Δρ. Τσάκαλος: Αλματώδης η ανάπτυξη του ερευνητικού ιστού στην Κύπρο

Τα τελευταία 20 χρόνια ο ερευνητικός ιστός της Κύπρου γνώρισε αλματώδη ανάπτυξη, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Δρ. Βασίλης Τσάκαλος, Γενικός Διευθυντής Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας (ΙΠΕ), σημειώνοντας πως η Κύπρος κατατάσσεται πρώτη στην ΕΕ σε ό,τι αφορά την κατά κεφαλήν απορρόφηση κονδυλίων για την έρευνα και καινοτομία.

 
 Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ΚΥΠΕ με την ευκαιρία της Εβδομάδας Έρευνας και Καινοτομίας που ξεκινά στις 19 του Μάη, ο κ. Τσάκαλος  είπε ότι παρά το ότι η Κύπρος βρίσκεται ψηλά σε όλες τις διεθνείς κατατάξεις που σχετίζονται με τον αριθμό και την ποιότητα των διεθνών επιστημονικών δημοσιεύσεων καθώς και την προσέλκυση ανταγωνιστικής χρηματοδότησης από τα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα, εντούτοις η Κύπρος συνεχίζει να μην κατατάσσεται ψηλά σε ό,τι αφορά στους πόρους που επενδύονται ετησίως για έρευνα, παρά τα σημαντικά βήματα που έγιναν κατά την τελευταία εικοσαετία.

Αναφερόμενος στην Εβδομάδα Έρευνας και Καινοτομίας ο κ. Τσάκαλος είπε ότι θα περιλαμβάνει πολλές εκδηλώσεις για τον τομέα της έρευνας και καινοτομίας αλλά και του διαστήματος, καθώς και σειρά διαδραστικών εκδηλώσεων που θα πραγματοποιηθούν, σε συνεργασία με ένα ευρύ φάσμα φορέων, πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και ερευνητικών κέντρων, σε όλες τις πόλεις της Κύπρου.
 
 
Αλματώδης η ανάπτυξη του τομέα της έρευνας τα τελευταία 20 χρόνια
Κληθείς να αναφέρει ποια βήματα μπορούν να γίνουν ακόμη προκειμένου να βελτιωθεί ο τομέας αυτός, είπε ότι τα τελευταία 20 χρόνια ο ερευνητικός ιστός της Κύπρου γνώρισε αλματώδη ανάπτυξη, σημειώνοντας ότι "διαθέτουμε πια αριθμό δημόσιων και ιδιωτικών πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων που διεξάγουν έρευνα διεθνούς επιπέδου καθώς και μια σημαντική ομάδα ανταγωνιστικών καινοτόμων επιχειρήσεων που δημιουργούν και παράγουν νέα προϊόντα, υπηρεσίες και διαδικασίες για την εγχώρια και διεθνή αγορά".

Από την άλλη πλευρά, συνέχισε, απαιτούνται πολλές ενέργειες από όλους τους φορείς για τη δημιουργία του κατάλληλου οικοσυστήματος, παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες από την Πολιτεία καθώς και ιδιωτικούς φορείς προς την επιθυμητή κατεύθυνση.

"Τέτοιου είδους αλλαγές δεν γίνονται φυσικά από τη μία μέρα στην άλλη αλλά απαιτούν σταθερά βήματα. Επομένως, θα λέγαμε ότι απαιτείται μακροχρόνιος σχεδιασμός και ισχυρή δέσμευση από όλους τους εμπλεκόμενους, με παράλληλη αύξηση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία" ανέφερε.
 
Πρώτη η Κύπρος σε κατά κεφαλήν απορρόφηση κονδυλίων - Ερευνητικές ομάδες εξασφάλισαν 120 εκατ.
Σε σχέση με την απορρόφηση κονδυλίων, ο κ. Τσάκαλος ανέφερε ότι η  πλέον πρόσφατη αξιολόγηση της συμμετοχής στα εθνικά Προγράμματα Χρηματοδότησης της Έρευνας και Καινοτομίας, Restart 2016-2020 έχει καταδείξει το υψηλό ενδιαφέρον της ερευνητικής και επιχειρηματικής κοινότητας, αναδεικνύοντας τον άκρως ανταγωνιστικό τους χαρακτήρα.

Για παράδειγμα, είπε, λαμβάνοντας υπόψη τα αιτούμενα χρήματα, για τις 800 και πλέον ερευνητικές προτάσεις που υποβλήθηκαν την τελευταία διετία στο πλαίσιο Προσκλήσεων που ανακοίνωσε το ΙΠΕ, αυτά είναι σχεδόν πενταπλάσια της διαθέσιμης χρηματοδότησης.

