Έτσι θα λειτουργεί το ΓεΣΥ

Μετά από δεκαετίες συζητήσεων και περνώντας από χίλια μύρια κύματα, τα δύο νομοσχέδια για την εφαρμογή του πολυσυζητημένου και πολυαναμενόμενου Γενικού Σχεδίου Υγείας (ΓεΣΥ) οδηγούνται, στις 16 Ιουνίου, ενώπιον της Ολομέλειας για ψήφιση.

Όπως ήδη διαφάνηκε και μέσα από τις τοποθετήσεις των κοινοβουλευτικών κομμάτων, τα επίμαχα νομοσχέδια θα λάβουν το πράσινο φως, ανοίγοντας και επίσημα την πόρτα στην εφαρμογή ενός Γενικού Σχεδίου Υγείας και στην Κύπρο, το μόνο κράτος στην ΕΕ, το οποίο δεν διαθέτει ΓεΣΥ.

Λίγο πριν την ψήφιση του ΓεΣΥ, το InBusinessNews με τη βοήθεια του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ), παρουσιάζει τις βασικές παραμέτρους λειτουργίας του προωθούμενου ΓεΣΥ, η εφαρμογή του οποίου, βάσει των χρονοδιαγραμμάτων, αρχίζει σε πρώτη φάση την 1η Ιουνίου 2019. Υπενθυμίζεται ότι η πλήρης εφαρμογή του Γενικού σχεδίου Υγείας θα αρχίσει την 1η Ιουνίου 2020. 

Υπενθυμίζεται ότι την ευθύνη εφαρμογής και διαχείρισης του ΓεΣΥ θα έχει ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ), ως Οργανισμός δημοσίου δικαίου.

Οι παρεχόμενες υπηρεσίες του ΓεΣΥ
Το Γενικό Σχέδιο Υγείας θα παρέχει τις εξής υπηρεσίες υγείας:
•    Φροντίδα υγείας  από ιατρούς (Προσωπικούς και Ειδικούς Ιατρούς) σε περιβάλλον εξωτερικού ιατρείου 
•    Φάρμακα
•    Εργαστηριακές εξετάσεις 
•    Ενδονοσοκομειακή περίθαλψη  
•    Υπηρεσίες από τα Τμήματα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών 
•    Υπηρεσίες Ασθενοφόρων
•    Υπηρεσίες υγείας από Νοσηλευτές, Μαίες, Κλινικούς Ψυχολόγους, Κλινικούς Διαιτολόγους, Φυσιοθεραπευτές, Εργοθεραπευτές και Λογοπαθολόγους 
•    Υπηρεσίες προληπτικής οδοντιατρικής 
•    Υπηρεσίες  ανακουφιστικής φροντίδας και ιατρικής αποκατάστασης

Οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ
Δικαιούχοι του ΓεΣΥ είναι όλοι οι πολίτες που έχουν τη συνήθη διαμονή τους στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές και εμπίπτουν σε μια από τις πιο κάτω κατηγορίες:
•    Κύπριοι πολίτες 
•    Ευρωπαίοι πολίτες που εργάζονται, ή έχουν αποκτήσει δικαίωμα μόνιμης διαμονής σύμφωνα με τις πρόνοιες της εθνικής νομοθεσίας. 
•    Πολίτες τρίτης χώρας οι οποίοι εργάζονται ή έχουν αποκτήσει δικαίωμα ίσης μεταχείρισης, σύμφωνα με τις πρόνοιες της εθνικής νομοθεσίας. 
•    Πρόσφυγες και πρόσωπα με καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας 
•    Τα μέλη της οικογένειας των πιο πάνω κατηγοριών, σύμφωνα με τις πρόνοιες της εθνικής νομοθεσίας.

Οι παροχείς υπηρεσιών υγείας
Τις υπηρεσίες υγείας στα πλαίσια του ΓεΣΥ θα προσφέρουν παροχείς υπηρεσιών φροντίδας υγείας του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα (ιατροί, νοσηλευτήρια, φαρμακεία κ.α.) που θα επιλέξουν να συμβληθούν με τον ΟΑΥ.

