Ποια Δημοκρατία θέλουμε;

Με τον όρο συμμετοχική δημοκρατία εννοούμε ένα σύνολο από συνιστώσες και θεσμικούς μηχανισμούς που θα διευκολύνουν αλλά και θα προτρέπουν τους Πολίτες όχι μόνο να λαμβάνουν μέρος στα κέντρα λήψης αποφάσεων αλλά και να είναι μέρος της εξέλιξης του εκάστοτε δημοκρατικού Πολιτεύματος. Από την άλλη η αντιπροσωπευτική δημοκρατία στην πολιτική θεώρηση, είναι όταν ασκούν την κρατική εξουσία οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι από τους ψηφοφόρους. Στις αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες τα κόμματα διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο αφού μπορούν να μεταφέρουν και να ορθώσουν τις απόψεις αλλά και την ιδεολογία τους μέσα από τα εκάστοτε κέντρα εξουσίας που λαμβάνουν.

Είναι πλέον φανερό πως όλοι έχουμε κατανοήσει πως στην περίοδο που διανύουμε η έννοια της συμμετοχικής δημοκρατίας αρχίζει να κερδίζει έδαφος. Ήδη η αντιπροσωπευτική δημοκρατία όπως την εφάρμοσαν τα σύγχρονα δημοκρατικά κράτη τείνει να μετατραπεί σε ένα παλαιό μοτίβο πολιτικής δραστηριότητας. Οι κοινωνίες των πολιτών άρχισαν και λόγω των παγκόσμιων αρνητικών φαινομένων όπως η πανδημία, οικονομία και πόλεμος να αναζητούν νέες μορφές διακυβέρνησης. H αναζήτηση αυτή συνάμα με την αλματώδη τεχνολογική ανάπτυξη προϋποθέτει και αντίληψη των χρονικών περιθωρίων της εκάστοτε Πολιτείας. Αν αναλογιστούμε  πως το κάθε πολίτευμα εξελίσσεται, μεταβάλλετε αλλά και προσαρμόζεται στις επιταγές των καιρών θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως η ιδιότητα αυτή των πολιτευμάτων δεν μπορεί να προστατευθεί αν οι θεσμοί και οι Πολίτες του Κράτους δεν κατανοούν την πολιτική πραγματικότητα. Πως όμως μπορούμε να καταφέρουμε να εξελίξουμε την Δημοκρατία μας από αντιπροσωπευτική σε συμμετοχική; Η απάντηση είναι διττή:  Αφορά τόσο την θέληση του κράτους αλλά και τον βαθμό αυτοθέσμισης των πολιτών. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης αναφέρει πως η αυτοθέσμιση είναι μία δυναμική που δεν σταματά και που οδηγεί σε αυτόνομες κοινωνίες. Είναι επίσης ο τρόπος που ο πολίτης αντιλαμβάνεται εαυτόν σε σχέση με τους πολιτειακούς θεσμούς της χώρας που ζει.

Άρα ποια δημοκρατία θέλουμε για τα επόμενα χρόνια και πως μπορούμε εξελικτικά, να διαμορφώσουμε το υπάρχον πολιτικό σύστημα; Αυτό ακριβώς ίσως θα ήταν και το πιο χρήσιμο ερώτημα που πρέπει να κάνουμε στον εαυτό μας πριν πάμε  να ψηφίσουμε. Ο ενεργός πολίτης δεν είναι μόνο ψηφοφόρος με συνεχή παρουσία στα Κοινά. Ας μην ξεχνάμε τον Αριστοτέλη ο οποίος υποστήριζε ότι το γνώρισμα του πολίτη είναι η συμμετοχή στην απονομή δικαιοσύνης και στην άσκηση εξουσίας. Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, αλλά και το τι συμβαίνει στην Κύπρο στο εδώ και τώρα, θα είχε πρόσθετη πολιτική αξία από όλους μας εάν το κριτήριο της ψήφου μας απαντά και στο αρχικό μας ερώτημα. Επιπρόσθετα ο νέος πρόεδρος θα πρέπει να έχει την ικανότητα να οδηγήσει κατά την διάρκεια της διακυβέρνησης σε ένα πιο έξυπνο, ευοίωνο, κοινωνικό και ανθρωπιστικό κράτος. Ξέρουμε επίσης, πως τα πολιτικά κόμματα έχουν συγκεκριμένες ιδεολογικές οικονομικές κατευθύνσεις τα οποία όμως για να συγκυβερνήσουν είναι απαραίτητο αυτές, να μπορούν να συνυπάρξουν κάτω από μία ενιαία ομπρέλα διακυβέρνησης. Τα προηγούμενα χρόνια, σε διάφορά κυρίως ευρωπαϊκά κράτη, είδαμε πολλούς κυβερνητικούς συνασπισμούς οι οποίοι όμως δεν τελεσφόρησαν αφού οι οικονομικές τους ιδέες ήταν αταίριαστες. Νομίζω πως οι λόγοι πλέον είναι εμφανείς γιατί απέτυχαν να αφήσουν τα συλλογικά όργανα τους να αναπτύξουν απόψεις, να διαμορφώσουν και όχι να αλλάξουν την ιδεολογία τους αλλά και δεν επαναπροσδιόρισαν την σχέση τους με την Κοινωνία των Πολιτών.

Καταλήγω λοιπόν στο συμπέρασμα, πως η επόμενη μέρα των προεδρικών εκλογών τα μανίκια όλων μας, θα πρέπει να σηκωθούν και να κυβερνήσουμε σαν λαός περήφανος και ενεργός χωρίς αντιπερισπασμούς αλλά  με κύριο στόχο την παράδοση μίας καλύτερης χώρας στα παιδιά μας και μίας γερής οικονομίας που να αντέχει από κλυδωνισμούς του παγκόσμιου πολιτικού γίγνεσθαι.

*Πολιτικός Επιστήμονας