Πρόσω Ολοταχώς χωρίς υφάλους, με προοπτικές ανάπτυξης

Το Νέο Έτος έχει ήδη φθάσει.  Όπως και σε προηγούμενα έτη, θα ανασκοπήσουμε την πορεία της Κυπριακής Ναυτιλίας στο χρόνο που μόλις συμπληρώσαμε και θα αποπειραθούμε να “προβλέψουμε” τι προδιαγραφεί το άμεσο μέλλον για αυτήν. 

Το γενικό συμπέρασμα της περσινής μας ανασκόπησης ήταν ότι “η Κυπριακή Ναυτιλία τα δύο προηγούμενα δύσκολα χρόνια για τη χώρα μας, παρέμεινε ένας από τους πιο σημαντικούς αιμοδότες της Κυπριακής Οικονομίας, με χειροπιαστές προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης”.  Ποια λοιπόν ήταν η κατάσταση το 2016 και τι προδιαγράφει το 2017 για τη Ναυτιλία μας;

Στη Χρονιά που μόλις έφυγε πραγματοποιήθηκαν οι εξής θετικές ενέργειες:

1.    Η Ναυτιλιακή Βιομηχανία διατήρησε τη συνεισφορά της στην Κυπριακή Οικονομία για ακόμη μία χρονιά, γύρω στο 7% του ΑΕΠ.  Αυτό το ψηλό ποσοστό οικονομικής συνεισφοράς και μάλιστα σε ποσοστά προστιθέμενης αξίας, καθίσταται ακόμη πιο σημαντικό, εάν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι, τα τελευταία οκτώ χρόνια, τα ναύλα παραμένουν διεθνώς πολύ χαμηλά και διάφορα τμήματα της Παγκόσμιας Ναυτιλίας, διεξάγουν ένα πολύ δύσκολο αγώνα επιχειρηματικής επιβίωσης λόγω της συνεχιζόμενης μη ικανοποιητικής ανάπτυξης του Παγκοσμίου Εμπορίου.  Επιπρόσθετα αναφέρεται ότι, μόνο σε πολύ λίγες άλλες ναυτιλιακά αναπτυγμένες χώρες, η οικονομική συνεισφορά της εγχώριας Ναυτιλιακής Βιομηχανίας φθάνει σε τέτοιο ψηλό επίπεδο.

2.    Η Ναυτιλιακή Βιομηχανία παραμένει πιστή στην Κύπρο και το Κυπριακό Νηολόγιο, στοιχείο το οποίο λειτουργεί σαν μία διαχρονική “ψήφος εμπιστοσύνης” για την Κύπρο ως ναυτιλιακό/επιχειρηματικό κέντρο.  Παρά τον έντονο διεθνή ανταγωνισμό που έχει να αντιμετωπίσει καθημερινώς, η εγχώρια Ναυτιλία, συνεχίζει να απασχολεί γύρω στις 4500 υψηλά καταρτισμένους υπαλλήλους και 55000 ναυτικούς.

3.    Εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον περασμένο Οκτώβριο, σχετικό Νομοσχέδιο για τη δημιουργία “Υφυπουργείου Ναυτιλίας”, όπως και αντίστοιχα Νομοσχέδια για “Υφυπουργεία Ανάπτυξης / Ανταγωνιστικότητας και Τουρισμού”.  Η γρήγορη έγκριση τους από τη Βουλή των Αντιπροσώπων θα επιτρέψει στην καινοτόμα αυτή θεσμική δομή, να βοηθήσει ουσιαστικά στην περαιτέρω ανάπτυξη της Οικονομίας.

4.    Η Ναυτιλιακή Διοίκηση, δηλαδή το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων κάτω από την πολιτική καθοδήγηση του Υπουργού, Μάριου Δημητριάδη και το Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας (ΤΕΝ) υπό του Αναπληρωτή Διευθυντή, Γιάννη Ευστρατίου, συνέχισε την

i.    Εφαρμογή Μελέτης για το “Μέλλον της Κυπριακής Ναυτιλίας” μέσω της οποίας, έγινε σύγκριση μεταξύ της Κύπρου και άλλων ανταγωνιστικών Νηολογίων και Ναυτιλιακών Κέντρων διεθνώς.  Η Μελέτη αυτή, η οποία εκπονήθηκε το 2015 από συμβουλευτικό οίκο, με την οικονομική στήριξη του Κυπριακού Οργανισμού Προσέλκυσης Επενδύσεων (CIPA) και την έμπρακτη στήριξη και ενεργό ανάμειξη της Ναυτιλιακής Βιομηχανίας, κατέδειξε τους βασικούς πυλώνες στόχευσης που πρέπει να ακολουθήσει η Κυπριακή Ναυτιλία έτσι ώστε να αναδομηθεί διαρθρωτικά και να αναπτυχθεί ποσοτικά και ποιοτικά στα επόμενα χρόνια.  Παρόλο που η υλοποίηση των πορισμάτων της Μελέτης ακόμη συνεχίζεται, η ίδια η Μελέτη μπορεί εύκολα να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τη χάραξη “Κρατικής Ναυτιλιακής Πολιτικής”, την οποία, το Ναυτιλιακό Επιμελητήριο θεωρεί επάναγκες.

