ΕΥ: Η Ευρώπη πρωτοστατεί στην εφαρμογή φορολογικών μεταρρυθμίσεων

Οι περισσότερες χώρες τηρούν επιφυλακτική στάση ως προς το πρόγραμμα των ΟΟΣΑ/G20 Base Erosion and Profit Shifting (BEPS), ενώ η Ευρώπη πρωτοστατεί και δημιουργεί προηγούμενο στη φορολογική μεταρρύθμιση. Αυτά παρατηρεί η ΕΥ στην έκθεση Προοπτικές για την παγκόσμια φορολογική πολιτική κατά το 2016, η οποία συνδυάζει απόψεις και προβλέψεις εμπειρογνωμόνων και επαγγελματιών της ΕΥ από 38 δικαιοδοσίες/ jurisdictions διεθνώς.
Παρά την εξαγγελία των τελικών κανονισμών BEPS τον Οκτώβριο του 2015  και του σχετικού νομοσχεδίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αρχές του τρέχοντος έτους, πολλές χώρες φαίνεται να περιμένουν άλλες να κάνουν το πρώτο βήμα και να θέσουν τον τόνο πριν θεσπίσουν οι ίδιες το εθνικό φορολογικό τους πλαίσιο. Τα δεδομένα δείχνουν ότι οι περισσότερες χώρες δεν έχουν προχωρήσει στην εφαρμογή των πλείστων από τις 15 συστάσεις του προγράμματος BEPS.

Προβλέπεται ότι το 2016, αντί για αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης στις εταιρείες, περισσότερες χώρες θα προχωρήσουν σε μείωση (ποσοστό 34% σε σύγκριση με 16% κατά το 2015), ενώ ποσοστό 45% δεν αναμένεται να προβεί σε οποιεσδήποτε αλλαγές. Επιπρόσθετα, επτά από τις 38 δικαιοδοσίες ανά το παγκόσμιο για τις οποίες διενεργήθηκε έρευνα , έχουν εξαγγείλει ή αναμένεται να εξαγγείλουν μειώσεις στην εταιρική φορολογία για το 2016.
Ο Επικεφαλής Διεθνώς του Τμήματος Φορολογικής Πολιτικής της EY, Chris Sanger δηλώνει σχετικά: «Οι περισσότερες από τις πρόνοιες του BEPS δεν φαίνεται να έχουν μπει σε εφαρμογή ακόμη. Δεδομένου του αριθμού των εμπλεκομένων μεταβλητών που επηρεάζονται από τις τελικές συστάσεις του BEPS, καθώς και της πολυπλοκότητας της προσπάθειας εναρμόνισης των εθνικών φορολογικών καθεστώτων ανά το παγκόσμιο, αναμένεται να προκύψει αρκετό χρονικό διάστημα μεταξύ της συμφωνίας του ΟΟΣΑ και της υιοθέτησής της από τα ίδια τα κράτη κατά το 2016 και εντεύθεν».

Οι χώρες μέλη της ΕΕ θα πρωτοστατήσουν στην εφαρμογή του BEPS το 2016
Η προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να θέσει ένα πανευρωπαϊκό πλαίσιο φορολογικής μεταρρύθμισης φαίνεται να φέρνει τα πρώτα αποτελέσματα στο πρόγραμμα BEPS ανάμεσα στα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
'Ένδειξη της αυξανόμενης επιρροής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε θέματα φορολογίας αποτελούν οι κινήσεις για αντιμετώπιση του φαινομένου Hybrid Mismatches  (Υβριδικής Αναντιστοιχίας) (Action 2 of BEPS project). Από τις 14 δικαιοδοσίες (37%) που έχουν δρομολογήσει ή αναμένεται να δρομολογήσουν νομοθετικές αλλαγές που θα ενσωματώνουν τις πρόνοιες του Action 2, οι 12 είναι κράτη μέλη της ΕΕ.

Εκκλήσεις για περισσότερη φορολογική διαφάνεια και γνωστοποίηση από τον ΟΟΣΑ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται να τυγχάνουν ανταπόκρισης, καθώς ποσοστό 69% των δικαιοδοσιών επικαλούνται τις πρόνοιες διαφάνειας (BEPS Action13) ως την πρώτη ή δεύτερη προτεραιότητά τους στο πλαίσιο της εφαρμογής του προγράμματος BEPS.
Ο Sanger δηλώνει: «Οι προσπάθειες εναρμόνισης εκ μέρους της Ευρώπης της δίνουν κεντρικό ρόλο στην πραγματοποίηση του προγράμματος BEPS παγκοσμίως. Εν τούτοις, οι πολυάριθμες πρωτοβουλίες από διάφορα σώματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πιθανόν να οδηγήσουν σε έλλειψη συντονισμού. Συνεπώς, ο επιχειρηματικός κόσμος οφείλει να έχει πλήρη επίγνωση του τι ακριβώς έχει συσταθεί καθώς και τι έχει μπει σε εφαρμογή, ούτως ώστε να είναι σε θέση να διαχειριστεί την αυξανόμενη πολυπλοκότητα αυτής της διαδικασίας».

