Η εκπαίδευση ανέκαθεν αποτελούσε θεμελιώδες εχέγγυο εξέλιξης και ισχυρό εργαλείο που προσδίδει αξία στην καριέρα ενός στελέχους και δημιουργεί προοπτική για το μέλλον. Κινούμενα σ’ αυτή τη φιλοσοφία, τα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Κύπρου αναβαθμίζουν συνεχώς τα προγράμματά τους, με τη ζήτηση να αυξάνεται συνεχώς και παράλληλα με τους αριθμούς των φοιτητών, που καταγράφουν άνοδο 21%, σε σχέση με προηγούμενες χρονιές και ειδικότερα στα μεταπτυχιακά, με τα διδακτορικά να κινούνται, επίσης, ανοδικά.
Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017 συνολικά 15.995 φοιτητές παρακολούθησαν μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της Κύπρου. Από το σύνολο αυτό, 14.898 άτομα επέλεξαν προγράμματα σε ιδιωτικά και δημόσια πανεπιστήμια, ενώ τα υπόλοιπα 1.097 σε ιδιωτικές σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καταγράφοντας αύξηση 21% σε σύγκριση με την προηγούμενη ακαδημαϊκή χρονιά, κατά την οποία είχαν ανέλθει σε 13.181. Όπως ανέφερε η αναπληρώτρια διευθύντρια ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού (ΥΠΠ), δρ Τέρψα Κωνσταντινίδου, από το σύνολο των 14.898, στους οποίους περιλαμβάνονταν και οι εξ αποστάσεως φοιτητές, το 33% ήταν Κύπριοι, το 58,91% Ευρωπαίοι, ενώ το 7,67% από τρίτες χώρες. Ταυτόχρονα, αρκετοί φοιτητές από το εξωτερικό υλοποίησαν μέρος των σπουδών τους στην Κύπρο, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus, που βασίζεται στην ανταλλαγή φοιτητών.
Κατά την περίοδο 2016-2017 λειτούργησαν 148 μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, από τα οποία τα 108 προσφέρθηκαν από τα δημόσια και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, ενώ τα υπόλοιπα 40 από ιδιωτικές σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι διδακτορικοί φοιτητές την περίοδο αυτή διπλασιάστηκαν σχεδόν, σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά. Συγκεκριμένα, ο αριθμός τους εκτοξεύθηκε σε 1.091 στα πανεπιστήμια και σε 60 στις ιδιωτικές σχολές, ενώ μεταξύ 2015-2016 ήταν 435 και 59, αντίστοιχα.
Οι πρώτοι σε προτίμηση κλάδοι
Μετά από ερεύνα που διεξήχθη από τη διεύθυνση ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης του ΥΠΠ διαπιστώθηκε ότι η πρώτη προτίμηση των μεταπτυχιακών φοιτητών όσον αφορά τη φοίτησή τους στα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια ήταν οι σπουδές στην ειδική εκπαίδευση. Μετά ακολούθησαν οι κλάδοι διοίκησης επιχειρήσεων, επιστημών της αγωγής, διοίκησης μονάδων υγείας και χρηματοοικονομικών επιστημών.
Αναφορικά με τους μεταπτυχιακούς φοιτητές των ιδιωτικών σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, διδακτορικών σπουδών, πρώτη επιλογή ήταν η διοίκηση επιχειρήσεων/οικονομικά και ακολούθησαν οι σπουδές στην εκπαίδευση και τις τέχνες, όπως ηθοποιία, μουσική, τέχνη και φωτογραφία.
Στα διδακτορικά προγράμματα σε πανεπιστήμια, τα δημοφιλέστερα κατά σειρά προτίμησης ήταν: Κλάδος επιστημών της αγωγής, ψυχολογία, κοινωνική ψυχολογία, διοίκηση επιχειρήσεων και ηλεκτρολογική μηχανολογία. Πρώτος κλάδος στη λίστα επιλογών των διδακτορικών φοιτητών στις ιδιωτικές σχολές ήταν αυτός των ιατρικών/ παραϊατρικών σπουδών και ακολούθησαν οι περιβαλλοντικές επιστήμες, η πληροφορική και η πολιτιστική κληρονομιά.