ii.    Ετοιμασία Μελέτης για την Αναδιοργάνωση του Τμήματος Ναυτιλίας, σαν μέρος της ευρύτερης και συνεχιζόμενης αναδιάρθρωσης της Δημόσιας Υπηρεσίας και σε συνάρτηση με την προτεινόμενη από την Κυβέρνηση, μετεξέλιξη του Τμήματος Ναυτιλίας σε ανεξάρτητο “Υφυπουργείο Ναυτιλίας”.  Με την αποπεράτωσή της, τους πρώτους μήνες του νέου έτους, η Μελέτη αυτή αναμένεται να υποδείξει τρόπους αναδιάρθρωσης του Τμήματος Ναυτιλίας έτσι ώστε να καταστεί λειτουργικά ευέλικτο και ακόμη πιο αποδοτικό στις υπηρεσίες που παρέχει σαν το 11ο μεγαλύτερο Νηολόγιο στον κόσμο και 3ο στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) καθώς και σαν το μεγαλύτερο κέντρο πλοιοδιαχείρισης στην Ε.Ε. και το 2ο διεθνώς.

Ευελπιστούμε λοιπόν, ότι τα πορίσματα των δυο αυτών μελετών που υλοποιούνται παράλληλα, θα αποφέρουν το επιθυμητό αποτελέσματα της ουσιαστικής αναβάθμισης και αναδόμησης της Ναυτιλιακής Διοίκησης, ικανοποιώντας έτσι μία από τις πιο κύριες και διαχρονικές εισηγήσεις της Ναυτιλιακής Βιομηχανίας, η οποία έχει μετουσιωθεί στο ήδη κατατεθειμένο για συζήτηση  και έγκριση από το Κοινοβούλιο, Νομοσχέδιο για το “Υφυπουργείο Ναυτιλίας”.

iii.    Προώθηση Κυπριακής Ναυτιλίας στο εξωτερικό, μέσω διαφόρων επαφών και επισκέψεων σε ναυτιλιακά κέντρα / ναυτιλιακές εταιρείες στο Λονδίνο, Χονγκ Κονγκ, Κίνα, Ελλάδα κα., με την ενεργό συμμετοχή της Ναυτιλιακής Βιομηχανίας, καθώς και του Κυπριακού Οργανισμού Προσέλκυσης Επενδύσεων (CIPA).

Για τις θετικές αυτές εξελίξεις και ενέργειες, ως Ναυτιλιακή Επιμελητήριο εκφράζουμε δημόσια, τις ευχαριστίες μας προς την Κυβέρνηση, τον Υπουργό Μεταφορών, καθώς και τη Διεύθυνση και το προσωπικό τόσο του Υπουργείου Μεταφορών, όσο και του Τμήματος Εμπορικής Ναυτιλίας.

Στη Χρονιά που μόλις μπήκε για να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε σφαιρικά και κυρίως, αντικειμενικά, τη σημερινή και μελλοντική πορεία της Κυπριακής Ναυτιλίας, θα πρέπει να παραθέσουμε και κάποιες συναφείς σκέψεις / εισηγήσεις:

1.    Τουρκικό Εμπάργκο στα Κυπριακά πλοία.   Από το 1987, όταν πρώτο-εφαρμόστηκε από τις Τουρκικές Ναυτιλιακές Αρχές, αποτελεί την “Αχίλλειον Πτέρνα” περαιτέρω ανάπτυξης του Κυπριακού Νηολογίου και των Κυπριακών Λιμανιών.

Έχοντας αναφερθεί πιο λεπτομερώς σε προηγούμενα άρθρα μας στη διττή πιθανή δίοδο επίλυσης του σοβαρού αυτού προβλήματος (είτε ως “Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης”, σε σχέση με τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού Προβλήματος, ή/και, σαν μέρος της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση), δεν θα επεκταθούμε στο θέμα αυτό περαιτέρω.

Πολιτικό-οικονομικοί αναλυτές όμως, έχουν εκφράσει την άποψη ότι ο πιο γρήγορος και ίσως και πιο εφικτός τρόπος άμεσης άρσης του Τουρκικού Εμπάργκο είναι μέσω της επίλυσης του Κυπριακού Προβλήματος.

