EE: Σε εκκρεμότητα σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην Κύπρο

Αν και οι υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες της Κύπρου άρχισαν να μειώνονται εν μέσω θετικών μακροοικονομικών εξελίξεων, θα πρέπει να ενισχυθεί η δυναμική των μεταρρυθμίσεων. Αυτό καταγράφεται στην φθινοπωρινή έκθεση του ECOFIN για την κυπριακή Οικονομία μετά και  την επίσκεψη της τρίτης αποστολής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε συνεργασία με την ΕΚΤ που διενεργήθηκε στην Κύπρο από τις 25 έως τις 29 Σεπτεμβρίου 2017.

Υπογραμμίζεται πως τον Φεβρουάριο του 2017 διαπιστώθηκε ότι η Κύπρος αντιμετώπιζε υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες, οι οποίες απαιτούν ειδική παρακολούθηση στο πλαίσιο της ΕΤΕ. Πιο συγκεκριμένα, η Κύπρος χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα δημόσιου, ιδιωτικού και εξωτερικού χρέους, υψηλά μη εξυπηρετούμενα δάνεια και υψηλή ανεργία. Αυτές οι ανισορροπίες μειώθηκαν το 2016 και το πρώτο εξάμηνο του 2017, αν και τα νέα μέτρα που ελήφθησαν το 2017 για να διευκολυνθεί περαιτέρω η μείωση των ανισορροπιών είχαν περιορισμένο πεδίο εφαρμογής. 

Αναφέρθηκαν ορισμένα μέτρα για την επιτάχυνση της απομόχλευσης του ιδιωτικού τομέα και τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αλλά παραμένουν αβεβαιότητες ως προς το πεδίο εφαρμογής τους και τον ορίζοντα εφαρμογής τους. 

Όπως σημειώνεται στην έκθεση, σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις παραμένουν εκκρεμείς προκειμένου να συμβάλουν στη μείωση του δημόσιου χρέους, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και στην αύξηση της δυνητικής ανάπτυξης.

Παράλληλα, υπογραμμίζεται ότι η ανάπτυξη παραμένει ισχυρή, αν και κάπως επιβραδυνόμενη μεσοπρόθεσμα. Παρατηρήθηκε αύξηση στην εγχώρια ζήτηση, ενώ ο τουρισμός παραμένει γερός με θετικές επιπτώσεις σε άλλους τομείς της οικονομίας. Οι συνθήκες της αγοράς εργασίας συνέχισαν να βελτιώνονται, με την αύξηση της απασχόλησης σε όλους τους τομείς. Η αγορά ακινήτων σταθεροποιήθηκε και ο κατασκευαστικός κλάδος ανακάμπτει. Το υψηλό δημόσιο χρέος, το οποίο μειώνεται σταδιακά, εξακολουθεί να επικεντρώνεται στις προοπτικές ανάπτυξης. Επιπλέον, η διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών πρέπει να παρακολουθείται στενά, λόγω του υψηλού επιπέδου εξωτερικού χρέους.

Η δημοσιονομική επίδοση επωφελήθηκε από το ευνοϊκό μακροοικονομικό περιβάλλον και από συνετές πολιτικές δαπανών, αλλά παραμένουν σημαντικοί μεσοπρόθεσμοι κίνδυνοι. Η δημοσιονομική επίδοση κατά το πρώτο εξάμηνο του 2017 ήταν ισχυρότερη από την αναμενόμενη, κυρίως λόγω των αυξημένων φορολογικών εσόδων. Οι δαπάνες αυξήθηκαν πολύ πιο αργά από τα έσοδα. Σε αυτή τη βάση, η γενική κυβέρνηση θα μπορούσε, σημειώνει η έκθεση,  να καταγράψει ένα υψηλότερο πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα το 2017 από ό, τι πέρυσι. Οι μεσοπρόθεσμοι κίνδυνοι είναι ο  αβέβαιος δημοσιονομικός αντίκτυπος της πρόσφατης μεταρρύθμισης της υγειονομικής περίθαλψης και η έλλειψη μηχανισμού για τη συγκράτηση των αυξήσεων των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων μετά το 2018. 

