Η «γκρίζα» φτώχεια

Η "γκρίζα φτώχεια" είναι πλέον ανάμεσά μας. Αν μελετήσει κανείς τους σχετικούς αριθμούς, τότε το δίχως άλλο θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για μία σχεδόν αναπόφευκτη προοπτική αφού η γήρανση των Δυτικών κοινωνιών είναι μία πραγματικότητα που απειλεί να παρασύρει και να εξαφανίσει τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας.

Είναι γνωστό ότι οι Δυτικές κοινωνίες γηράσκουν και ότι η σχετική σπανιότητα των νέων εργαζομένων θα φέρει όλα τα είδη των δημοσιονομικών προκλήσεων. Το σύστημα στεγνώνει από χρήματα. Το τμήμα του πληθυσμού που πληρώνει εισφορές στο συνταξιοδοτικό σύστημα μειώνεται, εν μέρει επειδή το εργατικό δυναμικό συρρικνώνεται, αλλά και επειδή ο αριθμός των ανθρώπων που επιλέγουν να μην πληρώνουν στο σύστημα έχει αυξηθεί.

Αυτό που διακυβεύεται τώρα είναι η οικονομική ευημερία της Δύσης , καθώς και η ικανότητα των κυβερνήσεων να προνοήσουν για ένα αυξανόμενο μερίδιο ανενεργών ατόμων.

Στη δεκαετία του 1960 και του 1970, οι οικονομίες του G-7 είδαν κατά μέσο όρο αύξηση 4,4% της παραγωγής ανά ώρα εργασίας ετησίως. Μεταξύ της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου και της οικονομικής κρίσης του 2008, η αύξηση της παραγωγικότητας επιβραδύνθηκε στο 1,8%. Και τώρα ο ρυθμός της επέκτασης είναι μόλις στο 0,4%. Ζούμε δηλαδή σε μια περίοδο αργής ανάπτυξης και δημιουργίας λίγων θέσεων εργασίας.

Οι αλλαγές στην δομή του πληθυσμού αντικατοπτρίζεται στη δομή του εργατικού δυναμικού. Με λιγότερους νέους εργαζόμενους να εισέρχονται στην αγορά εργασίας, η βάση της πυραμίδας διαβρώνεται, αυξάνοντας το σχετικό βάρος των ηλικιακών ομάδων στην κορυφή. Εν τω μεταξύ, με τους συνταξιοδοτούμενους εργαζόμενους να υπερτερούν αριθμητικά των εισερχόμενων στην εργασία, το συνολικό μέγεθος της πυραμίδας συρρικνώνεται.

Αν σε αυτά προστεθούν και τα εκατομμύρια των ανέργων, τότε βρισκόμαστε μπροστά στο τέλειο σενάριο καταστροφής των ηλικιωμένων, αφού το εργατικό δυναμικό γίνεται ολοένα πιο μικρό και πιο ηλικιωμένο.

Ποιους αφορά
Το πρόβλημα έχει προσλάβει απειλητικές διαστάσεις στην ηπειρωτική Ευρώπη και την Ιαπωνία. Καμία χώρα δεν γερνά πιο γρήγορα από την Ιαπωνία. Από το 1985 μέχρι σήμερα, το ποσοστό του πληθυσμού της Ιαπωνίας με ηλικία άνω των 65 ετών αυξήθηκε από το 10% σε σχεδόν 25%. Μέχρι το 2060, ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί περίπου στο 40%. Και από εκείνο το σημείο, ο πληθυσμός της Ιαπωνίας θα έχει συρρικνωθεί από περίπου 128 εκατομμύρια σε λιγότερο από 100 εκατομμύρια ανθρώπους. Το σύνολο των δαπανών της Ιαπωνίας για τους πολίτες από 65 ετών και άνω τριπλασιάστηκε τις δύο δεκαετίες πριν από το 2004 και έκτοτε συνεχίζει να αυξάνεται.

Οι δημογραφικές αλλαγές αργούν να επιδράσουν. Αλλά μόλις οι αλλαγές αρχίσουν να γίνονται αισθητές, επιταχύνονται γρήγορα. Για παράδειγμα, χρειάστηκαν περισσότερα από 60 χρόνια ώστε η μείωση της γονιμότητας και η αύξηση της μακροζωίας στις πλούσιες χώρες να ωθήσει τον δείκτη του παγκόσμιου μέσου όρου εξάρτησης των ηλικιωμένων -τον λόγο των ηλικιωμένων προς εκείνους σε ηλικία εργασίας- από περίπου 20% το 1960 σε 33% σήμερα. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών προβλέπει ότι ο δείκτης εξάρτησης των ηλικιωμένων θα κάνει άλμα στο 47% το 2050. Θα φτάσει το 71% στην Ιαπωνία.

Πίσω από αυτούς τους αριθμούς κρύβεται το μεγάλο μυστικό. Ο συνδυασμός μειωμένη παραγωγικότητα, αργή ανάπτυξη, χαμηλές αμοιβές και υψηλή ανεργία λειτουργεί ως σπείρα από την οποία πολύ δύσκολα μπορεί να ξεφύγει κανείς χωρίς γενναίες πολιτικές αποφάσεις.

ΠΗΓΗ: euro2day.gr