«Σπαζοκεφαλιά» η αναδρομικότητα για ΦΠΑ αποθανόντων

Προβληματισμό προκαλεί στα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών  το νομοσχέδιο που ετοίμασε το Τμήμα Φορολογίας, το οποίο στοχεύει στο να προσθέσει στις υποχρεώσεις  των νόμιμων αντιπροσώπων (κληρονόμων ή διαχειριστών περιουσίας) ενός αποθανόντος  και την καταβολή των οφειλών του στον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας ΦΠΑ.

Το θέμα τέθηκε για πρώτη φορά τη Δευτέρα 28 Αυγούστου ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών, με μέλη της, κυρίως από πλευράς αντιπολίτευσης, να εκφράζουν επιφυλάξεις για το εν λόγω νομοσχέδιο και πιο συγκεκριμένα για το κατά πόσον οι πρόνοιες του θα έχουν αναδρομική ισχύ. 

Το εν λόγω νομοσχέδιο είναι τροποποιητικό και προβλέπει την προσθήκη και του ΦΠΑ στους φόρους που ο διαχειριστής περιουσίας αποθανόντα οφείλει να καταβάλει, πριν τη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων στους νόμιμους δικαιούχους. Μέχρι σήμερα οι οφειλές στον ΦΠΑ δεν καλύπτονται για σκοπούς εξασφάλισης πιστοποιητικού εκκαθάρισης από το Τμήμα Φορολογίας, αφού θα πρέπει να εξοφλούνται από τους αντιπρόσωπους των αποθανόντων μόνο οι οφειλές που προκύπτουν από την άμεση φορολογία.

Διαβάστε ακόμα: Στους κληρονόμους μεταβιβάζονται οι οφειλές ΦΠΑ

Επιφυλάξεις για αναδρομικότητα
Βουλευτές της Επιτροπής εξέφρασαν επιφυλάξεις για ενδεχόμενα προβλήματα που μπορεί να προκληθούν από την ψήφιση του εν λόγω νομοσχεδίου. Παρά το γεγονός ότι ο εκπρόσωπος του Τμήματος Φορολογίας τόνισε ότι η προτεινόμενη νομοθεσία θα αφορά νέες περιπτώσεις και δεν υπάρχει πρόνοια αναδρομικότητας,  μέλη της επιτροπής εξέφρασαν την θέση ότι η αναδρομικότητα ενδεχομένως να ισχύσει μέσα από πρόνοιες του υφιστάμενου νόμου.

Όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά, εγείρεται ζήτημα για τις περιπτώσεις κληρονόμων/διαχειριστών, που μετά από μια μακρά διαδικασία βρίσκονται πολύ κοντά  στη έκδοση του απαραίτητου πιστοποιητικού για να επιτύχουν μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων. Όπως τονίστηκε, σε αυτές τις περιπτώσεις, ενδεχομένως η διαδικασία να χρειαστεί να ξεκινήσει από την αρχή. 

«Δεν θέλουμε να δούμε περιπτώσεις κάποιων, οι οποίοι οφείλουν σημαντικά ποσά στο ΦΠΑ και μέχρι να ψηφιστεί η νομοθεσία να τους εγκρίνετε αιτήσεις εκκαθάρισης», ανέφερε, εξάλλου, ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Ονούφριος Κουλλά. 

Έντονη, επί του θέματος  ήταν και η  θέση του βουλευτή του ΑΚΕΛ, Άριστου Δαμιανού, ο οποίος υπέδειξε πως «σε μια ανοικτή διαχείριση που έγιναν όλες οι διαδικασίες χωρίς να περιληφθούν ζητήματα ΦΠΑ τους ζητάτε να πάνε πίσω και να συμπεριλάβουν αυτά τα ζητήματα», υποδεικνύοντας «τίθεται θέμα αναδρομικότητας». Σημείωσε, μάλιστα πως ενδεχομένως να χρειάζεται η γνώμη του δικηγορικού συλλόγου. Εισηγήθηκε, παράλληλα, όπως υιοθετηθεί πρόνοια για μεταβατική περίοδο ισχύος του ν/σ. «Άθελα μας θα ταλαιπωρήσουμε κόσμο, θα ανοίξουμε ακόμα ένα κεφάλαιο στις διαχειρίσεις, το οποίο δεν είχαμε αγγίξει μέχρι σήμερα». Υπέδειξε. 