Η επιλογή ιατρού/παροχέα
Η επιλογή του παροχέα γίνεται πάντα από τον ασθενή. Ο δικαιούχος ασθενής έχει το δικαίωμα ελεύθερης επιλογής του παροχέα υπηρεσιών υγείας (ιατρού, φαρμακοποιού, εργαστηρίου, νοσηλευτηρίου).

Πως θα εξυπηρετούνται οι ασθενείς
Οι δικαιούχοι αποκτούν δικαίωμα πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας εφόσον πρώτα εγγραφούν  σε κατάλογο Προσωπικού Ιατρού της επιλογής τους 

Οι δικαιούχος πρώτα επισκέπτεται τον Προσωπικό του Ιατρό ο οποίος αποτελεί το πρώτο σημείο επαφής του με το Σύστημα. Εφόσον ο Προσωπικός  Ιατρός  κρίνει ότι απαιτούνται υπηρεσίες φροντίδας υγείας από άλλο παροχέα, τότε εκδίδει σχετικό παραπεμπτικό σε συγκεκριμένη κατηγορία παροχέα. 

Ο Προσωπικός Ιατρός μπορεί να παραπέμπει το δικαιούχο σε Ειδικό Ιατρό/ Εργαστήριο/Νοσηλευτή, Μαία και  Άλλους Επαγγελματίες Υγείας και να εκδίδει συνταγές για φάρμακα. 

Το παραπεμπτικό καθορίζει την κατηγορία του παροχέα και ισχύει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και για συγκεκριμένο αριθμό επισκέψεων ή για συγκεκριμένες εξετάσεις. 

Ο Ειδικός Ιατρός μπορεί  επίσης  να παραπέμπει το δικαιούχο σε Νοσηλευτήριο/ Eργαστήριο/  Νοσηλευτή, Μαία και  Άλλους Επαγγελματίες Υγείας και να εκδίδει συνταγές για φάρμακα. 

Η απευθείας πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας
Η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας γίνεται μέσω του Προσωπικού Ιατρού. Επιπρόσθετα, οι δικαιούχοι έχουν το δικαίωμα απευθείας πρόσβασης, χωρίς πρόσθετη επιβάρυνση, στις πιο κάτω περιπτώσεις:
•    Επίσκεψη σε γυναικολόγους και μαιευτήρες από γυναίκες  που έχουν συμπληρώσει το 15ο  έτος της ηλικίας τους
•    Επίσκεψη σε οδοντίατρους για παροχή προληπτικής οδοντιατρικής φροντίδας
•    Επίσκεψη στα Τμήματα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών σε περιπτώσεις που απαιτείται επείγουσα ιατρική φροντίδα 

Σε περίπτωση απευθείας πρόσβασης του δικαιούχου σε Ειδικό Ιατρό για περιπτώσεις που  δεν καλύπτονται πιο πάνω, ο δικαιούχος καταβάλλει συγκεκριμένο ποσό  συνεισφοράς.

Οι χρόνιοι ασθενείς
Το ΓεΣΥ παρέχει υπηρεσίες υγείας για την κάλυψη των αναγκών όλων των δικαιούχων, συμπεριλαμβανομένου των χρόνιων ασθενών και εκείνων που πάσχουν από σοβαρές και σπάνιες παθήσεις. 

Επίσης εφαρμόζονται κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες και προγράμματα πρόληψης και ανίχνευσης, τα οποία στοχεύουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση των χρόνιων ασθενειών και στην προαγωγή της υγείας  των δικαιούχων. 
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΓεΣΥ θα παρέχει δια βίου οικονομική προστασία για τον κάθε δικαιούχο, ακόμα και για απρόβλεπτες και δαπανηρές ανάγκες σε υπηρεσίες υγείας. 

Υπηρεσίες Υγείας στο εξωτερικό
Όλοι οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ θα έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν υπηρεσίες φροντίδας υγείας σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με τις πρόνοιες τόσο του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 883/2004, όσο και του περί της Εφαρμογής των Δικαιωμάτων των Ασθενών στο πλαίσιο της Διασυνοριακής Υγειονομικής Περίθαλψης Νόμου. 
Επιπλέον, σε περιπτώσεις που η φροντίδα υγείας δεν καλύπτεται στην Κύπρο, ανεξάρτητη εξειδικευμένη επιτροπή αξιολογεί και εισηγείται την αποστολή τους σε συγκεκριμένα κέντρα του εξωτερικού χωρίς επιπλέον επιβάρυνση για το δικαιούχο. 