Λαμβάνοντας δε υπόψη το γεγονός ότι, γύρω στα 2000 πλοία με ξένη σημαία τυγχάνουν σήμερα διαχείρισης από ναυτιλιακές εταιρείες στην Κύπρο (πέραν των πλοίων τους υπό Κυπριακή σημαία), τα οποία εύκολα μπορούν να μετεγγραφούν στο Κυπριακό Νηολόγιο “εν μία νυκτί”, εάν το Τουρκικό Εμπάργκο και άλλα προαναφερθέντα διαθρωτικά προβλήματα επιλυθούν, γίνεται εύκολα κατανοητό ότι οι άμεσες προοπτικές ποσοτικής ανάπτυξης του Κυπριακού Νηολογίου με την άρση του παράνομου αυτού Τουρκικού Εμπάργκο, είναι πολύ ρεαλιστικές.

2.    Επίλυση Κυπριακού Προβλήματος.  Η επίλυση του Κυπριακού Προβλήματος λοιπόν, θα έχει έκδηλα θετική και άμεσα καταλυτική επίδραση στην άρση του Τουρκικού Εμπάργκο στα Κυπριακά πλοία και κατ’ επέκταση, σημαντική ώθηση για περαιτέρω ανάπτυξη της Κυπριακής Ναυτιλίας.  

Πέραν τούτου όμως εάν, κατ΄ευχή, ευοδωθούν οι συνεχιζόμενες προσπάθειες για την επίλυση του Κυπριακού Προβλήματος, οι οποίες εισέρχονται την επόμενη εβδομάδα σε καθοριστικό στάδιο, η Κυπριακή Ναυτιλία θα πρέπει να είναι “έτοιμη” να λειτουργήσει την “Επομένη Ημέρα” της Λύσης κάτω από μία σύγχρονη, καθόλα λειτουργική και πολιτικά αναβαθμισμένη δομή, τέτοια στην οποία αρμόζει στη μόνη ίσως κατεξοχήν αμιγώς Διεθνοποιημένη Βιομηχανία που διαθέτει η Κύπρος σήμερα και, η οποία, εκ της φύσεως της, δραστηριοποιείται σε παγκόσμια βάση.

Όπως είναι γνωστό, κάθε ναυτιλιακά αναπτυγμένη χώρα, για να μπορεί να διατηρεί την “ελκυστικότητά” της προς τις ναυτιλιακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται εντός της επικράτειάς της, χρειάζεται να ανταποκρίνεται γρήγορα σε τρέχουσες διεθνείς ναυτιλιακές και οικονομικές εξελίξεις, καθώς και άλλα εθνικά ανταγωνιστικά λειτουργικά πλαίσια.

3.    Περιφερειακές / Γεωπολιτικές Εξελίξεις / Φυσικό Αέριο.  Κατά τη διάρκεια του απελθόντος έτους, έχουμε όλοι παρατηρήσει τις συνεχιζόμενες και πολύ σημαντικές γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και ευρύτερα, στη γύρω περιοχή.  Ειδική αναφορά γίνεται στις τρέχουσες εξελίξεις σε θέματα Ενέργειας και την πιθανή θετική εμπλοκή της Κύπρου στον εξίσου νευραλγικό αυτό τομέα και την άμεση συσχέτισή του, με τη Ναυτιλιακή Βιομηχανία.

Ταυτόχρονα, οι προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης της Κυπριακής Ναυτιλίας παραμένουν  χειροπιαστές, εάν κάποιος κοιτάξει την πιθανότητα προσέλκυσης περισσότερων ποιοτικών πλοίων και ναυτιλιακών εταιρειών μόνο για παράδειγμα, από γειτνιάζουσες ναυτιλιακά αναπτυγμένες χώρες όπου, είτε λόγω πολιτικής αστάθειας ή άλλων οικονομικών / φορολογικών προβλημάτων, δεν είναι σε θέση να παρέχουν το πολύ ανταγωνιστικό λειτουργικό ναυτιλιακό πλαίσιο που προσφέρει η Κύπρος.  Θα πρέπει λοιπόν, το Νέο Έτος που μόλις ξεκίνησε, να βρει την Κυπριακή Ναυτιλία έτοιμη και ανταγωνιστική να δράξει τις αναδυόμενες ευκαιρίες της “Επομένης Ημέρας”, όπως για παράδειγμα, πιθανόν να προκύψουν από την αναμενομένη έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

4.    Κυπριακή Οικονομία και Ανάπτυξη.  Χωρίς να παραβλέπουμε το ποσοστό ανεργίας και μη εξυπηρετούμενων δανείων που, αν και αισθητά μειωμένα από προηγούμενα χρόνια, ταλανίζουν ακόμη τη χώρα μας, έχουμε ταυτόχρονα καταγράψει, τα θετικά σχόλια που συνεχίζει να λαμβάνει η Κύπρος τον τελευταίο χρόνο από διεθνείς/Ευρωπαϊκούς οργανισμούς και οίκους αξιολόγησης για τη “Σταθεροποίηση της Οικονομίας“.  Το θετικό ποσοστό Ανάπτυξης πολύ κοντά στο 3% του ΑΕΠ που σημειώθηκε το 2016, καθώς και παρόμοιο αναμενόμενο ποσοστό Ανάπτυξης για το Νέο Έτος, χρήζουν δημόσιας αναγνώρισης.