Οι βουλευτές έθεσαν ερωτήματα για το κατά πόσον σε περίπτωση εκποίησης περιουσίας, μεταφέρεται στους κληρονόμους η υποχρέωση καταβολής ΦΠΑ. Απαντώντας, ο εκπρόσωπος του Τμήματος Φορολογίας τόνισε ότι δεν υπάρχουν τα νομικά εργαλεία για ανάκτηση αυτών των ποσών και πως το συγκεκριμένο  κενό επιχειρείται να διορθωθεί. Σχολιάζοντας, ο Άριστος Δαμιανού υπέδειξε πως αυτό ενισχύει τη θέση του αναφορικά με την αναδρομικότητα. 

Από την πλευρά της, η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας εξέφρασε τη θέση ότι θα μπορούσε  να τεθεί ειδική διάταξη στη νομοθεσία, η οποία να προβλέπει ότι η ισχύς του επίμαχου νόμου  θα αφορά μόνο νέες αιτήσεις διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων αποθανόντων. 

Στο μεταξύ, η βουλευτής της Συμμαχίας Πολιτών, Άννα Θεολόγου, ζήτησε την κατάθεση στην Επιτροπή, λίστας  με τα ονόματα των αποθανόντων για τους οποίους έγιναν αιτήσεις αλλά δεν έχουν ακόμα διευθετηθεί οι φορολογικές υποχρεώσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από το Υπουργείο Οικονομικών διευκρινίστηκε ότι όταν κάποιος είναι εν ζωή δικαιούται να μεταβιβάσει περιουσία σε συγγενείς μέχρι τρίτου βαθμού συγγένειας χωρίς να πληρώνει κανένα φόρο εισοδήματος ή ΦΠΑ, εκτός από τη φορολογία του ακινήτου ή το φόρο κεφαλαιουχικών κερδών κατά τη μεταβίβαση.

Η φιλοσοφία του ν/σ
Σκοπός του συγκεκριμένου νομοσχεδίου «είναι να επεκταθεί η υποχρέωση των νόμιμων αντιπροσώπων αποθανόντος προσώπου, για τη διευθέτηση των φορολογικών υποχρεώσεων πέραν αυτών που προκύπτουν από την άμεση φορολογία και για τις φορολογικές υποχρεώσεις που προκύπτουν δυνάμει των περί Φόρου Προστιθέμενης Αξίας Νόμων».  Επισημαίνεται ότι η υποχρέωση των κληρονόμων θα περιορίζεται στην έκταση που η περιουσία του αποθανόντος καλύπτει τις φορολογικές υποχρεώσεις αυτού.  

Σύμφωνα με τη νομοθεσία που ισχύει σήμερα, οι νόμιμοι αντιπρόσωποι αποθανόντος προσώπου δεν έχουν υποχρέωση έναντι του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας.  Συνεπώς, εφόσον οι κληρονόμοι καταβάλουν τους οφειλόμενους άμεσους φόρους του αποθανόντα, τα περιουσιακά στοιχεία αυτού μπορούν να μεταβιβαστούν στ’ όνομά τους, παρόλο που εκκρεμεί η καταβολή του ΦΠΑ

Όπως εξήγησε ο εκπρόσωπος του Τμήματος Φορολογίας, το σκεπτικό πίσω από την επικείμενη τροποποίηση της νομοθεσίας έγκειται στο γεγονός ότι ο ΦΠΑ που  αποτελεί έμμεσο φόρο που εισπράττεται εκ μέρους του κράτους θα έπρεπε επίσης να αποτελεί επιβάρυνση στα περιουσιακά στοιχεία του αποβιώσαντα.