Έρευνα ΚΤΚ: Τι ξέρουν οι Κύπριοι από χρηματοοικονομικά

Με στόχο τη μείωση στο ελάχιστο δυνατόν του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού μεταξύ του γενικού πληθυσμού στην Κύπρο, βρίσκεται σε εξέλιξη, από μέρους της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ), παγκύπρια δειγματοληπτική έρευνα για την επιμέτρηση του επιπέδου χρηματοοικονομικών γνώσεων των Κυπρίων, τα πρώτα αποτελέσματά της οποίας αναμένονται το πρώτο εξάμηνο του 2018.

Σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ ο Διευθυντής Τμήματος Οικονομικής Ανάλυσης και Ερευνών της ΚΤΚ Γιώργος Κυριάκου χαρακτήρισε «πολύ σημαντική» τη θετική ανταπόκριση του κοινού στη δειγματοληπτική αυτή έρευνα, υπογραμμίζοντας ότι «η αποδοχή συμμετοχής αυτών που επιλέγονται τυχαία στο δείγμα της έρευνας είναι πολύ χρήσιμη στην εξαγωγή συμπερασμάτων που θα αφορούν ολόκληρο τον πληθυσμό στην Κύπρο σε ένα πολύ σημαντικό θέμα που αφορά την ευημερία όλων μας».  
 
Σύμφωνα με τον κ. Κυριάκου, επιστημονικά ευρήματα από τη διεθνή βιβλιογραφία καταδεικνύουν ότι άτομα τα οποία έχουν επαρκείς χρηματοοικονομικές γνώσεις και ανεπτυγμένες δεξιότητες για να τις εφαρμόζουν, έχουν πολύ καλύτερες ευκαιρίες να απολαμβάνουν υψηλότερο βιοτικό επίπεδο.
 
Ανέφερε επίσης ότι η έλλειψη χρηματοοικονομικής μόρφωσης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που μπορεί να εξηγήσει την εισοδηματική ανισότητα που χαρακτηρίζει τις ανεπτυγμένες οικονομίες και σημείωσε ότι οι επαρκώς ενημερωμένοι και οικονομικά εγγράμματοι πολίτες και καταναλωτές λαμβάνουν καλύτερες χρηματοοικονομικές αποφάσεις για τις οικογένειές τους, αυξάνοντας την οικονομική τους ασφάλεια και ευημερία.
 
Τεχνικές προδιαγραφές της έρευνας
Ερωτηθείς για τις τεχνικές προδιαγραφές της έρευνας, ο κ. Κυριάκου εξήγησε ότι το ερωτηματολόγιο της έρευνας της ΚΤΚ ετοιμάστηκε σε συνεργασία με ακαδημαϊκούς από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Durham University Business School που έχουν εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρίες και σημείωσε ότι η έρευνα είναι συμβατή με τις κατευθυντήριες γραμμές του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) έτσι ώστε τα αποτελέσματα να είναι συγκρίσιμα με άλλων χώρων και να μπορούν να χρησιμοποιούνται στην εγχώρια και διεθνή βιβλιογραφία.
 
Ανέφερε ότι για να εξασφαλιστεί η αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος σε επίπεδο γενικού πληθυσμού, η δειγματοληπτική έρευνα έχει αυστηρά ποιοτικά χαρακτηριστικά με στόχο τελικό δείγμα 1.000 περίπου ατόμων στο ηλικιακό εύρος 18-79 και με συγκεκριμένα δημογραφικά χαρακτηριστικά. Είπε ακόμη ότι η συλλογή των δεδομένων γίνεται με προσωπικές συνεντεύξεις στα σπίτια των συμμετεχόντων και διεξάγεται με τη μέθοδο CAPI (computer assisted personal interviews), όπως ακριβώς δηλαδή πραγματοποιείται στις άλλες χώρες που υιοθετούν τα κριτήρια του ΟΟΣΑ.
 
Ο Διευθυντής του Τμήματος Οικονομικής Ανάλυσης και Ερευνών της ΚΤΚ διαβεβαίωσε ότι η ανωνυμία των συμμετεχόντων στην έρευνα τηρείται  αυστηρά, όπως και σε όλες τις δειγματοληπτικές έρευνες που διεξάγει η ΚΤΚ, και διαφυλάσσεται η εμπιστευτικότητα των στοιχείων, αφού μετά την ολοκλήρωση της συνέντευξης, το όνομα και η διεύθυνσή των συμμετεχόντων δεν θα συνδεθούν ποτέ ξανά με τα στοιχεία που θα δώσουν κατά τη διάρκειά της.
 