Την ίδια ώρα, η έκθεση σημειώνει πως παρά το γεγονός ότι μειώνονται τα ΜΕΔ, το πολύ υψηλό τους επίπεδο παραμένει το βασικό αγκάθι της κυπριακής οικονομίας. Ο τραπεζικός τομέας παρουσιάζει ορισμένες θετικές εξελίξεις, κυρίως ενισχύοντας τη γενική εμπιστοσύνη που συνέβαλε στην άφθονη διαθεσιμότητα ρευστότητας. Ο νέος δανεισμός αυξάνεται, υποστηριζόμενος από το βελτιωμένο μακροοικονομικό περιβάλλον. Το κύριο ζήτημα παραμένει το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το οποίο μειώνεται αλλά παραμένει υψηλό και συνεχίζει να επηρεάζει την κερδοφορία των τραπεζών. Οι πρόσφατες αυξήσεις στις προβλέψεις για μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ενώ είναι ευπρόσδεκτες, άσκησαν περαιτέρω πιέσεις στην κερδοφορία σε περιβάλλον χαμηλού επιτοκίου. 

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μειώνονται στον τραπεζικό τομέα στο σύνολό του, αλλά παραμένουν από τα υψηλότερα στην ΕΕ. Η αναδιάρθρωση των ΜΕΔ καθίσταται όλο και πιο δύσκολη, υπογραμμίζοντας τις δυσκολίες στην επεξεργασία δανείων λιανικής και ΜμΕ καθώς και την αντιμετώπιση στρατηγικών αθετήσεων. Αυτό αντικατοπτρίζει επίσης τις άνισες προσπάθειες και την επιτυχία των τραπεζών για την επίλυση των μη εξυπηρετούμενων δανείων με βιώσιμο τρόπο, γεγονός που υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης της ανάλυσης μη εξυπηρετούμενων δανείων σε τράπεζες που υστερούν. Προκειμένου να διευκολυνθεί η μείωση των ΜΕΔ και η απομόχλευση του ιδιωτικού τομέα, η ΕΕ εισηγείται όπως οι αρχές εντείνουν τις προσπάθειές τους για να καταστήσουν αποτελεσματικότερη την αφερεγγυότητα και τις δικαστικές διαδικασίες που σχετίζονται με τις εκποιήσεις. Η ταχεία έγκριση του νόμου για τιτλοποίηση δανείων θα συμβάλει στη δημιουργία δευτερογενούς αγοράς δανείων, η οποία θα μπορούσε να επιταχύνει την αποκατάσταση των ισολογισμών των τραπεζών. 

Η διατήρηση της ισχυρής ανάπτυξης και η διασφάλιση της διατηρησιμότητας των δημόσιων οικονομικών απαιτούν, σημειώνεται στην έκθεση, την ανανέωση της δέσμευσης όλων των ενδιαφερομένων μερών για την επιτάχυνση του ρυθμού διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η σημαντική μεταρρύθμιση του ΓεΣΥ θα πρέπει να συνοδεύεται από αξιόπιστες διασφαλίσεις έναντι πιθανών υπερβάσεων του κόστους. Λόγω των γενικών επιπτώσεών της στη λειτουργία της οικονομίας, απαιτείται ταχεία μεταρρύθμιση της δικαστικής εξουσίας, μεταξύ άλλων με την ίδρυση εμπορικού δικαστηρίου, την ενημέρωση του κώδικα πολιτικής δικονομίας και τη θέσπιση νομοθεσίας για τη βελτίωση της επιβολής των απαιτήσεων. 

Επιπλέον, η ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης θα ενισχύσει την αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα και θα στηρίξει τη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Οι αρχές και οι λοιποί ενδιαφερόμενοι φορείς θα πρέπει επίσης να σημειώσουν σημαντική πρόοδο σε άλλους βασικούς τομείς, όπως η ιδιωτικοποίηση μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων, η μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η δημιουργία του ταμείου κρατικών επενδύσεων και η μεταρρύθμιση του συστήματος έκδοσης και μεταφοράς τίτλων . Μια πιο αποφασιστική εφαρμογή του σχεδίου δράσης για την ανάπτυξη θα αποφέρει σημαντικά μακροπρόθεσμα οφέλη, καθώς θα βελτίωνε το επιχειρηματικό περιβάλλον και θα διευκόλυνε τις επενδύσεις.