Προτιμούν τα χρήματα κάτω από το στρώμα

Κλονισμό της εμπιστοσύνης των καταθετών ή κάτοχων αξιόγραφων έναντι των τραπεζικών ιδρυμάτων, είτε υπέστησαν κούρεμα ή όχι, προκαλεί μία τραπεζική κρίση, σύμφωνα με έγγραφο εργασίας που ετοιμάστηκε από προσωπικό και εξωτερικούς συνεργάτες της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου. Σύμφωνα με το έγγραφο που βασίστηκε σε στοιχεία από 807 ανώνυμους κάτοικους Κύπρου, κατά την περίοδο μιας τραπεζικής κρίσης τα νοικοκυριά προτιμούν να έχουν τα χρήματα στα χέρια τους και να τα διαχειρίζονται παρά να τα αφήνουν στα χέρια των τραπεζών.
 
Όπως σημειώνεται στο έγγραφο, κατά την περίοδο 2007-2011 22 χώρες Ευρώπη και Αμερική  βρέθηκαν αντιμέτωπες με σοβαρή κρίση στο τραπεζικό τους σύστημα. Σχεδόν σε όλες τις χώρες οι κυβερνήσεις παρενέβησαν και διέσωσαν εμπορικές τράπεζες μετακυλώντας το μεγάλο αυτό κόστος στους φορολογούμενους. Σε απάντηση, αναθεωρούνται τόσο το εποπτικό πλαίσιο όσο και οι μηχανισμοί για ρύθμιση των τραπεζών. Ακρογωνιαίος λίθος της νέας αυτής πολιτικής αποτελεί το κούρεμα των ανασφάλιστων καταθετών και κατόχων χρεογράφων που σε αντίθεση με τις κυβερνητικές εγγυήσεις, το βάρος μεταφέρεται στους ώμους των πιστωτών των τραπεζικών ιδρυμάτων.

Διαβάστε ακόμα: 360: Όλο και ψηλώνει ο ουρανοξύστης στη Μακαρίου

Ωστόσο, πολλοί φορείς εκφράζουν φόβους ότι η επιβολή κουρέματος ενδέχεται να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στον τραπεζικό τομέα και να θέσουν σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
 
Στο έγγραφο εργασίας, εξετάζεται ο αντίκτυπος μιας τραπεζικής κρίσης η οποία περιλάμβανε σημαντικό κούρεμα των κατόχων αξιόγραφων και των ανασφάλιστων καταθετών. Ειδικότερα μελετάται η αντίδραση των ιδιωτικών νοικοκυριών στην τραπεζική κρίση που ξέσπασε στην Κύπρο το 2013. Σε διάστημα μικρότερο των δύο εβδομάδων, οι πελάτες των τραπεζών βρέθηκαν αντιμέτωπο με: (i) το προσωρινό κλείσιμο όλων των τραπεζών, (ii) πρόταση για επιβολή εισφοράς για όλες τις ασφαλισμένες και τις μη ασφαλισμένες καταθέσεις, iii) την κοινοβουλευτική άρνηση εφαρμογής αυτής της εισφοράς, iv) την ανακοίνωση διαδικασίας συγχώνευσης των δύο μεγαλύτερων τραπεζών και το κούρεμα των ανασφάλιστων καταθετών και των κατόχων αξιόγραφων και vi) την εισαγωγή capital controls με περιορισμούς στην πρόσβαση των λογαριασμών τους.

Διαβάστε ακόμα: Ξεπέρασαν το $1 τρις τα παγκόσμια επιχειρηματικά deals
 
Συμπεράσματα
Αμέσως μετά το ξέσπασμα της τραπεζικής κρίσης, αναφέρει το έγγραφο εργασίας, παρατηρήθηκε σημαντική ανακατανομή των χρηματικών διαθεσίμων από τραπεζικές καταθέσεις σε μετρητά. Η επιλογή μετρητών είναι πολύ ισχυρότερη για νοικοκυριά που υπέστησαν κούρεμα από ό, τι για νοικοκυριά που δεν υπέστησαν άμεση οικονομική ζημιά από τις τράπεζες. Σημαντικό αποτελεί το γεγονός ότι παρατηρήθηκε σημαντική μετακίνηση καταθέσεων μεταξύ τραπεζικών ιδρυμάτων, με τα νοικοκυριά να μεταφέρουν τις καταθέσεις τους σε τραπεζικά ιδρύματα που δεν έτυχαν αναδιάρθρωσης.

Τα διδάγματα από την περίπτωση της Κύπρου
Πρώτον, οι μικροεπενδυτές δεν φαίνεται να κάνουν διάκριση μεταξύ της διάσωσης των ανασφάλιστων καταθέσεων και της διάσωσης άλλων οφειλών.

Καθώς το νέο διάσωσης/αναδιάρθρωση των τραπεζών, αναφέρει το έγγραφο, δίνει προτεραιότητα στις ανασφάλιστες καταθέσεις, είναι σημαντικό να αποσαφηνιστεί αυτή η διαφορά στους μικροεπενδυτές. Για παράδειγμα, οι κανόνες γνωστοποίησης για προϊόντα λιανικής θα πρέπει να επισημαίνουν τις διαφορετικές προτεραιότητες των διάφορων απαιτήσεων κατά τη διαδικασία διάσωσης/αναδιάρθρωσης μιας τράπεζας.

Δεύτερον, το κούρεμα καταθετών υπονομεύει τη βραχυπρόθεσμη εμπιστοσύνη και οδηγεί σε σημαντικές εκροές καταθέσεων, ιδίως από τις πληγείσες τράπεζες. Αυτό υποδηλώνει ότι υπάρχει ισχυρός ρόλος για τον δανειστή για παροχή ρευστότητας έκτακτης ανάγκης κατά τη διαδικασία διάσωσης.

Τρίτον, τα συμπεράσματα υποδηλώνουν ότι οι τρέχουσες πολιτικές για τον περιορισμό της χρήσης μετρητών ως μέσου πληρωμής και αποθήκευσης πλούτου μπορεί να περιορίσουν σοβαρά την κατανομή του ενεργητικού των νοικοκυριών. Η περίπτωση της Κύπρου υποδεικνύει ότι οι ανησυχίες σε ό,τι ασφάλεια και ευρωστία του τραπεζικού συστήματος είναι πολύ πιθανό να οδηγήσουν σε μετατόπιση των χρηματικών διαθέσεων προς τα μετρητά. Έτσι, ενώ σε κανονικές περιόδους, οι «απαιτήσεις» προς τις τράπεζες μπορούν να θεωρηθούν ως ένα τέλειο υποκατάστατο των μετρητών, αυτό δεν συμβαίνει και κατά τη διάρκεια των τραπεζικών κρίσεων.