαθμό υιοθέτησης των αρχών δημόσιας διακυβέρνησης και επεξήγηση των περιπτώσεων που οι εν λόγω αρχές δεν έχουν τηρηθεί.
• Με στόχο τη μείωση της δαπάνης ύψους €1.055.734 για το 2017, για αποστολή των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας, η Υπηρεσία μας εισηγήθηκε την αξιολόγηση σε συνεχή βάση των μέτρων που έχουν ληφθεί από την Αρχή.
• Αναφορικά με την Ειδική διατίμηση που εφάρμοσε η Αρχή για συγκεκριμένες κατηγορίες ευάλωτων καταναλωτών, η Υπηρεσία μας εισηγήθηκε όπως η κοινωνική πολιτική του Κράτους ασκείται από την ίδια την Κυβέρνηση, πρακτική που όπως έχουμε πληροφορηθεί, ακολουθείται στο Ηνωμένο Βασίλειο (Ρυθμιστική Αρχή  Ofgem) όσο και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.
• Η καθυστέρηση στην εκτέλεση  των έργων για τα οποία έγιναν απαλλοτριώσεις το 2000, άφησε εκτεθειμένη την Αρχή σε αγωγές των ιδιοκτητών της γης, με συνεπακόλουθο την καταβολή ήδη σημαντικών αποζημιώσεων και την πιθανότητα καταβολής πρόσθετων αποζημιώσεων.