Αλλάζουν τα δεδομένα για τα στεγαστικά δάνεια

Η 10μηνη και πλέον καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην ολοκλήρωση και ψήφιση του εναρμονιστικού νομοσχεδίου, το οποίο εισάγει σημαντικές πρόνοιες υπέρ των καταναλωτών για τα στεγαστικά δάνεια, στενεύει τα χρονικά περιθώρια για το Υπουργείο Οικονομικών, το οποίο επιχειρεί πλέον αγώνα δρόμου για να καταφέρει να ολοκληρώσει τη διαδικασία το συντομότερο δυνατόν.

Σημειώνεται πως το σχετικό νομοσχέδιο ετοιμαζόταν από δύο διαφορετικές αρχές, την Κεντρική Τράπεζα και την Υπηρεσία Ανταγωνισμού και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας, εξ’ ού και υπήρξε η τόσο μεγάλη καθυστέρηση, ενδεικτικό της οποίας είναι το γεγονός ότι το ν/σ θα έπρεπε να είχε ψηφιστεί από τον περασμένο Μάρτιο

Μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης με όλους του εμπλεκόμενους, το ν/σ με τίτλο “Ο περί Συμβάσεων Πίστωσης για Καταναλωτές σε σχέση με Ακίνητα που Προορίζονται για Κατοικία Νόμος του 2016” οδηγείται σε μια από τις επόμενες συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου για έγκριση, για να πάρει στη συνέχεια το δρόμο για τη Βουλή. 
 
Σύμφωνα με πληροφορίες του InBusinessnews, ενδεικτικό της μεγάλης πίεσης που αντιμετωπίζει το ΥΠΟΙΚ, είναι το γεγονός ότι θα προχωρήσει στην κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή, χωρίς να έχει λάβει προηγουμένως την απαραίτητη έγκριση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Όπως επισημαίνουν καλά ενημερωμένες πηγές, οι όποιες παρατηρήσεις εγερθούν από την ΕΚΤ, θα ενσωματωθούν στη συνέχεια στο νομοσχέδιο, ακόμα και αν αυτό βρίσκεται ενώπιον των βουλευτών για συζήτηση. 

 Όπως αναφέρει ο Υπουργός Οικονομικών, Χάρης Γεωργιάδης, σε απάντηση του προς τον βουλευτή Γιώργου Περδίκη, η μεγάλη καθυστέρηση οφείλεται στην αναγκαία εμπλοκή διαφόρων αρχών, και στην πολυπλοκότητα και μεγάλο μέγεθος του εν λόγω νομοσχεδίου. «Το ν/σ ήταν αρκετά μεγάλο και περίπλοκο, με σοβαρές διατάξεις που αφορούν δανειοδότηση καταναλωτών για ακίνητα που προορίζονται για κατοικία.  Για το λόγο αυτό έπρεπε να δοθεί η ανάλογη βαρύτητα στην ετοιμασία του», προσθέτει ο ΥΠΟΙΚ.

Σημειώνεται ότι τα προκαταρκτικά νομοσχέδια των δύο αρμόδιων αρχών (Κεντρική Τράπεζα και Υπηρεσία Ανταγωνισμού και Προστασίας Καταναλωτή)  αναφορικά με τις αρμοδιότητες που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία τους, ήταν έτοιμα τον Απρίλιο και Ιούνιο του 2016. Η πολυπλοκότητα των επίμαχων προνοιών ήταν τέτοια, που καθυστέρησε για έξι περίπου μήνες τον τελικό καταρτισμό του νομοσχεδίου, το οποίο σύμφωνα με τον Χάρη Γεωργιάδη, τέθηκε ενώπιον των αρμόδιων αρχών και των εμπλεκόμενων φορέων για διαβούλευση στις 2 Δεκεμβρίου 2016.  Προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω καθυστέρηση, το ΥΠΟΙΚ έθεσε το ν/σ ενώπιον της νομικής Υπηρεσίας, στο πλαίσιο πολύωρης συνεδρίας, στην οποία απαντήθηκαν ερωτήσεις, επισπεύδοντας έτσι τη χρονοβόρα διαδικασία του νομοτεχνικού ελέγχου.

Το νομοσχέδιο για τα στεγαστικά δάνεια
Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο στοχεύει στη δημιουργία ενός ομοιόμορφου και διευκρινιστικού νομικού πλαισίου, το οποίο θα παρέχει στον μέσο καταναλωτή/δανειολήπτη όλα τα απαραίτητα στοιχεία που χρειάζεται με διαφάνεια.  Επί της ουσίας, διέπει  όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις ενός δανειολήπτη, όπως και των τραπεζικών ιδρυμάτων.

Ο νέος νόμος εισαγάγει και επίσημα στο κυπριακό δίκαιο τις πρόνοιες ευρωπαϊκής Οδηγίας, για προστασία των δανειοληπτών καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας του δανείου τους. Κατοχυρώνει μια σειρά από δικαιώματα (πχ πρόνοιες για την πρόωρη αποπληρωμή στεγαστικών δανείων) ενώ παράλληλα ρυθμίζει θέματα που καταπιάνονται με το επιτόκιο και πιο συγκεκριμένα με το ΣΕΠΕ των δανείων, δάνεια σε ξένο νόμισμα, όπως και τον τρόπο διαφήμισης των στεγαστικών προϊόντων της κάθε τράπεζας. 

Δίνει, παράλληλα, τη δυνατότητα παραχώρησης στεγαστικών δανείων και από άλλους οργανισμούς, υπό προϋποθέσεις.

