Οικονομική Διαχείριση στη Μετά-Μνημονιακή Εποχή

Το Μάρτιο του 2016 η Κύπρος, μετά από τρία πολύ δύσκολα έτη, εξήλθε με επιτυχία από το Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής. Η κυπριακή οικονομία έχει ήδη επιστρέψει σε τροχιά ανάπτυξης, με ρυθμούς ύψους πέραν του 2.5%, έχει ισοσκελίσει τους προϋπολογισμούς της, δημιουργώντας πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα και διαχειρίζεται με σύνεση το δημόσιο χρέος, καταστώντας το βιώσιμο.

Η Κύπρος μπορεί πλέον να χρηματοδοτεί η ίδια τις ανάγκες της από τις διεθνείς αγορές, χωρίς την επιβολή νέων μέτρων. Η έξοδος της Κύπρου στις αγορές τον περασμένο Ιούλιο, η οποία οδήγησε στην άντληση χρηματοδότησης ύψους €1 δις, αποτέλεσε την 4η έξοδο στο σύνολο από το 2014 και την 1η, στη μετά-Μνημονιακή εποχή. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την πρόσφατη αναβάθμιση της Κύπρου από τον ξένο οίκο αξιολόγησης Standard & Poor’s, αλλά και ενδεχόμενες αναβαθμίσεις από άλλους οίκους αξιολόγησης στο προσεχές μέλλον, καταδεικνύουν, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι η εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών στην κυπριακή οικονομία, και ιδιαίτερα σε μακροχρόνιο ορίζοντα, έχει αρχίζει ουσιαστικά να αποκαθίσταται. 

Η κρίση δυστυχώς παραμένει στην πραγματική οικονομία. Έχουμε ακόμη δρόμο να διανύσουμε για να αντιμετωπίσουμε το ψηλό ποσοστό των μη-εξυπηρετούμενων δανείων, την ανεργία, η οποία ανάμεσα στους νέους παραμείνει ακόμη σε ψηλά επίπεδα και την προώθηση διαθρωτικών αλλαγών για το καλό του συνόλου των πολιτών. Περισσότερη πολιτική βούληση από όλο το πολιτικό σύστημα πρέπει να επιδειχθεί σε νευραλγικούς τομείς όπως, η αυτονόμηση των κρατικών νοσηλευτηρίων, η εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας, η μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας, η διασύνδεση του κρατικού μισθολογίου με το ΑΕΠ, η προώθηση περαιτέρω αναπτυξιακών μέτρων, αλλά και η αποκρατικοποίηση των τηλεπικοινωνιών μας. 

Για να διασφαλιστεί η συνέχιση της μεταρρυθμιστικής μας πορείας αλλά και η σωστή οικονομική διαχείριση, οι εκπρόσωποι της ΕΕ/ΕΚΤ/ΔΝΤ θα συνεχίσουν να εποπτεύουν μια σειρά από καίρια ζητήματα της οικονομίας μας, όπως αυτά που αναφέρονται πιο πάνω, στα πλαίσια ενός Προγράμματος Επιτήρησης, μέχρι να αποπληρωθεί τουλάχιστον το 75% της χρηματοδοτικής στήριξης που έλαβε η Κύπρος. Αυτή η διαδικασία ισχύει για όλες τις χώρες, οι οποίες εξήλθαν από Μνημόνιο. Και αυτό είναι απόλυτα λογικό. Όταν κάποιος δανείζει €7.3 δις, θέλει να διασφαλίσει ότι η χώρα που τα έλαβε θα είναι σε θέση να τα αποπληρώσει. Αξίζει να σημειωθεί ότι, στην περίπτωση του Προγράμματος Επιτήρησης, ο έλεγχος από την ΕΕ/ΕΚΤ/ΔΝΤ θα είναι πολύ διαφορετικός από αυτόν που υπήρχε κατά τη διάρκεια του Μνημονίου: θα διεξάγεται σε εξαμηνιαία βάση, δεν θα προνοεί νέους όρους/μέτρα και δεν θα είναι εντατικός. 

Το Μνημόνιο μας τέλειωσε, αλλά το χρέος παραμένει. Η αποπληρωμή του ποσού των €950εκ. προς το ΔΝΤ θα γίνει μεταξύ 2017 - 2025, ενώ η αποπληρωμή του μεγάλου ποσού των €6.25δις προς τον ΕΜΣ θα ξεκινήσει το 2025 με ολοκλήρωση το 2031. Τα τελευταία τρία χρόνια, η Κυβέρνηση έχει προχωρήσει με σύνεση και ορθολογισμό τους σχεδιασμούς της για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους κάτω από το 100% του ΑΕΠ μέχρι το 2018, δημιουργώντας ένα μαξιλαράκι διαθέσιμης ρευστότητας ύψους πέραν του €1.5δις. Για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, η Κυβέρνηση έχει προχωρήσει με επιτυχία τα τελευταία χρόνια στην αντικατάσταση ακριβού δανεισμού με πιο φτηνό, αλλά και στην εξομάλυνση των λήξεων του δημόσιου χρέους, μέσω της εξόδου μας στις διεθνείς αγορές και της επαναγοράς υφιστάμενων ομολόγων στην εγχώρια αγορά, τα οποία είχαν πολύ υψηλά επιτόκια. Είναι αυτή η σωστή διαχείριση που μας οδήγησε από τον πάτο των «σκουπιδιών» της αξιολόγησης των οίκων αξιολόγησης, σε συνεχόμενες αναβαθμίσεις, μόλις δύο βαθμίδες μακριά από την επενδυτική βαθμίδα, στην οποία εν καιρώ, και με αυτή την πορεία, θα φτάσουμε.  

Δεν υπάρχει τίποτε εύκολο όταν πρόκειται για τη διαχείριση του δημόσιου χρέους μιας χώρας. Η Κυβέρνηση όμως έχει προνοήσει να μην υπάρχουν σημαντικές ανάγκες αναχρηματοδότησης ληξιπρόθεσμου χρέους για τα επόμενα 2-3 χρόνια, ούτως ώστε να δοθεί η απαραίτητη ανάσα στην οικονομία μας για να ανακάμψει πλήρως. Με την προϋπόθεση βεβαίως ότι θα συνεχιστεί αυτή η συνετή οικονομική διαχείριση, η Κύπρος θα είναι σε θέση να ικανοποιήσει οποιεσδήποτε υποχρεώσεις της για αναχρηματοδότηση δημόσιου χρέους και αποπληρωμής των δανείων της, εγκαίρως και με επιτυχία, για την επόμενη δεκαετία.