Ερευνητική: Η κομματοκρατία, η κουλτούρα και το δύσκολο εγχείρημα

H κουλτούρα που δημιουργήθηκε με το πέρασμα του χρόνου για εμπλοκή των πολιτικών κομμάτων σε όλα φαίνεται να δυσχέραινε τις όποιες αλλαγές στην δομή του Συνεργατικού Πιστωτικού Συστήματος, ανέφερε ο Γιώργος Λιλλήκας ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για τον Συνεργατισμό. Υπό την ιδιότητα του ως Υπουργός Εμπορίου την περίοδο 2003-2006, ο κ. Λιλλήκας επισήμανε πως δεν θυμάται να υπήρξαν οποιεσδήποτε επιστολές από μέρους του τότε διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας στις οποίες να γίνονται αναφορές για προβλήματα ή συστάσεις για το Συνεργατικό Πιστωτικό Σύστημα.

Ερωτηθείς για τις ετήσιες εκθέσεις που ετοίμαζε ο Έφορος για τον Συνεργατισμό, ο κ. Λιλλήκας πρόσθεσε πως εάν δεν προέκυπταν οποιαδήποτε σημαντικά προβλήματα η συζήτηση ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου ήταν τυπική διαδικασία. Συγκεκριμένα, ο κ. Λιλλήκας ανέφερε πως ενώπιον του έρχονταν και ζητήματα που αφορούσαν τις συνεργατικές εταιρείες και έφερε ως παράδειγμα την πρόθεση της ΣΟΔΑΠ να παραχωρήσει φιλέτο γης στην Πάφο για αξιοποίηση υπό την μορφή ενοικιαγοράς σε developer, πρόταση την οποίαν ο ίδιος ως Υπουργός Εμπορίου απέρριψε διότι η πρόταση ήταν αρκετά συμφέρουσα για τον developer.

Παράλληλα, ο κ. Λιλλήκας ανέφερε πως γίνονταν συζητήσεις σε επίπεδο Υπουργείο για θέματα εκσυγχρονισμού και εναρμόνισης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, ενώ συζητήθηκε και το ενδεχόμενο συνένωσης κάποιων συνεργατικών.  

Στο ερώτημα κατά πόσον συζητήθηκαν θέματα αλλαγής δομών των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων, ο κ. Λιλλήκας υπογράμμισε πως συζητήθηκαν θέματα που αφορούσαν τις καθυστερήσεις για εναρμόνιση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, ενώ πρόσθεσε πως οι Επιτροπείες των ΣΠΙ εκλέγονταν από τα μέλη και οι εκλογικές διαδικασίες λάμβαναν κομματική χροιά με αποτέλεσμα να καταλαμβάνονται οι θέσεις με τις συνήθεις πρακτικές, κουμπαροκρατία και τα άτομα που προέκριναν τα πολιτικά κόμματα.

Την ίδια ώρα, ο κ. Λιλλήκας σημείωσε πως εάν προέκυπταν ποινικά αδικήματα δεν θα δεχόταν καμία παρέμβαση και θα οδηγούσε τα ζητήματα ενώπιον του Γενικού Εισαγγελέα, ενώ σε ό,τι αφορά του διορισμούς και τα άτομα που εκλέγονταν στα ΣΠΙ θα μπορούσε να παρέμβει μόνο εάν και εφόσον προέκυπταν θέματα ατασθαλιών.

Ερωτηθείς για τους λόγους που ο Συνεργατικός Πιστωτικός Τομέας κατέρρευσε, ο Γιώργος Λιλλήκας ανέφερε ότι η κατάρρευση οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι δεν ήταν επαρκώς στελεχωμένος λόγω της φύσεως του Συνεργατισμού, καθώς επίσης και λόγω της έλλειψης κουλτούρας για εσωτερικό έλεγχο. «Πάντα επικεντρωνόμαστε στις εκθέσεις του εξωτερικού ελεγκτή, που συνήθως αποτελεί τη νεκροψία, ενώ ο εσωτερικός ελεγκτής μπορεί να εντοπίσει τα κενά και να τα διορθώσει».

Επίσης, αναφέρθηκε και στην ίδια τη δομή του Συνεργατισμού η οποία, όπως είπε, έδιδε το δικαίωμα σε κάθε επιτήδειο να εκμεταλλευτεί την θέση του με αρνητικές συνέπειες για τον Συνεργατισμό. Σημείωσε πως σε όλα αυτά δεν έμειναν αμέτοχα και τα πολιτικά κόμματα, ενώ σε ό,τι αφορά την πώληση του Συνεργατισμού ο κ. Λιλλήκας ανέφερε ότι θα μπορούσα να δοθούν άλλες λύσεις.

Καλύτερη επιλογή η πώληση
Η πώληση των καλών περιουσιακών στοιχείων της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας ήταν η καλύτερη επιλογή υπό τις περιστάσεις ανέφερε ενώπιον της Ερευνητικής ο Mark Byers, partner της Grant Thornton UK, επισημαίνοντας πως οι εναλλακτικές λύσεις ήταν η εκκαθάριση της ΣΚΤ πράγμα που θα δημιουργούσε κάποιες απώλειες, ενώ το bail-in δεν ήταν εφικτό.