Οφέλη για την κυπριακή κοινωνία από την έρευνα
Αναφορικά με τα οφέλη από την έρευνα για την κυπριακή κοινωνία, ο κ. Κυριάκου τόνισε ότι αυτά «αναμένεται να είναι πολλαπλά, καθώς στη βάση των αποτελεσμάτων της έρευνας», όπως σημείωσε, «θα αναληφθούν ανάλογες στοχευμένες προσπάθειες και θα διαμορφωθούν αποτελεσματικές πολιτικές για την μείωση στο ελάχιστο δυνατόν του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού μεταξύ του γενικού πληθυσμού στην Κύπρο».
 
Πρόσθεσε ότι η επιμόρφωση θα μπορούσε επίσης να στοχεύει και μαθητές, όπως είναι και ο στόχος κρατικών προγραμμάτων εκπαίδευσης σε πολλές χώρες.
 
«Θα μπορούσαν επίσης τα ευρήματα της έρευνας να καταστήσουν δυνατό το σχεδιασμό μιας εθνικής στρατηγικής για αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού μέσω μιας στοχευμένης και συλλογικής προσπάθειας για χρηματοοικονομική επιμόρφωση στην οποία εμπλέκονται ενεργά και άλλοι θεσμοί του κράτους, μεταξύ των οποίων το Υπουργείο Παιδείας, Πανεπιστήμια, Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς», υπογράμμισε.
 
Ανέφερε επίσης ότι θα μπορούσαν να εντατικοποιήσουν τη συνεισφορά τους και ιδιωτικοί φορείς που ήδη ξεκίνησαν να ενεργοποιούνται (Σύνδεσμος Οικονομολόγων Κύπρου,  Σύνδεσμος Τραπεζών, Σύνδεσμος Καταναλωτών).
 
Επιπλέον, θα μπορούσαν να αναπτυχθούν από τους αρμόδιους φορείς, σύμφωνα με τον κ. Κυριακού, πολιτικές για μεταρρυθμίσεις στο θεσμικό πλαίσιο και για ανάπτυξη εταιρικής κοινωνικής ευθύνης για καλλιέργεια και διαμόρφωση χρηματοοικονομικής συνείδησης και κουλτούρας, αλλά και δια βίου μάθησης.
 
Κατάσταση στην Κύπρο
Κληθείς να αναφέρει την κατάσταση στην Κύπρο, ο κ. Κυριάκου είπε στο ΚΥΠΕ ότι «παλαιότερες εμπειρίες από το χρηματιστήριο, καθώς και πιο πρόσφατα από τη διαχείριση των χαρτοφυλακίων των Κυπρίων πριν την κρίση του 2013, έχουν αναδείξει το γεγονός ότι ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού στη χώρα μας φαίνεται να μην έχει επαρκείς βασικές χρηματοοικονομικές γνώσεις ή  ορθολογιστικές τάσεις συμπεριφοράς και αντιλήψεων σε χρηματοοικονομικά θέματα».
 
Ανέφερε ότι υπάρχει μικρός αριθμός ερευνών οι οποίες προσπάθησαν να σφυγμομετρήσουν το επίπεδο χρηματοοικονομικών γνώσεων των Κύπριων πολιτών και σημείωσε ότι πρώτα η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς διενήργησε το 2010 έρευνα με σκοπό να διαπιστώσει το επίπεδο γνώσεων του κοινού στα θέματα που σχετίζονται με την κεφαλαιαγορά και τις επενδύσεις σε κινητές αξίες.
 
Πρόσθεσε ότι από την έρευνα διαφάνηκε ότι το επίπεδο γνώσεων του κοινού όσον αφορά θέματα που σχετίζονται με την κεφαλαιαγορά και τις επενδύσεις σε αξίες/επενδυτικά προϊόντα είναι πολύ χαμηλό.
 
Πιο πρόσφατα, σύμφωνα με τον κ. Κυριάκου, το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου διενέργησε πιλοτική δειγματοληπτική έρευνα με θέμα την επιμέτρηση του χρηματοοικονομικού εγγραμματισμού ανάμεσα σε Κύπριους φοιτητές και τα αποτελέσματα ενίσχυσαν την αντίληψη πως ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός είναι δυστυχώς ένα υπαρκτό πρόβλημα και στην Κύπρο, τουλάχιστον μεταξύ των φοιτητών. 
 
Τέλος, ανέφερε ότι σύμφωνα και με δημόσιες παρεμβάσεις του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου στην Κύπρο, αρκετοί πολίτες παρουσιάζουν αδυναμίες στο να διαχειρίζονται ορθά τις οικονομικές τους υποθέσεις, για παράδειγμα, σύναψη ή αναδιάρθρωση δανείων.

ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