Οι τράπεζες «οφείλουν» να κάνουν δάνεια! Γιατί;

Η ζήτηση για δάνεια είναι αυξημένη αλλά οι τράπεζες δεν χορηγούν δάνεια εύκολα, παρά την υπερβολική ρευστότητα που διαθέτουν.   Τα πολιτικά κόμματα, με πρώτο το ΑΚΕΛ, υποστηρίζουν ότι οι τράπεζες «οφείλουν» να χορηγήσουν δάνεια για να δημιουργηθεί ανάπτυξη.  Και το ερώτημα που προκύπτει είναι «γιατί οι τράπεζες οφείλουν να δώσουν δάνεια»;  Με ποιά  χρήματα θα δώσουν δάνεια οι τράπεζες;  Σε ποιον ανήκουν αυτά τα χρήματα;  Η απάντηση είναι απλή.  Τα δάνεια που δίδονται ως δάνεια από τις τράπεζες ανήκουν στους καταθέτες, οι οποίοι σίγουρα θέλουν τα χρήματα τους να είναι ασφαλισμένα, όσο το δυνατό περισσότερο. 

Γιατί λοιπόν μια τράπεζα «οφείλει» να δανείσει τα χρήματα του καταθέτη, ο οποίος τα κέρδισε με κόπο και ιδρώτα;  Γιατί ένας καταθέτης να προσφέρει τα χρήματα του στην τράπεζα (για γίνουν δάνεια) όταν η κατάθεση κερδίζει λιγότερο από 1% καθαρό τόκο;  Είναι θεωρώ επιεικώς απαράδεκτο και φοβερά επικίνδυνο, να απαιτούμε από τις τράπεζες (δηλαδή τους καταθέτες) να δανείσουν τα χρήματα τους, με το επιχείρημα ότι τα δάνεια θα γίνουν επενδύσεις, και οι επενδύσεις θα φέρουν ανάπτυξη.  

Το ζητούμενο δεν είναι απλά οι επενδύσεις αλλά οι βιώσιμες επενδύσεις, δηλαδή αυτές που θα δημιουργήσουν νέες και βιώσιμες θέσεις εργασίας. Τα έργα μιας πνοής, όπως ένα συγκρότημα διαμερισμάτων που δεν θα ενοικιάζονται, δεν προσφέρουν μόνιμες θέσεις εργασίας.  Αλλά μια επιχείρηση, για παράδειγμα ένα νέο ξενοδοχείο το οποίο έχει άριστες προοπτικές, δημιουργεί και μόνιμες θέσεις εργασίας.  Με άλλα λόγια, οι καλές επενδύσεις είναι αυτές που αντέχουν στο χρόνο και παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες.

Οι στατιστικές που αφορούν την επιχειρηματικότητα διεθνώς, αναφέρουν ότι μόνο μια στις δέκα προσπάθειες είναι επιτυχημένη.  Δηλαδή, εννέα στα δέκα επιχειρηματικά δάνεια καταλήγουν σε μη βιώσιμες επενδύσεις.  Κατά τα άλλα, εδώ στην Κύπρο λέμε ότι οι τράπεζες «οφείλουν» να κάνουν δάνεια.  Η αλήθεια είναι ότι οι τράπεζες στο παρελθόν έχουν χορηγήσει δεκάδες χιλιάδες δάνεια που κατέληξαν σε μη βιώσιμες επενδύσεις και ως αποτέλεσμα, τα περισσότερα από αυτά τα δάνεια είναι σήμερα μη εξυπηρετούμενα.  Μήπως θέλουμε και άλλα μη εξυπηρετούμενα;

Είμαι βέβαιος ότι οι τράπεζες θέλουν να κάνουν δάνεια, διότι αυτή είναι και η κύρια επιχειρηματική τους δραστηριότητα.  Χωρίς δάνεια οι τράπεζες δεν μπορούν να έχουν έσοδα, πόσο μάλλον κέρδη.   Υπάρχει επίσης έντονος ανταγωνισμός ανάμεσα στις τράπεζες στη χορήγηση δανείων αλλά και στην προσέλκυση καλών πελατών.  Όμως, οι τράπεζες πρέπει να είναι πολύ προσεκτικές στο που δανείζουν τα χρήματα τους.  Πρώτιστο μέλημα τους πιστεύω είναι οι καταθέτες να νιώθουν ασφαλείς.  

Πλέον, η χορήγηση δανείων βασίζεται στην ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη και όχι στην αξία της ενυπόθηκης εξασφάλισης.  Η εξασφάλιση είναι το τελευταίο όπλο της τράπεζας για να εισπράξει τα οφειλόμενα, σε περίπτωση που ο οφειλέτης αδυνατεί να πληρώσει.  Αν η τράπεζα δεν κάνει καλά τη δουλειά της, τότε τα χρήματα του καταθέτη κινδυνεύουν.  Ως καταθέτης, δεν θα ήθελα την τράπεζα να ρισκάρει τα χρήματα μου προσφέροντας μου επιτόκιο 1%, εκτός και αν τα χρήματα μου είναι ασφαλισμένα πέραν πάσης αμφιβολίας. 

Η απάντηση στους πιο πάνω προβληματισμούς δεν είναι να μην χορηγούν δάνεια οι τράπεζες.  Τα δάνεια είναι απαραίτητα για επενδύσεις και ανάπτυξη.  Όμως το κάθε δάνειο θα πρέπει να εξετάζεται όχι μόνο από πλευράς ικανότητας αποπληρωμής του, αλλά και κατά πόσο το συγκεκριμένο δάνειο μπορεί να καταλήξει σε μια επιτυχημένη και  βιώσιμη επένδυση.  Μόνο έτσι θα δημιουργηθούν προοπτικές  για μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.