Παράλληλα, ο κ. Byers υπογράμμισε πως το μεγαλύτερο πρόβλημα του Συνεργατισμού ήταν ο κατακερματισμός του, τονίζοντας πως η ενοποίηση των 18 ΣΠΙ δεν σημαίνει ότι επίλυσε και τα προβλήματα που προϋπήρχαν. Ερωτηθείς για της διακυβέρνηση του ΔΣ της ΣΚΤ, ο κ. Byers ανέφερε ως εντολοδόχος παρακολούθησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ρόλο της Grant Thornton ήταν να παρακολουθεί κατά πόσον υλοποιούνταν οι δεσμεύσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ΣΚΤ έναντι της Κομισιόν και να αποτυπώνει τα γεγονότα σε τριμηνιαίες εκθέσεις και όχι να καταγράφει κατά πόσον ήταν ορθές οι αποφάσεις του ΔΣ ή αν γινόταν σωστή διακυβέρνηση στον Συνεργατισμό.  

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση είπε ότι οι δεσμεύσεις που εκχώρησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι να διασφαλίσει την επάνοδο της Τράπεζας στη βιωσιμότητα, τον επιμερισμό βαρών και το τρίτο αφορά τη στρέβλωση του ανταγωνισμού στην αγορά.

Αδύνατο εγχείρημα ο έλεγχος των 18 ΣΠΙ
Αδύνατο εγχείρημα χαρακτήρισε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Grant Thornton Κύπρου, Σταύρος Ιωάννου την προσπάθεια της ΣΚΤ να ελέγξει 18 ΣΠΙ. Αξίζει να σημειωθεί πως η Grant Thornton είχε αναλάβει το ρόλο του εντολοδόχου παρακολούθησης (monitoring trustee) που είχε οριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για έλεγχο της υλοποίησης του σχεδίου αναδιάρθρωσης του Συνεργατισμού.

Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννου, το πιο σημαντικό σε σχέση με τις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν, ήταν ότι δεν υλοποιήθηκε η αποδέσμευση του κράτους από τη συμμετοχή του στη ΣΚΤ.

Ο κ. Ιωάννου εξέφρασε την άποψη ότι το σχήμα με τα 18 ΣΠΙ ήταν δυσλειτουργικό και επιβάρυνε τον οργανισμό παράλληλα με τις πολλές προκλήσεις που είχε να τρέξει.

Είπε επίσης ότι το θέμα της λήψης αποφάσεων ήταν πολύ αργό ιδιαίτερα στις αρχές ενώ το Διοικητικό Συμβούλιο της ΣΚΤ είχε πολλές προκλήσεις να διαχειριστεί ταυτόχρονα. Πρόσθεσε ότι καταβαλλόταν προσπάθεια από το ΔΣ και τις Επιτροπές του ΔΣ, ωστόσο όπως αποδείχθηκε, το εγχείρημα ήταν πολύ μεγάλο, με πολύ μεγάλες δυσκολίες για να ανταπεξέλθουν.

Αναφορικά με τη στελέχωση της Μονάδας Διαχείρισης των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων, ανέφερε ότι ήταν ξεκάθαρη η προσπάθεια να στελεχωθεί, ωστόσο υπήρχαν πολλές δυσκολίες αφού από τη μια έπρεπε να μειώσουν το προσωπικό και από την άλλη να φέρουν άτομα με προσόντα. Παράλληλα, είπε, υπήρχαν νομικές δυσκολίες ακόμα και στην μεταφορά ατόμων μεταξύ των ΣΠΙ.

Ερωτηθείς σχετικά, εξέφρασε την άποψη, ότι αν γίνονταν πιο γρήγορα η στελέχωση ενδεχομένως να ήταν καλύτερα τα πράγματα, ωστόσο δεν ήταν η υποστελέχωση από μόνη της που οδήγησε στις αρνητικές εξελίξεις. Όπως είπε, υπήρχαν και τα τεράστια προβλήματα με τις εκποιήσεις και τη νομοθεσία.

Παράλληλα εξέφρασε την άποψη ότι θα μπορούσε να γίνει πιο γρήγορα η ενιαία πιστωτική πολιτική κάτι που θα βοηθούσε και στη διαχείριση των κινδύνων.

Δάνεια σε συνδεδεμένα πρόσωπα
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Γιώργος Αρέστη επεσήμανε στον κ. Ιωάννου κριτική σε έκθεση της Grant Thornton για το θέμα των δανείων σε συνδεδεμένα πρόσωπα. Ο κ. Ιωάννου ανέφερε ότι υπήρχε δέσμευση να παρακολουθείται ο δανεισμός σε συνδεδεμένα πρόσωπα συμπεριλαμβανομένων κομμάτων και δημοσίων εταιρειών, ώστε να μην υπάρχουν περισσότερα δάνεια σε connected borrowers από ότι αυτά που δίνει στο σύνολο η ΣΚΤ.

Ήταν μια κατηγορία που ήταν δύσκολη, ανέφερε.  

Ο κ. Αρέστη σημείωσε ότι στην έκθεση γινόταν λόγος για παραβίαση της δέσμευση 34 για δάνεια σε συνδεδεμένα πρόσωπα, σε σχέση με δύο δάνεια που δόθηκαν στην Αρχιεπισκοπή και στον Λόγο. Ο κ. Ιωάννου είπε ότι η εκκλησία και οποιεσδήποτε συνδεδεμένες εταιρείες θεωρούνταν connected borrowers από την Επιτροπή.