Η μεταρρύθμιση  στον τομέα των ενδο-ομιλικών συναλλαγών (Transfer pricing reform) – άλλο ένα βασικό στοιχείο των συστάσεων του ΟΟΣΑ του Οκτώβρη του 2015 – επίσης θα παίξει σημαντικό ρόλο το 2016, καθώς 18 εκ των 38 δικαιοδοσιών που αναφέρονται στην έκθεση (47%) σημειώνουν τη λήψη μέτρων τα οποία θα οδηγήσουν σε αυξημένη φορολογική επιβάρυνση. Στο μεταξύ, αλλαγές στην προσέγγιση επιβολής της φορολογικής νομοθεσίας προβλέπεται ότι θα αυξήσουν τη συνολική φορολογική επιβάρυνση σε 14 από τα 37 κράτη (37%) κατά το επόμενο έτος.

Η Κύπρος ανταποκρίνεται στις διεθνείς εξελίξεις
Η Κύπρος έχει ήδη μονομερώς προβεί σε διάφορες νομοθετικές αλλαγές που αποσκοπούν στην ενδυνάμωση της διαφάνειας και της ουσίας (transparency and substance) στο κυπριακό φορολογικό σύστημα. Όπως σημειώνει ο επικεφαλής του τμήματος φορολογικών υπηρεσιών της ΕΥ Κύπρου Φίλιππος Ραπτόπουλος, έχει ήδη τροποποιηθεί η διαδικασία για την παραχώρηση πιστοποιητικού φορολογικής κατοικίας σε νομικά πρόσωπα, με την συμπλήρωση ενός λεπτομερούς ερωτηματολογίου με βαρύτητα στο κριτήριο της διοίκησης και ελέγχου. Περαιτέρω, η εισαγωγή της νοητής έκπτωσης επί των τόκων (Notional Interest Deduction) προσβλέπει στην απομόχλευση και στην εισαγωγή νέων κεφαλαίων που αναβαθμίζουν την ουσία των κυπριακών εταιρειών. Έχουν επίσης εισαχθεί φορολογικά κίνητρα για φυσικά πρόσωπα που αποσκοπούν στην προσέλκυση υψηλόβαθμων και διευθυντικών στελεχών στην Κύπρο και κατ’ επέκταση την ενίσχυση της ουσίας στην καθημερινή λειτουργία των κυπριακών εταιρειών.

«Ταυτόχρονα, η Κύπρος ακολουθεί τις παγκόσμιες και ευρωπαϊκές εξελίξεις και εφαρμόζει τα σχετικά κοινοτικά νομοθετήματα. Επίσης, αναμένεται να υιοθετήσει εντός του καθορισμένου χρονοδιαγράμματος τις πρόνοιες της αναθεωρημένης κοινοτικής οδηγίας για την διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας που αφορά την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών για χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς (DAC2), αυτόματη ανταλλαγή φορολογικών γνωματεύσεων (DAC3) και της υποβολής εκθέσεων ανά χώρα (DAC4/Country by country reporting).»
Τέλος, σημειώνει ο κ. Ραπτόπουλος, η Κύπρος  έχει ήδη δεσμευθεί να προσαρμόσει το φορολογικό καθεστώς για την φορολόγηση άυλων περιουσιακών στοιχείων (Cyprus IP Regime) στις απαιτήσεις της Δράσης 5 του ΟΟΣΑ.
«Ορισμένες άλλες  δράσεις του ΟΟΣΑ , όπως περιγράφονται πιο πάνω εμπίπτουν στα πλαίσια της κοινοτικής οδηγίας κατά της φοροαποφυγής (draft anti-tax avoidance Directive), που μελλοντικά θα ενσωματωθούν στην εγχώρια νομοθεσία όπως αυτό προβλέπεται».

Η Βραζιλία και η Σιγκαπούρη αναμένουν τον υψηλότερο αριθμό αλλαγών που οδηγούν σε αυξημένες επιβαρύνσεις
Η έκθεση κάνει ειδική αναφορά στη Βραζιλία και τη Σιγκαπούρη ως τις δικαιοδοσίες στις οποίες αναμένονται αλλαγές που συνεπάγονται αυξημένες επιβαρύνσεις για τους φορολογούμενους, με τη Βραζιλία να προβλέπει αλλαγές σε εννέα τομείς της φορολογικής πολιτικής της. Αντιθέτως, Κίνα και Μαλαισία αναμένουν τον υψηλότερο αριθμό αλλαγών που θα μειώσουν τη φορολογική επιβάρυνση – και οι δύο σε πέντε τομείς των φορολογικών πολιτικών τους.