ΜΕΔ, χρέος και κερδοφορία οι κίνδυνοι για τις τράπεζες

Τη χαμηλή ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου λόγω της υπερβολικής έκθεσης του τραπεζικού τομέα στις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις, τον υπερδανεισμό του μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα, καθώς και τις μειωμένες προοπτικές κερδοφορίας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και ασφαλιστικών εταιρειών του κλάδου ζωής σε παρατεταμένο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, σημειώνει η Κεντρική Τράπεζα ως τους σημαντικότερους κινδύνους και τα ευάλωτα σημεία για τον χρηματοπιστωτικό τομέα.

Σύμφωνα με την Έκθεση Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας 2016 της ΚΤΚ, παρά τις θετικές εξελίξεις όσον αφορά στην χρηματοοικονομική σταθερότητα, όπως η έξοδος από το μνημόνιο, η πρόσβαση σε αγορές για χρηματοδότηση, η οικονομική μεγέθυνση, η ανάκαμψη στην οικονομική κατάσταση των τραπεζών, η βελτίωση της ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος, η επιτάχυνση στις αναδιαρθρώσεις και η αποτελεσματική εφαρμογή του πλαισίου αφερεγγυότητας, εντούτοις οι προκλήσεις παραμένουν. 

Συνεχίζονται τα χαμηλά επιτόκια
Οι προκλήσεις με τις οποίες εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπη η χρηματοοικονομική σταθερότητα είναι, μεταξύ άλλων, τα υψηλά επίπεδα των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων, η χορήγηση νέων δανείων, η οποία παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, τα υψηλά επίπεδα χρέους ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, καθώς και η ανεργία, η οποία, παρά την πτωτική πορεία, παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Παράλληλα, προκλήσεις θεωρούνται τόσο το παρατεταμένο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, που επιβαρύνει την κερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτων και των ασφαλιστικών εταιρειών κλάδου ζωής, όσο και γεωπολιτικές εξελίξεις εντός και εκτός ΕΕ.

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου εκτιμά ότι ο όγκος των μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει το βασικότερο πρόβλημα τον χρηματοπιστωτικό τομέα, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται από πλευράς πιστωτικών ιδρυμάτων και τα κίνητρα που δίδονται από την ΚΤΤ για αύξηση και επιτάχυνση του ρυθμού αναδιαρθρώσεων. 

Ταυτόχρονα, αναμένεται ότι θα συνεχιστεί για αρκετό διάστημα το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, επηρεάζοντας τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες κλάδου ζωής, ενώ εφιστά την προσοχή τόσο σε νοικοκυριά όσο και επιχειρήσεις, καθώς ενδεχόμενη αύξηση των επιτοκίων μελλοντικά, θα συνεπάγεται και αύξηση των δόσεων, που θα καταβάλλονται προς τις τράπεζες.

Εν τω μεταξύ, η ΚΤΚ, τονίζοντας το γεγονός ότι οι τράπεζες λαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους από τόκους και εφόσον συνεχίζεται η πίεση των χαμηλών επιτοκίων, καλεί τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να αυξήσουν τα εισοδήματά τους μέσω άλλων πηγών, περιορίζοντας την ίδια ώρα τα κόστη τους. 

Στα ύψη το ιδιωτικό χρέος
Προχωρώντας σε ανάλυση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος, η έκθεση της ΚΤΚ επισημαίνει τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, την επιτυχή ολοκλήρωση του μακροοικονομικού προγράμματος προσαρμογής, την πορεία εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών, την υπέρβαση των αρχικών προβλέψεων των δημοσιονομικών επιδόσεων, τα σημάδια σταθεροποίησης στην αγορά ακινήτων και την αυξημένη ζήτηση σε ακίνητα, τα υψηλά επίπεδα ανεργίας, τα υψηλά επίπεδα χρέους τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, τα χαμηλά επίπεδα δραστηριότητας στις κατασκευές, όπως επίσης και το υψηλό επίπεδο μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών χορηγήσεων. Σημειώνεται ότι, με βάση τα πρόσφατα στοιχεία, το ύψος του χρέους του εγχώριου μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα ανήλθε στο τέλος Ιουνίου 2016 στο 282,4%, εκ των οποίων 127% προέρχεται από χρέος νοικοκυριών και 155% από χρέος επιχειρήσεων.

Όσον αφορά στον τραπεζικό τομέα, επισημαίνεται η επιστροφή στην κερδοφορία, με χαμηλά, ωστόσο, επίπεδα κερδοφορίας, που επιβαρύνεται από τις προβλέψεις, το παρατεταμένο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων και την υποτονική ζήτηση για νέο δανεισμό, την αισθητή πρόοδο στις αναδιαρθρώσεις δανείων, στην αύξηση καταθέσεων και αποθεμάτων ρευστότητας, καθώς και το υψηλό επίπεδο μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων.

Για τον εγχώριο μη χρηματοοικονομικό ιδιωτικό τομέα, η Κεντρική Τράπεζα σημειώνει τη σταδιακή μείωση στις τραπεζικές χορηγήσεις, τη μείωση στο επίπεδο των ΜΕΔ, την σταθεροποίηση της χρηματοοικονομικής θέσης των νοικοκυριών και των χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων, όπως επίσης και τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων. 

Σχετικά με τον ασφαλιστικό τομέα, η ΚΤΚ αναφέρεται στους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, στη χαμηλή παραγωγή μεικτών ασφαλίστρων και στο παρατεταμένο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, που επιβαρύνει τις εταιρείες.

Την ίδια στιγμή, επισημαίνεται η σημαντική ανάπτυξη των τελευταίων ετών στον τομέα επενδυτικών οργανισμών και επιχειρήσεων παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, η στενή μακροπροληπτική επίβλεψη, τους περιορισμένους κινδύνους για την χρηματοοικονομική σταθερότητα και τον ευάλωτο τομέα σε εξωτερικές και ρυθμιστικές εξελίξεις.