Κύπρος-Αίγυπτος-Ισραήλ τα νέα σημεία εισόδου ΦΑ στην Ευρώπη

Οι προκλήσεις και τα επόμενα βήματα στον τομέα του Φυσικού Αερίου στην Ευρώπη, βρέθηκαν στο επίκεντρο συζήτησης στρογγυλής τραπέζης, στο πλαίσιο της 26ης Ετήσιας Γενικής Συνέλευσης των Διοικητών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) που πραγματοποιείται στη Λευκωσία. Η συζήτηση είχε ως θέμα την «ενσωμάτωση των περιφερειακών αγορών φυσικού αερίου στην Ανατολική Ευρώπη».

Όπως τονίστηκε, η Ανατολική Μεσόγειος είναι πολύ σημαντική, με δεδομένο ότι εκεί υπάρχουν πολλά σημεία εισόδου ΦΑ στην Ευρώπη. Τέτοια σημεία είναι η Κύπρος, η Αίγυπτος και το Ισραήλ, χώρες στις οποίες θα μπορούσε να δοθεί έμφαση, σε μια προσπάθεια μείωσης του αυξημένου ποσοστού εισαγωγής φυσικού αερίου από τρίτες χώρες, όπως η Ρωσία. Όπως προκύπτει, το αέριο εισάγεται στην Ευρώπη από τη Ρωσία (σε μεγαλύτερο ποσοστό), τη Νορβηγία, την Τουρκία, τη Λιβύη, την Αλγερία, το Μαρόκο και την Τυνησία. Το γεγονός αυτό,  ενέχει διάφορα ρίσκα για την Ευρώπη, σε ότι αφορά την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. 

Σύμφωνα με τον John Roberts, ανώτερο συνεργάτη του Atlantic Council, βάσει και των γενικότερων εξελίξεων στην περιοχή, εγείρονται ανησυχίες για την ασφάλεια στην προμήθεια Φ.Α. στην Ευρώπη, γι αυτό επισήμανε ότι πρέπει να ενισχυθούν οι υποδομές επί ευρωπαϊκού εδάφους, οι οποίες θα αυξήσουν και θα ενισχύσουν τις πηγές φυσικού πλούτου. 

Ωστόσο, πολλά τέτοια projects (πχ αγωγοί κτλ) παρέμειναν στάσιμα για διάφορους λόγους, γι αυτό  και Ευρώπη θα πρέπει να ενισχύσει την ικανότητα της στο να διασφαλίσει την ολοκλήρωση των εν λόγω έργων. Τόνισε ότι η EBRD θα πρέπει να σκεφθεί πιο στρατηγικά και να προωθήσει δράσεις για ενίσχυση του ανταγωνισμού στον τομέα του ΦΑ. Ο κ. Roberts εισηγήθηκε, μεταξύ άλλων, την αύξηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων για χρηματοδότηση τέτοιων έργων που έμειναν πίσω. 

Η δημιουργία ανταγωνισμού
Από πλευράς του, ο Jayesh Parmar, Partner της βρετανικής Baringa Partners, εστίασε στην ανάγκη δημιουργίας ανταγωνισμού στον τομέα του φυσικού αερίου. Αυτό, τόνισε, θα συμβεί εάν: 
1.    Σπάσουν τα μονοπώλεια των κρατών στον τομέα του ΦΑ
2.    Δημιουργηθούν κοινοί κανονισμοί τόσο για την ανόρυξη όσο και για την εμπορική εκμετάλλευση ΦΑ. Κάτι τέτοιο, τόνισε, θα διευκολύνει την εσωτερική αγορά
3.     Διασφαλιστεί ότι δεν θα γίνονται εξαιρέσεις σε ότι αφορά την είσοδο εταιρειών σε κοινοπραξίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα. 
 
Στον αντίποδα, ο ειδικός σε θέματα Φ.Α. της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Milosz Momot, τόνισε ότι από το 2015 τέθηκε σε εφαρμογή ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για περιφερειακά κέντρα ΦΑ. Μεταξύ άλλων, πρόσθεσε, το σχέδιο επικεντρώνεται στην καλύτερη χρήση υφιστάμενων υποδομών αερίου όπως και στην προώθηση δημιουργίας υποδομών που είναι αναγκαίες. Στο σχέδιο περιλαμβάνονται επίσης πρόνοιες για υιοθέτηση νομοθεσιών που ελλείπουν και οι οποίες είναι χρήσιμες στο κομμάτι της ενέργειας. 

Ο κ. Momot σημείωσε ότι η ζήτηση ΦΑ αναμένεται να μειωθεί στην Ευρώπη τα επόμενα χρόνια, γι αυτό και η πιο ορθολογιστική προσέγγιση στο ενεργειακό κομμάτι θα πρέπει να είναι ο περιορισμός στη χρήση των υφιστάμενων υποδομών.