Μεγαλύτερος κίνδυνος η επιβράδυνση των μεταρρυθμίσεων

Ευνοϊκό παραμένει το εξωτερικό οικονομικό περιβάλλον της Κύπρου το οποίο μαζί με τα θετικότερα των κάτι το οποίο μαζί με τα θετικότερα των αναμενόμενων στοιχεία για την οικονομία δημιουργούν καλύτερες συνθήκες για τη λήψη μέτρων βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας. Αυτό επισημαίνει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο κατά την Εαρινή του έκθεση, εκφράζοντας ωστόσο την έντονη ανησυχία του για το γεγονός ότι η επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης σε συνδυασμό με την έναρξη της προεκλογικής περιόδου θα εμποδίσουν την οποιαδήποτε μεταρρυθμιστική προσπάθεια. 

Παρουσιάζοντας τα ευρήματα της έκθεσης ο πρόεδρος του Συμβουλίου, Δημήτρης Γεωργιάδης επισήμανε πως από τους οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία συνοψίζονται στην μειωμένη ανταγωνιστικότητα κάτι το οποίο αποτυπώνεται και στο έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών που ολοένα και αυξάνεται, η επιβράδυνση στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων πράγμα το οποίο αντανακλάται στις γραφειοκρατικές και χρονοβόρες διαδικασίες με αποτέλεσμα σοβαροί επενδυτές να στρέφονται αλλού, η χαμηλή αποταμίευση των νοικοκυριών στην Κύπρο το οποίο είναι στο ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ και στο ένα τρίτο των γερμανικών νοικοκυριών και τέλος η δημογραφική αλλαγή και η γήρανση του πληθυσμού που θα οδηγήσουν σταδιακά στον υπερδιπλασιασμό των εισφορών που θα πρέπει να καταβάλλουν οι εργαζόμενοι στο μέλλον.

Ανησυχίες για δημόσιο τομέα
Το Συμβούλιο εκφράζει έντονη ανησυχία για τις πρόσφατες αναβαθμίσεις ή την πρόθεση για αναβάθμιση μισθών στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα χωρίς να προηγηθεί η θεσμοθέτηση ενός αποτελεσματικού μηχανισμού καθορισμού των απολαβών για όλες τις θέσεις. Παράλληλα το Συμβούλιο χαιρετίζει την απόφαση της κυβέρνησης να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα αξιολόγησης των κρατικών δαπανών (Value for money review). Επισημαίνεται πως η πραγματοποίηση διαπραγματεύσεων με μεμονωμένα οργανωμένα σύνολα και η παραχώρηση αυξήσεων με επιλεκτικές συγκρίσεις ή  σε αντάλλαγμα την προώθηση  μεταρρυθμίσεων δύναται να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα (π.χ. δημοσιονομικό εκτροχιασμό, μεταρρυθμιστική στασιμότητα, αναποτελεσματικότητα τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, δημιουργία κακού προηγουμένου). 

Παράλληλα, το Συμβούλιο επαναλαμβάνει για πολλοστή φορά την  επιτακτική ανάγκη δημιουργίας ενός κατάλληλου μηχανισμού καθορισμού των αμοιβών για κάθε θέση στο δημόσιο τομέα. 

Αποτελεσματικότητα
Σε ό,τι αφορά τις κρατικές δαπάνες στην έκθεση του το Συμβούλιο επισημαίνει ότι η Κύπρος, παρά τις περικοπές φαίνεται να συνεχίζει να ξοδεύει αναλογικά πολύ ψηλότερα για την κάλυψη των απολαβών του προσωπικού απ ́ ότι στην Ευρωζώνη. Συγκεκριμένα, στον τομέα της Άμυνας για απολαβές προσωπικού καταβάλλεται το 85,7% των κρατικών δαπανών σε σχέση με το 50% που είναι ο μέσος όρος της ευρωζώνης και στον τομέα της δημόσιας τάξης και ασφάλειας καταβάλλεται το 88,2% της κρατικής δαπάνης ως απολαβές προσωπικού σε σχέση με 70,6% που είναι ο μέσος όρος της ευρωζώνης. Τα σχετικά ευρήματα, επισήμανε ο κ. Δημητριάδης, θα πρέπει να προβληματίσουν και να επαναξιολογηθούν οι κρατικές δαπάνες, καθώς επίσης και η αποτελεσματικότητα των υπαλλήλων.

