Θα δουλεύουμε περισσότερο και εισφέρουμε περισσότερα

Το δημογραφικό πρόβλημα μεγαλώνει κάθε χρόνο και σε βάθος χρόνου οι επιπτώσεις του θα είναι πιο αισθητές στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης και στον τομέα της υγείας. Καθώς ο πληθυσμός γηράσκει, η πολιτεία θα χρειάζεται περισσότερα χρήματα για τις συντάξεις και για τις δαπάνες υγείας. 

Τα τελευταία στοιχεία της μελέτης για τη βιωσιμότητα του Σχεδίου Κοινωνικών Ασφαλίσεων αποκαλύπτουν την πραγματικότητα.  Ο αριθμός των εργαζομένων που θα εισφέρουν στο Σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων για κάθε συνταξιούχο θα μειώνεται σταδιακά σε βάθος χρόνου, από 2.9 που είναι σήμερα στο 1.8 το 2060.  Πέρα από τις προεκτάσεις αυτής της εξέλιξης στη βιωσιμότητα του Σχεδίου Κοινωνικών Ασφαλίσεων και στο Γενικό Σχέδιο Υγείας (το οποίο ακόμα να γίνει), υπάρχουν και άλλες παρενέργειες στην Κυπριακή κοινωνία.  Επειδή σε βάθος χρόνου, λιγότεροι εργαζόμενοι θα εισφέρουν για περισσότερους συνταξιούχους, σημαίνει ότι οι εισφορές στο Σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων θα αυξάνονται ανάλογα, για να είναι το Σχέδιο βιώσιμο.  

Ανάλογα επίσης θα αυξάνεται και το όριο συνταξιοδότησης, καθώς το Σχέδιο προβλέπει να πληρώνει τον συνταξιούχο για 15 χρόνια κατά μέσο όρο, μετά τη συνταξιοδότηση του.  Σήμερα, για παράδειγμα το προσδόκιμο ζωής είναι στα 80 χρόνια και το όριο συνταξιοδότησης στα 65.  Αν μελλοντικά το προσδόκιμο ζωής αυξηθεί στα 82 χρόνια, τότε το όριο συνταξιοδότησης θα αυξηθεί στα 67, και ούτω καθ’ εξής.  Ιστορικά, το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται κατά ένα έτος κάθε 10 χρόνια.  Δηλαδή, κάποιος εργαζόμενος είναι σήμερα 25 ετών, θα πάρει σύνταξη στα 69.  

Μπορεί λοιπόν η πρόσφατη μελέτη για τη βιωσιμότητα του Σχεδίου να αναφέρει ότι αυτό είναι βιώσιμο μέχρι το 2080, αλλά για να είναι βιώσιμο θα πληρώνουμε ψηλότερες εισφορές και θα παίρνουμε σύνταξη στα 70, σε βάθος χρόνου. Το γεγονός ότι θα πληρώνουμε περισσότερες φορολογίες για τη βιωσιμότητα του Σχεδίου αλλά και για να καλύψουμε τις δαπάνες υγείας για ένα γερασμένο πληθυσμό, μειώνει τα καθαρά εισοδήματα των εργαζομένων, και αυτό δημιουργεί τάσεις φυγής από την Κύπρο, ιδιαίτερα μέσα στην ίδια την Ευρώπη.  

Μέσα στην Ενωμένη Ευρώπη, όπου υπάρχει ελεύθερη διακίνηση και εγκατάσταση, οι πολίτες επιλέγουν που θα ζήσουν και που θα δουλεύουν.  Η κινητικότητα των πολιτών μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σήμερα πολύ χαμηλή (γύρω στο 3%) αλλά αυτός ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί, καθώς οι αυξημένες ανισότητες μεταξύ των λαών της Ευρώπης θα οδηγεί τους πολίτες από χώρες με χαμηλότερους μισθούς και ψηλότερες φορολογίες, σε χώρες με ψηλότερους μισθούς, χαμηλότερες φορολογίες και καλύτερες υπηρεσίες υγείας.  Αν δηλαδή στην Κύπρο οι μισθοί μειώνονται και οι φορολογίες αυξάνονται, τότε πολλοί Κύπριοι θα μεταναστεύουν ή θα παραμένουν στο εξωτερικό.  Αυτό συμβαίνει σήμερα στη Κύπρο και δεν είναι μόνο εξ αιτίας της οικονομικής κρίσης.  Ένας σημαντικός λόγος είναι το δημογραφικό πρόβλημα όπως το εξηγήσαμε πιο πάνω.