Περισσότερα δικαιώματα για τους δανειολήπτες
Μία από τις βασικότερες πτυχές που θα αγγίξει το νομοσχέδιο, είναι το δικαίωμα των καταναλωτών να λαμβάνουν εξατομικευμένες πληροφορίες, εγκαίρως πριν από τη σύναψη της σύμβασης πίστωσης. Με αυτό τον τρόπο θα είναι σε θέση να συγκρίνουν και να μελετούν τα χαρακτηριστικά των διάφορων πιστωτικών προϊόντων. Η διατύπωση θα είναι περισσότερο κατανοητή, ενώ ορισμένα σημεία, όπως το «ονομαστικό επιτόκιο» και το «συνολικό ετήσιο πραγματικό ποσοστό επιβάρυνσης», θα συγχωνευθούν. 

Επιπρόσθετα, ο δανειολήπτης θα πρέπει να γνωρίζει το συνολικό κόστος της πίστωσης και των επιβαρύνσεων που πρέπει να πληρώσει για τη σύμβαση πίστωσης. Τόκοι, προμήθειες, φόροι, έξοδα αποτίμησης ακίνητης περιουσίας για εγγραφή υποθήκης και οποιεσδήποτε άλλες αμοιβές, είναι οι επιβαρύνσεις που πρέπει να γνωστοποιούνται εκ των προτέρων στον ενδιαφερόμενο. 

Παράλληλα, από το συνολικό κόστος του δανείου για τον καταναλωτή θα πρέπει να εξαιρούνται τα έξοδα που αυτός καταβάλλει σε συνάρτηση με την αγορά των ακινήτων ή της γης, όπως οι συνδεόμενοι φόροι και οι συμβολαιογραφικές δαπάνες ή τα έξοδα καταχώρησης στο κτηματολόγιο. 

Η νέα νομοθεσία προβλέπει την ύπαρξη σαφών και κατανοητών γενικών πληροφοριών σε σχέση με τα στεγαστικά δάνεια, από πλευράς τραπεζών.

Πληροφορίες που θα πρέπει να περιλαμβάνουν τουλάχιστον τα εξής:

α) την πιθανή διάρκεια των συμβάσεων πίστωσης,

β) τα είδη του διαθέσιμου χρεωστικού επιτοκίου, αναφέροντας αν είναι σταθερό ή κυμαινόμενο ή και τα δύο, με σύντομη περιγραφή των χαρακτηριστικών του σταθερού και του κυμαινόμενου επιτοκίου, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών επιπτώσεων για τον καταναλωτή,

γ) όταν διατίθενται δάνεια σε ξένο νόμισμα, ένδειξη του ξένου νομίσματος ή νομισμάτων, καθώς και επεξήγηση των επιπτώσεων για τον καταναλωτή όταν η πίστωση είναι εκφρασμένη σε ξένο νόμισμα,

δ) αντιπροσωπευτικό παράδειγμα του συνολικού ποσού της πίστωσης, του συνολικού κόστους της πίστωσης προς τον καταναλωτή, του συνολικού ποσού που πρέπει να καταβάλει ο καταναλωτής και του ΣΕΠΕ,

ε) ένδειξη των πιθανών επιπλέον εξόδων, που δεν περιλαμβάνονται στο συνολικό κόστος της πίστωσης προς τον καταναλωτή, τα οποία συνδέονται με τη σύμβαση πίστωσης,

στ) εναλλακτικές λύσεις για την αποπληρωμή του δανείου στον πιστωτικό φορέα, περιλαμβανομένου του αριθμού, της περιοδικότητας και του ποσού των τακτικών δόσεων εξόφλησης,

ζ)  συμπληρωματικές υπηρεσίες που οφείλει να αγοράσει ο καταναλωτής προκειμένου να του χορηγηθεί το δάνειο με βάση τους όρους και τις προϋποθέσεις που διαφημίζονται 

Δάνεια και από εταιρείες
Βάσει το νομοσχεδίου, στεγαστικά δάνεια θα μπορούν να παραχωρούνται και από άλλους οργανισμούς (εταιρείες), υπό την προϋπόθεση ότι αυτές θα αδειοδοτούνται και θα εποπτεύονται από την Κεντρική Τράπεζα. Οι εταιρείες αυτές θα δρουν εκ μέρους των τραπεζικών ιδρυμάτων. 

Και επιβολή προστίμων
Βάσει του προτεινόμενου νόμου, για τις συμβάσεις πίστωσης για καταναλωτές για ακίνητα που προορίζονται για κατοικία, δύο είναι οι αρμόδιες εποπτικές αρχές. Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου και η Υπηρεσία Ανταγωνισμού και Προστασίας Καταναλωτών, του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού. Οι δύο αρμόδιες αρχές θα διατηρούν το δικαίωμα επιβολής προστίμων, σε περιπτώσεις που θα διαπιστώνονται παραβάσεις της νομοθεσίας. 

Συστάσεις και για τις διαφημίσεις
Η ευρωπαϊκή Οδηγία προβλέπει επίσης αλλαγές στον τρόπο διαφήμισης των στεγαστικών δανείων. Στη διαφήμιση θα πρέπει να προβάλλονται στοιχεία όπως  το συνολικό ποσό της πίστωσης, το ΣΕΠΕ, το ποσό των δόσεων, ο αριθμός των δόσεων και το συνολικό ποσό που θα καταβάλει ο δανειολήπτης.