Η ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΓΕΣΥ
Το ΓεΣΥ χρηματοδοτείται από υποχρεωτικές εισφορές:
•    του κράτους
•    των εργοδοτών 
•    των μισθωτών 
•    των αυτοτελώς εργαζόμενων
•    των συνταξιούχων και 
•    των εισοδημάτων

Το ποσό εισφοράς υπολογίζεται με ποσοστό επί των συνολικών αποδοχών κάθε φυσικού προσώπου, με μέγιστο συνολικό ετήσιο ποσό για κάθε φυσικό πρόσωπο τις €180.000.

Πιο αναλυτικά, οι εισφορές για το ΓεΣΥ, ανά ομάδα έχουν καθοριστεί και συμφωνηθεί ως ακολούθως:

Όπως προαναφέρθηκε, η πρώτη φάση του ΓεΣΥ, θα αρχίσει την 1η Ιουνίου 2019, με την εισαγωγή της εξωνοσοκομειακής περίθαλψης. Οι εισφορές για την πρώτη φάση, όπως αυτές φαίνονται στον πιο πάνω πίνακα, θα αρχίσουν να καταβάλλονται από την κάθε ομάδα τρείς μήνες νωρίτερα, δηλαδή από την 1η Μαρτίου 2019. 

Σε ότι αφορά τη δεύτερη φάση, που θα σημάνει και την πλήρη εφαρμογή του Γενικού Σχεδίου Υγείας, θα αρχίσει την 1η Ιουνίου 2020. Οι εισφορές για τη δεύτερη φάση θα αρχίσουν να καταβάλλονται από την 1η Μαρτίου 2020. 

Η είσπραξη των εισφορών θα γίνεται από τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το Τμήμα Φορολογίας και το Γενικό Λογιστήριο. 

Οι συμπληρωμές
Πέραν των εισφορών, οι δικαιούχοι θα πρέπει να καταβάλλουν επιπλέον ποσά συμπληρωμών, όταν θα λαμβάνουν συγκεκριμένες υπηρεσίες υγείας. Τα ποσά που θα καταβάλλονται από τους ασθενείς ως συμπληρωμές θα είναι μικρά, ενώ στόχο έχουν να προωθήσουν την υπεύθυνη χρήση των υπηρεσιών υγείας, τον έλεγχο της κατάχρησης και τη συγκράτηση του κόστους. 

Αν και τα ποσά αυτά δεν έχουν καθοριστεί επακριβώς, βάσει των προκαταρκτικών σχεδιασμών, οι ασθενείς θα καταβάλλουν €6 κατά την επίσκεψη τους σε ειδικό ιατρό και 10 ευρώ στις Πρώτες Βοήθειες. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν θα καταβάλλονται συμπληρωμές, ούτε κατά την επίσκεψη του ασθενή στον προσωπικό ιατρό, ούτε και κατά την διαμονή του στα συμβαλλόμενα νοσηλευτήρια  για ενδονοσοκομειακή φροντίδα. Τονίζεται ότι το μέγιστο συνολικό ποσό που δύναται να καταβληθεί από τον δικαιούχο σε ετήσια βάση φτάνει τα €300, εάν ανήκει στον γενικό πληθυσμό. Αντίθετα, για συνταξιούχους και λήπτες ΕΕΕ, το ετήσιο αυτό ποσό αυτό δεν θα ξεπερνά τα €75.

Κάλυψη και για πολίτες χωρίς εισόδημα
Σύμφωνα με τον ΟΑΥ, το δικαίωμα στις υπηρεσίες υγείας του ΓεΣΥ είναι ανεξάρτητο από την καταβολή εισφοράς. Συνεπώς, οι υπηρεσίες  υγείας θα παρέχονται στη βάση των ιατρικών αναγκών και όχι στη βάση της οικονομικής δυνατότητας του δικαιούχου. Επομένως, ασθενείς  χωρίς εισοδήματα όπως άνεργοι, παιδιά, φοιτητές, στρατιώτες, θα έχουν ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.