Η Ψηφιακή Μεταρρύθμιση της Κυπριακής Οικονομίας: Πρόοδος και Προκλήσεις

Τα τελευταία χρόνια κυβερνήσεις ανά τον κόσμο δουλεύουν εντατικά για να επιτύχουν συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης και να εξασφαλίσουν οικονομικά και κοινωνικά οφέλη για τους πολίτες τους. Αρκετές κυβερνήσεις βρίσκονται ακόμα σε διαδικασία οικονομικής ανάκαμψής, αντιμετωπίζοντας σημαντικές προκλήσεις όπως η ανεργία και η οικονομική ανισότητα μεταξύ κοινωνικών στρωμάτων του πληθυσμού. Στα πλαίσια αυτής της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας, κράτη ανά τον κόσμο αναγνωρίζουν πως η ψηφιοποίηση (digitalization) έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει και να επιταχύνει τις μεταρρυθμιστικές τους πρωτοβουλίες καθώς και να επιφέρει σημαντικά οφέλη στην οικονομία, για παράδειγμα αύξηση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας της χώρας. 

Συγκεκριμένα, βάσει μελετών του World Economic Forum και της Accenture, υπολογίζεται ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός μεταξύ χωρών και βιομηχανιών εκτιμάται ότι θα επιφέρει 100 τρισεκατομμύρια δολάρια σε καθαρά οφέλη για την κοινωνία και τη βιομηχανία μέχρι το 2025. Επιπλέον,  τα οφέλη των ψηφιακών τεχνολογιών δεν περιορίζονται μόνο στην ανάπτυξη της παραγωγικότητας. Βάσει του World Economic Forum, οι ψηφιακές τεχνολογίες λειτουργούν ως φορέας κοινωνικής ανάπτυξης και μετασχηματισμού, βελτιώνοντας την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, ενισχύοντας τη συνδεσιμότητα και δημιουργώντας ευκαιρίες απασχόλησης. 

Όπως και αρκετές χώρες ανά τον κόσμο, έτσι και η Κύπρος, έχει αναπτύξει μια ψηφιακή στρατηγική (2012) η οποία κατευθύνει τις ενέργειες και συντονίζει τις προσπάθειες της χώρας για την υιοθέτηση ψηφιακών τεχνολογιών και δυνατοτήτων. Ασφαλώς, βάσει διαφόρων δεικτών, όπως ο ΕU DESI  index (Digital Economy and Society Index) και άλλοι, η Κύπρος έχει αρκετό δρόμο να διανύσει για να αξιοποιήσει, σε ικανοποιητικό βαθμό, τις ευκαιρίες που έχει να προσφέρει η ψηφιακή οικονομία (22η από 28 χώρες).

Σημαντικά περιθώρια βελτίωσης παρουσιάζει η Κύπρος όσον αφορά το ανθρώπινο κεφάλαιο και τις ψηφιακές δεξιότητές του. Το 2016, μόνο το 43% του κυπριακού πληθυσμού διέθετε τουλάχιστον βασικά επίπεδα ψηφιακών δεξιοτήτων, ενώ η Κύπρος διαθέτει ένα πολύ χαμηλό ποσοστό πτυχιούχων σε θέματα που έχουν να κάνουν με την Επιστήμη, την Τεχνολογία, τη Μηχανική και τα Μαθηματικά (STEMM – Science, Technology, Engineering, Mechanics and Mathematics), κατατάσσοντας τη χώρα στις τελευταίες θέσεις (28η) μεταξύ των χωρών της ΕΕ . Όσον αφορά την υιοθέτηση αναδυόμενων ψηφιακών τεχνολογιών, η Κύπρος επίσης βρίσκεται σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τους εταίρους της. Αυτό εν μέρει οφείλεται στην οικονομική κρίση που πέρασε η χώρα τα τελευταία χρόνια και μετά το 2013. Παράλληλα όμως, σημαντικά εμπόδια για επαρκή διάδοση του ψηφιακού μετασχηματισμού (digital transformation), σε όλα τα επίπεδα, παρουσιάζει η περιορισμένη ενημέρωση και κατανόηση των ευκαιριών που προσφέρει αλλά και η μη παροχή επαρκών κινήτρων από το κράτος. Διαπιστώνεται ότι παρόλο που οι Κύπριοι φαίνεται να είναι ενεργοί χρήστες του Διαδικτύου (74%), όσον αφορά τα κοινωνικά μέσα και το online gaming, μόνο το 37% των Κυπρίων χρησιμοποίησε eBanking και 38% αγόρασε μέσω ψηφιακών καναλιών το 2017 (EU average 59% και 66% αντίστοιχα). Στις επιχειρήσεις, επίσης παρουσιάζονται σημαντικά περιθώρια βελτίωσης, με μόνο το 6% - 9% των επιχειρήσεων να χρησιμοποιούν υπηρεσίες cloud και ηλεκτρονικά τιμολόγια.