Πρόσθεσε ότι με την έναρξη της υλοποίησης των ερευνητικών έργων, η οποία αρχίζει αυτή την περίοδο, θα απελευθερωθεί και η προβλεπόμενη χρηματοδότηση για όσες προτάσεις έχουν επιτύχει και εκτίμησε ότι "λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κύπρος είχε πλήρη απορρόφηση των κονδυλίων από τα διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία της ΕΕ κατά τη διάρκεια της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου (2007-2013), είμαστε πολύ αισιόδοξοι ότι το ίδιο θα συμβεί και την τρέχουσα περίοδο".

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είπε ότι "η Κύπρος έχει να επιδείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα".

Σημείωσε ότι από τη μέχρι σήμερα συμμετοχή της Κύπρου στο Πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», το Πρόγραμμα πλαίσιο της ΕΕ για τη χρηματοδότηση της έρευνας και της καινοτομίας, οι κυπριακές ερευνητικές ομάδες έχουν εξασφαλίσει μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών ποσό που ξεπερνά τα €120 εκατομμύρια, κατατάσσοντας τη χώρα μας στην πρώτη θέση της κατά κεφαλήν απορρόφησης, αφού για κάθε ένα ευρώ που συνεισφέρει η Κύπρος στο Πρόγραμμα, επιστρέφουν πίσω στη χώρα, μέσω της επιτυχούς συμμετοχής, τρία ευρώ.

"Η πρωτιά αυτή της Κύπρου αποτελεί φυσικά πολύ σημαντική εξέλιξη δεδομένης της προσπάθειας που καταβάλλεται σε εθνικό επίπεδο για την όσο το δυνατό μεγαλύτερη προσέλκυση κονδυλίων μέσω των ευρωπαϊκών ανταγωνιστικών προγραμμάτων" είπε στο ΚΥΠΕ ο κ. Τσάκαλος.

Ψηλά η Κύπρος στις διεθνείς επιστημονικές δημοσιεύσεις, αλλά χαμηλά οι επενδύσεις στον τομέα της έρευνας
Ο κ. Τσάκαλος είπε στο ΚΥΠΕ ότι η Κύπρος βρίσκεται ψηλά σε όλες τις διεθνείς κατατάξεις που σχετίζονται με τον αριθμό και την ποιότητα των διεθνών επιστημονικών δημοσιεύσεων καθώς και την προσέλκυση ανταγωνιστικής χρηματοδότησης από τα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα.

Τα δεδομένα αυτά, πρόσθεσε, φανερώνουν την πολύ υψηλή ποιότητα των εγχώριων ερευνητικών δραστηριοτήτων.

Ο κ. Τσάκαλος όμως είπε ότι εντούτοις, η Κύπρος συνεχίζει να μην κατατάσσεται ψηλά σε ό,τι αφορά στους πόρους που επενδύονται ετησίως για έρευνα, παρά τα σημαντικά βήματα που έγιναν κατά την τελευταία εικοσαετία.

Σημείωσε ότι για να υπάρξει ουσιαστική διαφοροποίηση της κατάστασης, θα απαιτηθεί σημαντική αύξηση της δημόσιας και της ιδιωτικής επένδυσης για έρευνα και καινοτομία, δημιουργία νέων εξωστρεφών επιχειρήσεων που βασίζονται στην καινοτομία και την υψηλή τεχνολογία, εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας, των μηχανισμών αλλά και της κουλτούρας που θα επιτρέπουν την καλύτερη διασύνδεση των ερευνητικών εργαστηρίων με τις επιχειρήσεις.

"Σε κάθε περίπτωση, θα απαιτηθεί μακροχρόνια δέσμευση από το σύνολο του οικοσυστήματος, υπομονή και επιμονή αφού ο θετικός αντίκτυπος της έρευνας φαίνεται μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα" είπε.

 
Οφέλη από έρευνα και καινοτομία 
Η Κύπρος πρέπει να συνεχίσει να επενδύει στην έρευνα και καινοτομία, είπε ο κ. Τσάκαλος στο ΚΥΠΕ, σημειώνοντας ότι μέσα από την επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία η οικονομία μιας χώρας γίνεται πιο ανταγωνιστική μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας, της εισαγωγής νέων προϊόντων και υπηρεσιών στην αγορά καθώς και της αντιμετώπισης σύνθετων κοινωνικών προκλήσεων.
 
«Είναι γι’ αυτό που και η Κύπρος θα πρέπει να συνεχίσει να επενδύει συστηματικά και με στρατηγική στόχευση στην έρευνα και την καινοτομία, αναδεικνύοντας τον τομέα σε έναν εκ των βασικών πυλώνων του μοντέλου ανάπτυξής της» υπογράμμισε.
Από μία άλλη σκοπιά, είπε, η έρευνα και η καινοτομία προσδίδουν ποιότητα στην ανάπτυξη αφού αυτή βασίζεται στη γνώση, στην κατανόηση του κόσμου και του περιβάλλοντος, στην εξωστρέφεια, στην παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλότερης προστιθέμενης αξίας, στην κινητοποίηση της δημιουργικότητας, στη βέλτιστη αξιοποίηση του καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού.
 