Η “Σταθεροποίηση της Οικονομίας” όμως πρέπει να ακολουθηθεί άμεσα με την “Ανάπτυξη της Οικονομίας” για να ανακάμψει πραγματικά και χωρίς ξανά παλινδρομήσεις η χώρα μας.  Προς αυτή την κατεύθυνση, χαιρετίζουμε τις προσπάθειες της Κυβέρνησης και της Πολιτείας, βασιζόμενοι πάντα στις άοκνες και επίπονες ενέργειες και θυσίες των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, για την επάνοδο της Οικονομίας στους προαναφερθέντες θετικούς ρυθμούς Ανάπτυξης.

Χαιρετίζουμε επίσης με ευχαρίστηση, τη δημόσια αναγνώριση που έτυχαν οικονομικοί πυλώνες όπως η Ναυτιλία, ο Τουρισμός και οι Υπηρεσίες γενικότερα, οι οποίοι κράτησαν την Κυπριακή Οικονομία “επιπλέουσα στο οικονομικό/τραπεζικό τσουνάμι” που βίωσε η Κύπρος τα αμέσως προηγούμενα χρόνια και βοήθησαν έμπρακτα και ουσιωδώς, στη “Σταθεροποίηση της Οικονομίας“.

Προς την επίτευξη του πολυπόθητου στόχου όμως της “Ανάπτυξης της Οικονομίας”, καθίσταται αναγκαία η γρήγορη και κατ’ ευχή, ομόφωνη έγκριση των Νομοσχεδίων για τη δημιουργία των τριών Υφυπουργείων Ανάπτυξης & Ανταγωνισμού, Τουρισμού και Ναυτιλίας (όπως και η έγκριση των σχετικών Νομοσχεδίων για τη Μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας), από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, η οποία θα μεταφέρει ένα ξεκάθαρο μήνυμα πολιτικής στήριξης προς τους παραγωγικούς αυτούς κλάδους της Οικονομίας.  Μία τέτοια ομόθυμη πολιτειακή στήριξη, θα λειτουργήσει επίσης ως πειστικός μοχλός έλξης επιπρόσθετων ποιοτικών πλοιοκτητών και ναυτιλιακών εταιρειών στην Κύπρο, με αλυσιδωτή θετική επίδραση στην μείωση της ανεργίας και στην ενίσχυση άλλων οικονομικών κλάδων που παρέχουν υπηρεσίες προς τη Ναυτιλιακή Βιομηχανία.

Η γρήγορη έγκριση και μετέπειτα λειτουργεία των τριών αυτών Υφυπουργείων, τα οποία έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να λειτουργήσουν με μία καινοτόμα ευελιξία σε σχέση με την ευρύτερη Δημόσια Υπηρεσία, αναμένεται επίσης να επιτρέψει στους σημαντικούς αυτούς κλάδους, και ειδικά στη Ναυτιλιακή Βιομηχανία η οποία δραστηριοποιείται και ανταγωνίζεται καθημερινώς σε παγκόσμια βάση, να υλοποιήσουν στρατηγικές ανάπτυξης που να ανταποκρίνονται στις συνεχώς εξελισσόμενες απαιτήσεις της Παγκόσμιας Οικονομίας και του διεθνούς ανταγωνισμού.

Καταληκτικό Σχόλιο:

Παρά τη συνεχιζόμενη “θαλασσοταραχή” στις διεθνείς ναυλαγορές, η πορεία της Κυπριακής Ναυτιλίας το 2016, ήταν προς της ορθή κατεύθυνση.  “Αρμενίζοντας” ήδη στο 2017, και σε ενίσχυση των αξιέπαινων ενεργειών που έχουν αναληφθεί από την Κυβέρνηση και τη Ναυτιλιακή Βιομηχανία τον περασμένο χρόνο, η Κυπριακή Ναυτιλία πρέπει να αφεθεί να “ταξιδέψει πρόσω ολοταχώς χωρίς υφάλους”, βρίσκοντας την Κυπριακή Πολιτεία έτοιμη να ανταποκριθεί γρήγορα και αποτελεσματικά στις χειροπιαστές προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης της Ναυτιλιακής Βιομηχανίας, η οποία όχι μόνο συνεισφέρει ουσιωδώς στην Οικονομία και την Κοινωνία, αλλά επίσης ενισχύει έμπρακτα την πολιτική οντότητα της χώρας μας.