Παραπαιδεία από διορισμένους εκπαιδευτικούς
Μελέτη της UNESCO του 2007 με θέμα την «σκιώδη παιδεία» που φέρει τον τίτλο «Το σκιώδες σύστημα παιδείας: Ιδιαίτερα μαθήματα και οι επιπτώσεις στον σχεδιασμό» διαχωρίζει τους παρόχους σκιώδους παιδείας σε δύο ομάδες. Σε αυτούς που είναι ήδη εκπαιδευτικοί στα σχολεία ή σε αυτούς που δεν έχουν άλλη ενασχόληση. Η Κύπρος συμπεριλαμβάνεται στην πρώτη ομάδα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην έκθεση αυτή η κατάσταση «η οποία εντοπίζεται σε μια ανομοιογενή ομάδα χωρών στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η Κύπρος, η Ινδονησία, ο Λίβανος, η Νιγηρία και η Ρωσία, θεωρείται ευρέως ως προβληματική». 

Υγεία και συνταξιοδοτικό
Σήμερα για κάθε εξαρτώμενο άτομο, συνεισφέρουν ή αποταμιεύουν 4,9 δυνητικά εργαζόμενοι. Μέχρι το 2060 η αναλογία θα είναι λιγότερη από το μισό. Δηλαδή αναλογικά, αν δεν ληφθούν άλλα μέτρα ή δεν δημιουργηθούν επιπρόσθετες ανάγκες, οι συνεισφορές των δυνητικά εργαζομένων θα πρέπει να υπερδιπλασιαστούν. 

Ο τομέας της υγείας, ως δραστηριότητα έχει μια ιδιαιτερότητα που καθιστά την επίλυση των προβλημάτων του πολύ δύσκολη. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει τις προκλήσεις που υπάρχουν αλλά θεωρεί ότι θα πρέπει να δοθεί περισσότερη έμφαση σε θέματα αξιολόγησης των υπηρεσιών και ελέγχου τους κόστους. 

Η αρνητική εικόνα στο συνταξιοδοτικό συμπληρώνεται από τις ακυρώσεις στις ασφάλειες ζωής και τις διαλύσεις ταμείων προνοίας. Τόσο η ανάγκη κάλυψης του κενού που επέφερε η κρίση στα εισοδήματα, όσο και ο φόβος για φορολόγηση συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων ενέτειναν το φαινόμενο. Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Ασφαλιστικών Εταιρειών Κύπρου τα ετήσια καθαρά ασφάλιστρα για τη διετία 2015-2016 είναι μειωμένα κατά 1/6 σε σχέση με την προ κρίση περίοδο. Από 2011 μέχρι το 2016 το καθαρό αποθεματικό των ασφαλιστικών εταιρειών για συμβόλαια ζωής παρουσιάζεται μειωμένο κατά 25% ή €415 εκατ. Σύμφωνα με στοιχεία του Εφόρου Ταμείων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών τα ταμεία που έχουν διαλυθεί μόνο τη διετία 2013-14 υπολογίζεται ότι έχουν καταβάλει στα μέλη τους πέραν του €1,5 δις. 

Cyta
Παρά τις προσπάθειες που γίνονται για εκσυγχρονισμό της Cyta η τελευταία συνεχίζει να χάνει μερίδια έναντι των ανταγωνιστών της σε όλους τους τομείς που δραστηριοποιείται. Την ίδια ώρα, στοιχεία καταδεικνύουν τη συγκριτικά χαμηλότερη ποιότητα παροχής υπηρεσιών κυρίως διαδικτύου στην Κύπρου σε σχέση με την υπόλοιπη ΕΕ. Ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι η Cyta κερδίζει μόλις έναν στους οκτώ νέους πελάτες ευρυζωνικών υπηρεσιών. 

Η Cyta δεν αντιμετωπίζει προκλήσεις μόνο στο εσωτερικό ενώ υπάρχει κίνδυνος οι μεγαλύτερες προκλήσεις να προέλθουν από το εξωτερικόκαι νέες τεχνολογίες.

Το Συμβούλιο εκφράζει την ανησυχία του ότι τυχόν επιδείνωση της θέσης της Cyta, όχι μόνο θα έχει άμεση επίπτωση στον κύπριο φορολογούμενο (μέσο της μείωσης της αξίας της) αλλά σημαντικότερα και έμμεση. Μια τέτοια εξέλιξη θα καθιστά την τεχνολογική αναβάθμιση σε ένα ραγδαία εξελισσόμενο τομέα δύσκολη πλήττοντας ακόμη περισσότερο την ήδη προβληματική ανταγωνιστικότητα της Κύπρου.