Γενικά βλέπουμε μερικούς μόνο τομείς της οικονομίας στην Κύπρο να επενδύουν ενεργά στο ψηφιακό τους μετασχηματισμό και στη ψηφιοποίηση διαδικασιών και πληροφορίων. Πρωτοπόρος ο Τραπεζικός τομέας ο οποίος νιώθει σημαντικές ανταγωνιστικές πιέσεις από Fintech εταιρείες, οι οποίες υιοθετώντας ψηφιακά επιχειρησιακά μοντέλα, τα οποία δίνουν σημασία στην εμπειρία του πελάτη, προσεγγίζουν πελάτες μέσω καναλιών χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς. Οι μεγάλες τράπεζες του τόπου έχουν ήδη υιοθετήσει προγράμματα ψηφιακού μετασχηματισμού προς αυτοματοποίηση διαδικασιών, υιοθέτηση “analytics” για καλύτερη διαχείριση των πελατών και ενίσχυση των mobile εφαρμογών τους. Ακολουθεί ο ασφαλιστικός τομέας ο οποίος επίσης ξεκινά δειλά δειλά να επενδύει στο ψηφιακό του μετασχηματισμό, επίσης λόγω της καθόδου ανταγωνισμού από εταιρείες οι οποίες υιοθετούν ψηφιακές τεχνολογίες και πλατφόρμες με δυνατότητες απευθείας προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών στους τελικούς πελάτες. Στον ασφαλιστικό τομέα βλέπουμε σημαντική σημασία να προσδίδεται στην ανάπτυξη mobile και διαδικτυακών εφαρμογών με στόχο την πιο άμεση εξυπηρέτηση του πελάτη. Σε μικρότερο βαθμό βλέπουμε επενδύσεις να γίνονται από τις Τηλεπικοινωνίες, τον Τουρισμό αλλά και το Λιανεμπόριο. 

Για να προχωρήσει η Κύπρος, με γοργούς ρυθμούς, στην προώθηση ενός ψηφιακού οράματος σε όλους τους τομείς και να σταθεί ισάξια με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, θα πρέπει να αναδείξει τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών ως βασική στρατηγική κατεύθυνση της χώρας. Χρειάζεται να θεσμοθετηθεί μία ολοκληρωμένη και επικαιροποιημένη εθνική στρατηγική, η οποία να εφαρμόζεται με συνέπεια και θα στοχεύει στην αύξηση της παραγωγικότητας, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των πολιτών. Η Κυπριακή Κυβέρνηση θα πρέπει να καθορίσει, από κοινού με τον ιδιωτικό τομέα, ένα πρόγραμμα ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλα τα επίπεδα αξιοποιώντας μια δέσμη εργαλείων και πλαισίων που ήδη προωθούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στα πλαίσια αυτά, η Κυπριακή Κυβέρνηση, σε συνεργασία με ιδιωτικούς φορείς, θα πρέπει να αξιολογήσει τις ανάγκες και ελλείψεις κάθε ξεχωριστού κλάδου της οικονομίας και να στοχεύσει στην ανάπτυξη προγραμμάτων τα οποία θα εστιάζουν στην εκπαίδευση και καλλιέργεια συγκεκριμένων δεξιοτήτων ανά κλάδο για να καλύψει τα κενά που υπάρχουν.

Η Logicom Solutions έχει την τεχνογνωσία και εμπειρία στην παροχή υποστήριξης σε κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και οργανισμούς στη διαδικασία του ψηφιακού τους μετασχηματισμού. Με τη δημιουργία του Business Consulting Services Unit είναι σε θέση να παρέχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες που εξελίσσονται γύρω από την οικοδόμηση ενός ψηφιακού μέλλοντος για κάθε οργανισμό τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Στόχος είναι η υποστήριξη πελατών έτσι ώστε να εισάγουν βελτιώσεις στην παραγωγικότητα, στην ευελιξία και στην ταχύτητα που λειτουργούν βασιζόμενοι στην καλύτερη διαχείριση των δεδομένων τους.