«Το επίπεδο παροχής των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην Κύπρο έχει αναβαθμιστεί σημαντικά και είναι ισάξιο και εφάμιλλο με εκείνο που διατηρούν αξιόλογα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού», επεσήμανε η κ. Κωνσταντινίδου. Στο πλαίσιο αυτό, το ΥΠΠ δίδει ιδιαίτερη έμφαση στη διασφάλιση της ποιότητας. Απόδειξη αυτού αποτελεί το γεγονός ότι από το 2015, βάσει σχετικής νομοθεσίας, λειτουργεί ο φορέας διασφάλισης και πιστοποίησης ποιότητας στην ανώτερη εκπαίδευση, μέσω του οποίου οι τίτλοι αναγνωρίζονται όχι μόνο από την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Η Κύπρος ως περιφερειακό κέντρο
Το ΥΠΠ εστιάζει στη συνεχή προώθηση της ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης της Κύπρου, με στόχο, μεταξύ άλλων, τη μετατροπή της χώρας σε περιφερειακό και διεθνές εκπαιδευτικό και ερευνητικό κέντρο: «Μέσα από την πολιτική που εφαρμόζεται, τα έργα που υλοποιούνται τα τελευταία χρόνια καταδεικνύουν ότι επιτυγχάνονται σημαντικοί στόχοι», υπογράμμισε η αναπληρώτρια διευθύντρια ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης του ΥΠΠ. Κάποιοι από αυτούς είναι η ενίσχυση της λειτουργίας τόσο των δημόσιων και ιδιωτικών πανεπιστημίων όσο και των σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Κυπριακή Δημοκρατία, η αύξηση της ερευνητικής δραστηριότητας, η ποικιλία στα προγράμματα σπουδών, καθώς και η δημιουργία κατάλληλου κι ευέλικτου νομικού πλαισίου λειτουργίας των ιδρυμάτων ανώτερης εκπαίδευσης.
Σε ένα γενικότερο κλίμα, όπου τα πανεπιστήμια και οι ιδιωτικές σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης προβαίνουν συνεχώς σε ενίσχυση των προγραμμάτων τους, το ΥΠΠ ενθαρρύνει και επιδιώκει την προώθηση συνεργασιών μεταξύ των οργανισμών της Κύπρου με του εξωτερικού. Σχετικά έχει προχωρήσει σε στοχευμένες δράσεις, μεταξύ των οποίων και η υπογραφή συμφωνιών αμοιβαίας αναγνώρισης τίτλων σπουδών με σημαντικές χώρες, όπως η Ρωσία και πρόσφατα η Κίνα.
Οι προοπτικές ανάπτυξης
Κάποιες από τις προκλήσεις, στις οποίες το ΥΠΠ ανταποκρίθηκε με επιτυχία, σύμφωνα με την κ. Κωνσταντινίδου, είναι η συνεχής βελτίωση και διαφύλαξη της ποιότητας των ιδρυμάτων ανώτερης εκπαίδευσης και των προσφερόμενων προγραμμάτων σπουδών, η ενίσχυση των πόρων που διατίθενται και η προβολή της Κύπρου στο εξωτερικό. Ταυτόχρονα, προς αυτή την κατεύθυνση είναι και η συνεχής ενδυνάμωση των συνεργασιών με ξένα κράτη, η σύναψη ερευνητικών προγραμμάτων και ανταλλαγών, η αύξηση των διεθνών ακαδημαϊκών διακρίσεων στον παγκόσμιο χάρτη της ανώτερης εκπαίδευσης και οι νομοθετικές τροποποιήσεις που βελτιώνουν το πλαίσιο λειτουργίας της ανώτερης εκπαίδευσης, προσαρμόζοντάς το στις σύγχρονες απαιτήσεις.
Ιδιαίτερα θετικό είναι το γεγονός ότι λειτουργούν στην Κύπρο τρία δημόσια και πέντε ιδιωτικά πανεπιστήμια, ενώ έχουν αναπτυχθεί αρκετά κι άλλα ιδρύματα και σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που προσφέρουν ένα μεγάλο φάσμα αναγνωρισμένων προγραμμάτων σπουδών. Αυτό, όμως, που θα συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη της ανώτερης εκπαίδευσης είναι η προσφορά ακόμα πιο αναβαθμισμένης ποιότητας και η προσέλκυση μεγαλύτερου αριθμού ξένων φοιτητών, ερευνητών και ακαδημαϊκών στο νησί. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, ένα σημαντικό βήμα ήταν η ψήφιση νομοθεσίας, η οποία δίδει τη δυνατότητα στα δημόσια πανεπιστήμια να προσφέρουν προπτυχικά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών και στην αγγλική γλώσσα.