Σημείωσε ότι οι πιο γνωστές σύγχρονες επιχειρήσεις παγκοσμίως έχουν αναδειχθεί και καθιερωθεί μέσω των καινοτόμων προϊόντων ή μεθόδων βασισμένων στην έρευνα. Και τα διεθνή στατιστικά δεδομένα δείχνουν ότι οι πιο ανεπτυγμένες, οικονομικά και κοινωνικά, χώρες είναι αυτές που επενδύουν στην έρευνα και την καινοτομία.
 
 
Εβδομάδα Ερευνας και Καινοτομίας με πολλές εκδηλώσεις για το διάστημα
Η Εβδομάδα Έρευνας και Καινοτομίας διοργανώνεται φέτος από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας, το διάστημα 19 με 26 Μαΐου, για πέμπτη χρόνια και έχει πλέον καθιερωθεί ως σημαντικός θεσμός για την προώθηση της ερευνητικής και καινοτομικής κουλτούρας στην κυπριακή κοινωνία.
 
H φετινή Εβδομάδα Έρευνας και Καινοτομίας περιέχει το πλέον πλούσιο, από πλευράς ποσότητας και ποιότητας δραστηριοτήτων, πρόγραμμα που υλοποιήθηκε μέχρι σήμερα.
 
Περιλαμβάνει μία σειρά διαδραστικών εκδηλώσεων που θα πραγματοποιηθούν, σε συνεργασία με ένα ευρύ φάσμα φορέων, πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και ερευνητικών κέντρων, σε όλες τις πόλεις της Κύπρου.
 
Ανάμεσα στις δραστηριότητες περιλαμβάνονται επιστημονικές συναντήσεις, προβολές ταινιών σε κινηματογράφο και τηλεόραση, θέατρο, αθλητικές δραστηριότητες, ομιλίες και διαλέξεις σε σχολεία, εκπαιδευτικά εργαστήρια σε θέματα έρευνας και τεχνολογίας, αστροβραδιές, διαγωνισμό φωτογραφίας κ.ά.

Σε παρατήρηση ότι από το πρόγραμμα διαφαίνεται ότι φέτος δίδεται μεγάλη έμφαση σε διαστημικά θέματα, ο κ. Τσάκαλος είπε στο ΚΥΠΕ ότι η εξερεύνηση του διαστήματος, οι διαστημικές τεχνολογίες και οι εφαρμογές τους καθώς και όλες οι συναφείς τεχνολογίες γνωρίζουν τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερη ανάπτυξη τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

"Η έρευνα του διαστήματος συμβάλει αφενός στην κατανόηση του κόσμου μας και αφετέρου οδηγεί στη δημιουργία νέων υποδομών και τεχνολογίας με εφαρμογές σε πολλούς επιστημονικούς κλάδους καθώς και στην καθημερινότητά μας, όπως είναι για παράδειγμα ο παγκόσμιος εντοπισμός θέσης, η δορυφορική πλοήγηση κ.ά. Ένας σημαντικός αριθμός, για το μέγεθος της Κύπρου, ερευνητικών ομάδων, εργαστηρίων και κέντρων αριστείας ασχολούνται με την έρευνα του διαστήματος, δημιουργούν συνέργειες και συμμετέχουν με επιτυχία σε εθνικά και ευρωπαϊκά έργα έρευνας και καινοτομίας" ανέφερε. 

Τα τελευταία χρόνια, είπε, η Πολιτεία και ιδιωτικοί οργανισμοί υποστηρίζουν τη δημιουργία υποδομής που θα διευρύνει τις ευκαιρίες για την περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα, ενώ αντίστοιχα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επενδύει μέσω του Προγράμματος «Ορίζοντας 2020» καθώς και άλλων σχετικών πρωτοβουλιών και προγραμμάτων υποστήριξης, σημαντικά κονδύλια για την ανάπτυξη τεχνολογιών που συνδέονται με το διάστημα.

Ο κ. Τσάκαλος είπε ακόμη ότι και η ερασιτεχνική ενασχόληση με το διάστημα και ιδιαίτερα με την αστρονομία γνωρίζει τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο ιδιαίτερη άνθηση καθώς πολλές μικρές ομάδες δραστήριων ερασιτεχνών αστρονόμων διοργανώνουν εκδηλώσεις ενημέρωσης για το διάστημα καθώς και δράσεις αστροπαρατήρησης, κάποιες από τις οποίες φιλοξενούνται στο πρόγραμμα της Εβδομάδας Έρευνας και Καινοτομίας.

"Νομίζω ότι δύσκολα μπορεί κάποιος να αντισταθεί στην κρυφή γοητεία που ασκεί ο άγνωστος κόσμος του διαστήματος", κατέληξε.

ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